DILI: Komisaun Konsiliasaun fasilita ona Governu Timor-Leste no Australia hodi asina dokumentu finál ba tratadu fronteira marítima iha iha Tribunál Permanente Arbitrajen (TPA) Deng Haaq-Olanda.
DILI: Prosesu justisa ba Deputadu CNRT, Vicente Guterres, iha inserteza nia laran. Karta pedidu alterasaun imunidade deputadu nian, Parlamentu Nasionál haruka fila-fali ona ba Tribunál.
DILI: Parlamentu Nasionál (PN) Segunda (16/10), ohin, hahú loke plenária ba diskusaun Programa VII Governu. Debate ne’e rasik tuir lei sei hala'o durante loron lima nia laran ka to’o Sesta (20/10).
Portavós Prezidente Parlamentu Nasionál, Lídia Ana Belo hatete, antes ne’e Governu liu husi Konsellu Ministru entrega direita programa ba Prezidente Parlamentu hodi distribui ba kada bankada parlamentár hodi halo leitura.
Tuir giaun Parlamentu Nasionál, programa entrega ba kada bankada hodi halo leitura durante loron lima, nune’e kontinua ho diskusaun iha loron lima.
Liu husi diskusaun demokratikamente ne’e, deputadu ida-idak liu husi nia bankada atu bele fó sira nia pareser ba Programa VII Governu nian hodi bele halo diskusaun no votasaun iha plenária.
Antes ne’e, Prezidente Bankada Partidu Libertasaun Populár (PLP), Fidelis Magalhães hatete, Programa VII Governu bankada sira hotu-hotu hetan ona no sei iha hela prosesu leitura.
Hanesan opozisaun, la'ós sira mak garantia programa ne’e atu liu ka lae, maibé ne’e responsabilidade Bloku Koligasaun nian. Tanba ne’e, to’o diskusaun plenária mak PLP bele afirma nia pozisaun ba programa ne’e.
Maski nune’e, partidu opozisaun liu husi koligasaun Aliansa Maioria Parlamentár (AMP), deklara ona atu vota kontra ba programa VII Governu Konstitusionál, maski programa ne’e rasik seidauk diskute hamutuk.
“Ami hakarak ko'alia frankamente, lakohi atu subar malu. Programa VII Governu nian ne’e opozisaun sei vota kontra”, dehan Prezidente Bankada Kmanek Haburas Unidade Timoroan (KHUNTO), Luis Roberto, hafoin asina plataforma koligasaun opozisaun AMP.
Nia esplika, programa no plataforma ne'ebé asina ona atu prepara hodi hakat ba VIII Governu, tanba atu valoriza no dignifika lei inan iha nasaun ne’e.
Dinámika polítika kontinua la’o, maibé parte Bloku Koligasaun husi Partidu Demokrátiku (PD) nafatin otimista Programa Governu nian sei pasa iha diskusaun no votasaun PN.
Prezidente Bankada PD, Maria Tereza Gusmão hateten, programa ne’e governu produs atu hadi'a povu nia moris, tanba ne’e difisil atu opozisaun sira vota kontra.
“Ita mai husi partidu ketak-katak, maibé ita nia objetivu ida de'it, ita hotu hakarak povu ne’e moris di'ak”, dehan nia.
Nia hatutan, polítika ne'ebé partidu opozisaun sira trasa ne’e sira nia direitu atu pronunsia pozisaun ida-idak nia partidu.
Hanesan iha nasaun ida hakarak ka lakohi iha opozisaun ne'ebé forsa atu bele halo kontrolu diretamente ba programa governu nian ne'ebé halo ho Orsamentu Estadu.
DILI: Diskusaun entre Partidu FRETILIN no Partidu Libertasaun Populár (PLP) hodi halo koligasaun ba formasaun governu kotu iha dalan klaran, tanba haksesuk podér Órgaun Soberanu ne’ebé FRETILIN ‘kaan’ hodi asegura hotu.
DILI:Prezidente PLP, Taur Matan Ruak hateten, kuandu VII Governu ukun la’o maka ‘monu’ iha dalan klaran, kulpa ne’e ba lideransa partidu FRETILIN maka tenke responsabiliza.
DILI: Adjuntu Sekretaria Jerál FRETILIN, José Reis hateten, antes ne’e FRETILIN prontu ona entrega pasta Prezidente Parlamentu Nasionál (PN) ba Taur Mata Ruak, maibé desizaun PLP nian entrega fali ba Fidelis Magalhães, tanba ne’e FRETILIN la konkorda.
DILI: Prezidente Parlamentu Nasionál, Aniceto Guterres hakerek ona karta ba lider partidu polítiku ne’ebé hetan asentu iha períodu III Lejizlatura nian hanesan Mudansa, Partidu Demokrátiku (PD), CNRT ho FRETILIN atu kolabora hodi entrega karreta.
DILI: Parlamentu Nasionál sei la muda desizaun ne’ebé foti ona. Ne’e duni, la simu ideia ne’ebé sosiedade sira hato'o atu hapara sosa karreta foun, tanba sei kontinua nafatin sosa karreta foun ba deputadu 65, iha Uma Fukun PN.
DILI: Prezidente Partidu Congresso Nacional Reconstrução Timor-Leste (CNRT), Kay Rala Xanana Gusmão, rekoñese fila-fali, Taur Matan Ruak nu'udar nia alin ne’ebé tinan barak hamutuk ho organiza funu ho asuwa'in FALINTIL sira.
DILI: Programa VII Governu nian ne’ebé aprezenta ba Parlamentu Nasionál sei foka liu ba área prioridade infraestrutura báziku sira, ne’ebé esensiál liu ba povu nia moris.
DILI: Servisu Rejistu no Verifikasaun Emprezariál (SERVE) deteta ona ministériu balun ne’ebé durante ne’e hamriik hanesan kortina, hodi satan netik iha kompañia internasionál sira nia oin.
DILI: Bloku Koligasaun (BK) ne'ebé harii husi partidu FRETILIN no Partidu Demokrátiku (PD) forma ona VII Governu Konstitusionál. Ne’e duni, bainhira governu ne’e monu tanba fallansu ruma VIII Governu sei la entrega gratuita, maibé sei liu husi prosesu eleisaun antesipada mak foin forma.
DILI: Formasaun foin hahú. Servisu Governu nian sei hatudu liu husi aprezentasaun programa no Orsamentu Jerál Estadu (OJE) nian. Maibé, partidu opozisaun iha uma Fukun Parlamentu Nasionál (PN) forma ona bloku Koligasaun Opozisaun Parlamentár (KOP) hodi bele sai alternativa ba governasaun foun.
DILI: Iha situasaun tensaun polítika hahú manas, Primeiru Ministru, Mari Alkatiri, husu ba mate-restu 12 Novembru 1991, hodi kontribui nafatin ba pás, estabilidade no unidade nasionál.