DILI: Loron 31 fulan-Dezembru, nu’udar selebrasaun misa ikus ba tinan 2024 nian, nune’e, husu sarani sira atu agradese bá Maromak, bá grasa tomak ne'ebé Na’i Maromak fó ona, hodi simu tinan foun 2025.
DILI: Tuir planu, iha 31 Dezembru, aban, Komite Sentral FRETILIN sei atribui sertifikadu rekoñesimentu ba Prezidente Repúblika, José Ramos Horta, ba ninia kontribuisaun iha luta ba ukun rasik an.
DILI: Durante loron boot Natal, iha 24 no 25 Dezembru 2024, Hospital Nasionál Guido Valadares rejista bebé na’in 33 mak moris iha sala Obstetrika Ginkolojia.
DILI: Prezidente Repúblika José Ramos Horta hala'o enkontru ho Konsellu Superiór Defeza no Seguransa (KSDS), hodi halo avaliasaun ba servisu seguransa nian iha teritoriu nasional durante iha tinan 2024.
DILI: Ministeriu Agrikultura, Pekuaria, Peska no Floresta (MAPPF) liu husi Diresaun Jeral Peska Aquikultura no Jestaun Rekursu Umanu asina MoU ho representante husi Japaun International Cooperation Agency (JICA) atu fasilita funsionariu tekniku sira iha are teknolojia hodi kaer ikan iha tasi laran.
DILI: Xefe Suku Mehara, Postu Administrativu Tutuala, Munisipiu Lautem, Marcos Lopes hateten, natar kuaze 38 hetaras mak sei abandona no kuase 18 ektares mak sei kultivu, nune'e husu MAPPF tenke apoiu tan trator ho hand-tractor ba to’os nain sira iha suku refere.
DILI: Amo Bispu Dioseze Baukau, Dom Leandro Maria Alves hatete, selebrasaun natál nu’udar festa ksolok nian, tan ne’e husu ema hotu atu labele rai odio ba malu, maibé kria paz no hatudu liman domin nian ba malu.
DILI: Arcesebispu Arkedioseze Metropolitana Dili, Dom Virgilio Caredeal do Carmo da Silva hatete, Maromak husik nia oan mai iha mundu la hanesan liurai ne’ebé ema hotu hadook aan, maibé Maromak haruka nia oan mai iha mundu hanesan ema kiik, atu nune’e ema hotu bele hakbesik aan bá.
DILI: Autoridade Protesaun Sivil servisu hamutuk ho Programa Aihan Mundial (WFP-Sigla Ingles), realiza ezersísiu simulasaun hodi hala'o koordenasaun no preparasaun ba dezastre naturais iha Timor-Leste.
Iha fulan ida ne'e, Governu Timor-Leste foti pasu importante ida, atu haforsa kapasidade resposta emerjénsia nian, no iha tempu krusiál, bainhira tempu udan hahú, no nasaun ida ne’e esperiénsia inundasaun no rai halai durante períodu ida ne’e iha tinan hirak liu ba.
Nune’e, husi loron 9 to’o 12 Dezembru, kuaze partisipante na’in 50 hosi instituisaun no organizasaun oioin halibur iha Same, Munisípiu Manufahi, hodi partisipa iha Ezersísiu Simulasaun Umanitária (SimEx), ne’ebé organiza hosi Autoridade Protesaun Sivil (APC), iha parseria ho Programa Ai-han Mundiál (PAM) no hetan apoiu hosi Servisu ba Asisténsia Umanitária hosi Ajénsia Estadus Unidus nian ba Dezenvolvimentu Internasionál (USAID).
“Ezersísiu ida-ne'e ajuda mantein koordenasaun foti desizaun ne'ebé lalais no efetivu no hametin ami nia Sistema Alerta Antesipada. Apoiu husi USAID importante tebes hodi asegura katak ita-nia nasaun nia kapasidade preparasaun no resposta aumenta,” dehan Prezidente Autoridade Protesaun Sivil, Jesuino dos Reis Matos Carvalho, liu husi Komunikadu ne’ebé Online INDEPENDENTE asesu, kinta ne'e (26/12/24).
Durante loron tolu nia laran, partisipante sira iha nível nasionál no hosi munisípiu Baucau, Lautem, Manufahi, Oecusse, no Viqueque, hetan formasaun no abilidade iha resposta lojístika emerjénsia no jestaun kadeia de valor durante krize no dezastre naturál sira. Aleinde ne’e, partisipante sira envolve iha ezersísiu prátiku sira ne'ebé simula senáriu reál no derepenti, hodi familiariza partisipante sira ho instrumentu, prosesu no prosedimentu nasionál sira ne'ebé eziste.
“Ha'u kontente tebes haree partisipante no fasilitadór na’in 80 liu hosi organizasaun oioin halibur hamutuk hodi treinu no pratika lojístika emerjénsia nian, promove koordenasaun multi-atór kolaborativu no hadi'a papél no responsabilidade sira hosi parte interesada oioin durante resposta emerjénsia sira," hateten Jacqueline de Groot, Reprezentante WFP iha Timor-Leste, durante ninia diskursu iha sesaun inaugurasaun.
Entretantu, SimEx hanesan ezersísiu operasionál ida ho eskala boot ne'ebé dezeña atu simula resposta lojístika emerjénsia nian, ne'ebé hala'o iha nasaun oioin iha mundu tomak, inklui Sri Lanka, Malawi, no Colombia. Iha Timor-Leste, partisipante sira elojia eventu ne’e tanba haburas koordenasaun ne’ebé forte, hadi’a prátika fahe informasaun, no hasa’e sira-nia abilidade atu responde ho efetivu liután ba nesesidade umanitária sira.
DILI: Primeiru-Ministru Kay Rala Xanana Gusmão preokupa ho komunidade sira ne’ebé soe lixu arbiru iha fatin-fatin, iha Kapital Dili ho kuantidade lixu ne’ebé bo’ot namkari iha estrada públiku, trotoar-leten, taka valeta ku’ak no halo lalar barak ne’ebé iha posibilidade atu transmite moras oioin iha tempu udan inklui bele hamosu inundasaun bainhira akontese udan ho intensidade boot.
DILI: Iha selebrasaun loron natal tinan 2024 no tinan foun 2025, governu garante folin nesesidade bázika ba konsumidor sira sei la’o normal, tanba tuir observasaun husi Ministeriu Komersiu no Industria haree katak, folin sasan dadauk ne’e la’o normal hahú husi fulan Outubru to’o mai Dezembru no sei kontinua to’o tinan oin.
DILI: Estudu konseituál independente kona-ba dezenvolvimentu Greater Sunrise nian, ne'ebé hala'o husi kompañia British Wood entre fulan Abril to'o Novembru 2024, konfirma katak dezenvolvimentu projetu ne'e nian ho oportunidade atu dezenvolve iha Timor-Leste no ida-ne'ebé viavel liu no fó vantajen ba nasaun hodi asegura benefísiu ekonómiku no sosiál ne'ebé signifikativu.
DILI: Prezidente Repúblika José Ramos Horta ofisialmente inaugura Salaun ASEAN iha Palásiu Prezidensiál Nicolau Lobato. Inisiativa ne’e reprezenta pasu signifikativu ida hodi hametin ligasaun entre Timor-Leste no Asosiasaun Nasoens Sudeste Aziatiku (ASEAN).