SEF Realiza Tara-Bandu iha Suku Fahilebu hodi Proteze Rekursu Naturais Featured

By Rufino Barreto Fevereiru 29, 2024 1085
Sekretáriu Estadu Floresta (SEF), realiza tara-bandu iha Suku Fahilebu, Postu Adminisrativu Bazartete, Munisípiu Likisa hodi proteze rekursu naturais ne’ebé durante komunidade sempre estraga. Foto:Media SEF. Sekretáriu Estadu Floresta (SEF), realiza tara-bandu iha Suku Fahilebu, Postu Adminisrativu Bazartete, Munisípiu Likisa hodi proteze rekursu naturais ne’ebé durante komunidade sempre estraga. Foto:Media SEF.

DILI: Sekretáriu Estadu Floresta (SEF), realiza tara-bandu iha Suku Fahilebu, Postu Adminisrativu Bazartete, Munisípiu Likisa hodi proteze rekursu naturais ne’ebé durante komunidade sempre estraga.

Sekretáriu Estadu no Floresta, Fernandino Vieira da Costa hatete, programa tara Bandu atu proteze rekursus naturais, hapara komunidade sira  labele estraga Floresta.

Nia dehan, labele sunu rai arbiru, labele oho animal fuik sira, maibé haburas no hametin floresta no ambiente hodi proteze rikusoin sira iha ai-laran liu-liu flora no fauna.

“Tara bandu ida-ne’e kultura ne’ebé maka husi ita nia bei-ala sira husik hela mai ita, uluk sira hala’o hodi respeita malu, antes lei sira ne’e iha, tara bandu ida-ne’e tenke halo tuir se la’e maka sei fó perigu no sasaun ba ita nia moris, tanba ne’e tenke halo tuir saida maka hakerek ona iha regulamentu tara bandu ni’an,” Dehan Sekretariu Estadu no Floresta, Fernandino  liu husi Komunikadu Imprensa ne’ebé INDEPENDENTE asesu iha pájina SEF, kuarta (28/02).

Nia haktuir, aktividadei tara-bandu ida ne’e importante oinsá bele proteze rekursus naturais ne’ebé Governu proteze, konserva, maibe sei ameasa nafatin husi komunidade sira.

Iha  kapital Díli bainhira udan tau rai liu oras rua sempre akontese bee sae, tanba ne’e maka Japaun Internationál Cooperation Agency (JICA) Timor-Leste no Asosiasaun HALARAE mai organiza suku sira hala’o tara bandu ida-ne’e importante tebes atu asegura foho sira-ne’ebé dadaun ne’e molik ona.

“Rai sira-ne’ebé agora dadaun molik ne’e fo perigu mai ita, udan tau rai laiha ai atu tahan netik udan no bele hamosu rai monu, ita nia rai Timor laran tomak iha bazea hidrograficas nia laran,” Nia relata.

Nia subliña, komunidade maioria moris iha Bazeas Hidrografikas nia ninin, tanba ne’e maka ho atividade tara-bandu ida ne’e hodi fo vantazen, atu fo protensaun ba área floresta no ambiente.

“Ita hetan ameansa bebeik ba inundasaun, kuandu udan tau rai ita hetan ameansa, kuandu bai-loron naruk mos ita hetan ameansa, tanba ne’e maka partisipasaun ita nia inan-aman sira ida-ne’e importante tebes ba dezenvolvimentu sustentabilidade ba área floresta nian no dezenvolvimentu ne’ebé hanesan ita-nia governu hala'o,” Nia Informa.

Nia informa, Governu dasia ne’ebé lidera husi  Primeiru Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão, ho nia objetivu oinsa atu hodi povu nia moris, inan-aman sira ne’ebé moris iha foho lolon, iha área rural sira, relatóriu ne’ebé ohin Xefe Suku Fahilebo  Agustino da Cruz hato’o ne’e sei ba hato’o mos ba parte relevante sira saida maka bele dezenvolve iha área ida-ne’e.

Nia reforsa, mota iha Timor-Laran tomak maioria luan tebe-tebes, Governu iha dever obrigasaun atu dezenvolve Bazeas Hidrografikas, munisípiu Likisá, Aileu, Ermera, bainhira dezenvolve floresta ho diak sei salva Kapital Díli husi inundasaun.

“Bandu ona floresta iha ne’e saida maka imi bele halo hodi sustenta imi nia moris liu husi área floresta nian maka hateten ba Xefe departamentu Reflorestasaun halo planu ida, ita  bele hari sentru viveirus komunitária fatin ida ne’e, para komesa hahú ona kuda ai-plantasaun ai-sunu, kuandu presija ai-sunu karik iha plantasaun rasik ne’ebé maka hetan autorizasaun husi ita nia governu,” Nia relata.

Nia afirma, Governu maka fo autorizasaun ba komunidade sira hodi faan ninia ai-sunu ne’ebé maka mai husi nia plantasaun rasik, tanba ne’e maka husu ba inan-aman sira komesa hahú kuda ai-kakeu,ai-da, kuda ai sira ne’ebé maka sunu, ai sira ne’ebé maka faan hodi bele sustenta moris loro-loron.

Purtantu partisipasaun iha sermónia tara-bandu ne’e Sekretáriu tretário Estadu Florestas, Fernandino Vieira da Costa  hamutuk Diretór Asosiasaun HALARAE, Japaun Internationál Cooperation Agency (JICA), Autoridade Lokal sira, Komandante Esquarda PNTL Postu Bazartete, Korpu Guarda Floresta no Komuidade tomak.

Rate this item
(0 votes)
Last modified on Kinta, 29 Fevereiru 2024 17:51

Independente Digital TV