PN Aprova OJE 2023 iha Faze Jeneralidade Featured

By Agustino Gama Novembru 09, 2022 449
Deputadu sira iha Parlamentu Nasional aprova ona Proposta Lei OJE 2023 iha faze Jeneralidade. Foto:INDEPENDENTE. Deputadu sira iha Parlamentu Nasional aprova ona Proposta Lei OJE 2023 iha faze Jeneralidade. Foto:INDEPENDENTE.

DILI: Liu husi debate iha Parlamentu Nasional, kona ba Proposta Lei númeru 46/V(5a), Orsamentu Jeral Estadu tinan fiscal 2023, ne’ebé hala’o durante loron tolu, hahú iha loron 7 to’o 9 fulan Novembru tinan ne’e, hetan ona aprovasaun iha jeneralidade.

Nune’e, proposta lei OJE 2023 pasa iha jeneralidade ho votu a-favór 40, kontra 0 no abstensaun 24.

“Ita kontinua faze espesialidade tuir ajenda aban iha tuku 15:00,”dehan Prezidente Parlamentu Nasional, Aniceto Longuinhos Guterres Lopes, liu husi plénaria iha PN,  Kuarta (09/11).

Enkuantu, Xefe Bankada Fretilin, David Dias Ximenes ‘Mandati’, hateten, montante proposta lei OJE bo’ot tebes, tanba nesesidade bo’ot, maibé nafatin ezekusaun mak tenke ho resposabilidade no kualidade.

“Ohin ita halo diskusaun OJE atu aprova iha jeneralidade ida ne’e importante tebes atu sustenta ita-nia estadu iha tinan oin no nesesidade povu nian  no mós garante moris di’ak povu nian,”dehan Mandati.

Aleinde, Deputadu PLP, Noé da Silva, hateten, debate proposta OJE 2023 iha faze jeneralidade  hato’o kongratulasaun ba servisu tomak  ne’ebé oitavu Governu no lori proposta lei OJE nu’udar proposta ba mandatu ikus ne’ebé lidera husi Primeiru Ministru, Taur Matan Ruak.

Entretantu, Deputadu UDT, Francisco Carlos Xavier, hatutan, iha diskusaun jeneralidade loron tolu halo observasaun badak dahuluk apresia diskursu Primeiru Ministru loron dahuluk nian refere hato’o planu hanesan kompromisiu lori esperansa ba povu.

Nune’e, UDT hein ho proposta OJE ho montante ne’ebé boot, bele konkretiza hodi lori moris di’ak povu hotu nian.

Ho nune'e, Deputadu PD, António da Conceição, ‘Kalohan’, hateten proposta lei OJE nu’udar  orsamentu ikus hodi finansia atividade dezenvolvimentu nasionál mandatu ikus oitavu Governu nian.

Enkuantu, Proposta Lei OJE billiaun $3,16 ho nia lema mak “Investimentu Produtivu no Kresimentu Inkluzivu ba Jerasaun Futuru”.

Total despeza global billiaun $3,16 ne’e, kompostu husi Orsamentu Administrasaun Sentrál billiaun $2,8 (montante ne’e inklui ona Fundu Kombatentes Libertasaun Nasionál, billiaun $1). Orsamentu Seguransa Sosiál hetan alokasaun millaun $235,7 no RAEOA millaun $120.

Iha Proposta Lei OJE 2023, setór kapitál sosiál, ne’ebé inklui Saúde, Edukasaun no Protesaun Sosiál hetan alokasaun millaun $772. Setór ida-ne’e maka benefisiáriu boot liu husi finansiamentu Proposta OJE 2023. Ida-ne’e reflete importánsia ne’ebé maka Governu fó ba iha asesu universál ba edukasaun ne’ebé kualidade (millaun $137), saúde (millaun $92) no protesaun sosiál (millaun $301), liuliu ba grupu vulneravel.

Governu propoin ba Parlamentu Nasionál orsamentu ho montante millaun $19,2 hodi implementa programa Bolsa da Mãe. Husi montante ne’e, millaun $5,3 sei aloka ba kontinuasaun programa inísiu nian no millaun $13,7 sei aloka ba expansaun Bolsa da Mãe Jerasaun Foun, ne’ebé nia objetivu mak atu apoia inan isin-rua no mellora saúde no nutrisaun durante inísiu loron rihun-ida no mós apoiu ba labarik sira ho moras króniku no defisiénsia.

Iha Proposta OJE 2023, Governu mós propoin ba Parlamentu Nasionál orsamentu ba Programa Nutrisaun ho montante millaun $10. Ida-ne’e reprezenta aumentu quatro vezes ka porsentu atus-haat (400%) kompara ho orsamentu ne’ebé aloka ba programa Nutrisaun iha OJE 2022.

Proposta OJE 2023 ne’e mós kobre alokasaun orsamentu millaun $22,4 hodi expande programa Merenda Eskolár, mellora kualidade hahán atu alkansa labarik sira nia kualidade nutrisaun, hasa’e despeza ba kada labarik no kada hahán husi $0,25 to $0,42.

Entratantu, iha sesaun Plenária ne’e prezide husi Prezidente Parlamentu Nasionál, Aniceto Longuinhos Guterres Lopes, akompaña husi membrus Meza Parlamentu Nasionál ho prezensa husi Primeiru-Ministru, Jenerál Taur Matan Ruak, Ministru Finansas, Rui Gomes, inklui Membrus Oitavu Governu Konstitusionál.

 

Rate this item
(0 votes)

Independente Digital TV

Tuir ami iha Twitter

Kalendariu Notisia

« May 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
    1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30 31