Sientista hatete Covid-19 Bele Daet Liu husi Ar, Signifika Saida? Featured

By Ekipa INDEPENDENTE Jullu 10, 2020 2162
Covid-19. Covid-19.

DILI: Bainhira Covid-19 hahú sirkula iha mundu tomak iha inisiu tinan ne’e, organizasaun mundial saúde (OMS) no Sentru Kontrolu no Prevensaun Moras (CDC) Estadu Unidus Amerika, konkorda malu katak virus ne’e hadaet liu husi droplet ka been ne’ebé sai bainhira ema koalia, fani, ka mear.

Maibé, daudauk ne’e grupu sientista husi nasaun 32 husu ba OMS atu muda sira-nia argumentu refere.

Tuir públikasaun www.kompas.com ne’ebé jornal INDEPENDENTE sita iha Kinta (09/07) hatete, sientista na’in 239 ne’e haruka karta nakloke ba OMS liu husi jornal New York Times no hatete katak virus corona foun (Covid-19) bele daet liu husi ar (airborne).

Partikula kiik iha ar ne’ebé kontein Covid-19 bele fó infeksaun ba ema. Dehan sientista hirak ne’e no husu ba OMS halo revizaun ba sira-nia rekomendasaun.

Liu husi ar ne’e signifika saida?

Tuir matadalan OMS ne’ebé públika iha 29 Juñu 2020, iha posibilidade Covid-19 sirkula liu husi aerosol, katak partikula mamar solidu ka likuidu (zat padat atau cair) iha gas ka ar.

Maibé, posibilidade ne’e akontese de’it se iha prosedimentu mediku especial ne’ebé hamosu aerosol hanesan intubasaun.

Sientista sira hatete, sira hetan prova balun ne’ebé hatudu katak virus ne’e bele daet liu husi ar.

Se transmisaun ar ne’e provadu duni, iha posibilidade boot ema kontinua uza maskra iha sala laran.

"Bainhira buat balun daet liu husi ar, signifika bele mantein iha ar durante tempu balun, bele sura oras, no infeksiozus," dehan peritu moras hadaet husi Johns Hopkins Center for Health Security, mediku Amesh A.Adalja.

Nia fó ezemplu moras variola (cacar) no tuberkuloze nu’udar moras ne’ebé bele daet liu husi ar.

"Se ema ida ne’ebé moras variola no sa’e lift, no hafoin nia sai, iha menutu 30 liu mak ita-boot tama lift refere, ar iha lift nia laran sei bele hadaet moras,” nia esplika.

Bainhira pasiente ida hetan infeksaun virus ka moras airborne, ida ne’e sei muda prosedimentu ba atendimentu iha ospital.

"Pasiente sei halo tratamentu iha sala ho presaun negativu no pesoal mediku tenke uza maskra N-95 ne’ebé bele taes maioria partikula ar,” dehan nia.

Tuir Adalja, droplet respiratoriu diferente ho aerosol.

Droplet relativamente todan no tuun lalais hafoin produs. Preokupasaun prinsipal husi droplet respiratoriu ema ne’ebé hetan infeksaun Covid-19 mak belit iha ibun no inus ema ne’ebé besik nia no iha posibilidade dada tama ba pulmaun.

Iha kazu Covid-19, ema dala-barak hetan daet husi droplet respiratoriu husi ema ne’ebé pozitivu Covid-19 bainhira iha kontatu besik, ka menus husi metru rua.

Iha parte seluk, sientista sira sujere atu haree signifikadu husi "airborne" diferente uitoan no WHO garantia defenisaun husi transmisaun ar,  nu’udar patogen ne’ebé hadaet liu husi ar, hanesan virus variola, ne’ebé fasil hadaet no bele semo dook.

Durante ne’e ema hatene katak virus corona fasil hadaet bainhira ema halo kontatu besik iha sala durante tempu balun, ne’ebé tuir sientista sira hanesan mós ho defenisaun daet liu husi aerosol.

To’o agora OMS seidauk fó resposta karik sira sei muda defenisaun transmisaun Covid-19 tanba seidauk iha prova forsa no klaru.

Soumya Swaminathan, Koordenadór Sientista OMS, hatete, nia parte daudauk ne’e esforsu atu evalua ho lalais prova sientifiku ne’ebé sientista atus resin fó. Nia garante sei rona hotu sujestaun ne’ebé iha.

Peritu balun tan sujere atu ema hotu atu halo prevensaun inisiu liu husi uza nafatin maskra. Iha prova katak maskra hena bele hatuun risku hetan daet husi Covid-19. (kompas.com/*)

Rate this item
(0 votes)

Independente Digital TV