Vizita Portugal, Horta sei Koalia Problema Timor-oan Featured

By Cristina Ximenes Outubru 31, 2022 232
Prezidente Repúblika José Ramos Horta. Foto:Dok/INDEPENDENTE. Prezidente Repúblika José Ramos Horta. Foto:Dok/INDEPENDENTE.

DILI: Prezidente Repúblika José Ramos Horta iha ninia vizita estadu ba Portugal sei koalia mós asuntu Timor-oan sira ne’ebé daudauk ne’e hasoru hela problema iha nasaun refere.

Bazea ba Komunikadu Imprensa ne'ebé diáriu INDEPENDENTE asesu husi Palasiu Prezidensiál Bairu-Pité Sexta (28/10) katak Prezidente Repúblika, José Ramos-Horta hala’o vizita estadu ba Portugál husi 29 Outubru to’o 4 Novembru tinan ida ne’e. Vizita ne’e hala’o iha relasióna ho konvite husi nia omólogu Prezidente Repúblika Portugál, Marcelo Rebelo de Sousa.

Xefe Estadu mós hakarak agradese Prezidente Repúblika Portugal nia prezensa iha loron investidura no durante selebrasaun nasionál ba aniversáriu restaurasaun independénsia Timor Leste nian ba dala 20.

Nia hatete, vizita ida ne’e atu reforsa no hametin liu tán relasaun bilaterál no parseria entre nasaun rua, iha momentu ne’ebé la prevista, liu-liu kauza husi funu iha Ukránia no krize ekonómika mundiál, no mós aproveita ko’alia ho nia omólogu kona-ba dezenvolvimentu ekonómiku ikus ne’e, sosiál no polítika iha Timor Leste, liu-liu eleisaun lejislativa ne’ebé sei realiza iha tinan 2023.

Nune'e, relasaun entre Timor Leste ho Portugal la’os haree de’it ba istória, kultura, dalen komum, dékada naruk luta ba determinasaun nasionál, maibé mós komprimisu no dedikasaun husi povu portugés, governante husi polítika oi-oin, husi momentu difisil to’o agora, iha dezenvolvimentu, ben-estar povu Timor-Leste.

Tanba, ohin Portugal kontinua pozisiona-an hanesan parseiru importante ba dezenvolvimentu programa prióritáriu ba konstrusaun estadu no dezenvolvimentu Timor-Leste.

"Prezidente Repúblika mós hakarak ko’alia lalais kona-ba situasaun dramátika, liu-liu vulnerabilidade ne’ebé Timoroan sira foin to’o iha Portugál, hasoru," dehan nia.

Entretantu, Xefe Estadu apela ba  kompatriota sira atu informa ba autoridade kona-ba kondisaun deslokasaun, la’os de’it iha Portugál, maibé iha nasaun hotu. Kontinua hatete, insesaun vistu atu tama bá nasaun iha Europa, vale de’it ba turista. Karik Timoroan sira desloka atu bá buka servisu, dahuluk tenke garante katak, prenxe rekezitu nesesáriu sira, hodi evita imigrasaun ilegál, trafiku umanu no sai exploradu.

Iha kontestu vizita ne’e, sei partisipa iha abertura Websummit 22, hanesan eventu teknolójiku importante liu iha mundu, ho partisipante rihun 70, inklui mós dirijente, sientista sira, start-ups no seluk tan.

Konferénsia ida ne’e foka ba teknolojia internet, teknolojia foin mosu no  benefisiu husi kapitalizmu ne’ebé Timor-Leste presiza liu, atu akompaña no komprende iha dezenvolvimentu iha nível mundiál.

Timor Leste, maske ho populasaun porsentu 60 hanesan joven, la bele sees husi dezenvolvimentu teknolójiku liu-liu, relasiona ho intelijénsia artifisiál.

Iha enkontru ofisiál sira, iha sesaun solene ajendada ho embaixador sira husi CPLP no partisipa mós iha meza redonda ne’ebé organiza husi G7+ no Prezidente Repúblika mak sei sai oradór prinsipál. Iha eventu seluk mak, Prezidente Repúblika sei partisipa iha eventu negósiu ne’ebé sei konta ho partisipasaun husi emprezáriu Timoroan no Portuguéz, iha área farmásia, moda, agríkultura no sapatu.

Alende ne'e mós Adezaun Timor Leste ba ASEAN, ho merkadu ema miliaun atus hitu, sei hamosu oportunidade ideal ba indústria portugeza, iha área espesializada sira atu estabelese iha Timor-Leste.

Ho vizita ida ne’e, Prezidente José Ramos-Horta reafirma ninia dezempeñu pesoál no povu Timor-Leste hodi dezenvolve liután lasu amizade, solidariedade no parseira entre Portugál no Timor Leste, hatudu konfiansa no fiar katak, relasaun entre nasaun rua kontinua moris liután iha futuru.

Alende, vizita Xefe Estadu akompaña husi Ministra Negosiu Estranjeiru no Kooperasaun (MNEK), Adalijiza Magno, Embaixadór Timor Leste ba Jakarta, Filomeno Aleixo no Assesor Relasaun Internasionál Prezidensia Repúblika, Nelson Santos no Ivo Valente.

Rate this item
(0 votes)

Independente Digital TV

Tuir ami iha Twitter

Kalendariu Notisia

« May 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
    1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30 31