Komisaun F PN Konklui Diskusaun Espesialidade Projetu-Lei Protesaun Labarik no Foin-sa'e Featured

By Aquino Gomes Outubru 26, 2022 228
Deputadu sira iha Parlamentu Nasional. Foto:Dok. Deputadu sira iha Parlamentu Nasional. Foto:Dok.

DILI: Komisaun F Parlamentu Nasionál (PN) konklui ona diskusaun espesialidade ba projeitu-lei númeru 29/V (3a) kona-ba protesaun ba labarik no foin-sa’e iha perígu. Lei ne’e hein atu tama ba aprova finál globál.

Sekretária Komisaun F, Helena Martins Belo hatete, Komisaun F nia diskusaun espesialidade ba projetu lei ne’e finaliza ona.

"Relatóriu paresér finál ami aprova ona envia ona ba Prezidente Parlamentu semana tolu ba kotuk, atu ajenda ba aprovasaun finál globál," dehan nia, iha Parlamentu Nasionál, horisehik.

Helena dehan, agora períodu Orsamentu Jerál Estadu (OJE) tinan fiskál 2023, entaun aprovasaun orsamentu hotu mak foin ajenda Projetu-lei Protesaun Labarik no Foinsa'e ba aprovasaun finál globál.

"Ita tau uluk ida-ne'e, atu ita asegura lalais ita-nia labarik sira ne'e, tanba oras ne'e iha périgu nia-laran," dehan nia.

Helena hatutan, durante iha diskusaun espesialidade ba projetu lei ne'e iha difikuldade, tanba lei ne'ebé primeira-vés halo, tanba ne’e presiza halo konsultasaun lubuk ida ba munisípiu sira hodi rona entidade oioin nia hanoin.

"La fasil, lei protesaun labarik atu halo lalais, tanba ita-nia karakter dezde mai ne'e iha família ida-idak ne'e, impoin violensia nafatin, entaun difisil atu halo lalais atu implementa no ita mós labele kompara ita-nia aan ho nasaun sira seluk," katak nia.

Nia reforsa, kuandu lei aprova no Prezidente Repúblika halo promulgasaun ninia implementasaun sei fila-fali ba parte relevante sira.

"Oinsá atu ita bele asegura ita-nia labarik sira ne'ebé iha risku no labele tau sira beibeik iha risku," tenik Helena.

Iha 20 Setembru 2021, Parlamentu Nasionál aprova projetu-lei protesaun ba labarik no foin-sa’e iha perigu iha faze jeneralidade. Projetu-lei númeru 29/V(3a)  ho rezultadu votasaun a-favór 54.

Preámbulu husi projetu-lei ne'e previstu kona-ba dezenvolvimentu ida ba sistema protesaun integrál ba labarik sira, nune'e impoin esforsu armonizasaun lei hotu-hotu relasaun ho promosaun no protesaun diretu ba labarik no joven iha perigu sira.

Projetu-lei ne'e iha artigu hamutuk 103 no kapitulu hamutuk XI. Kapitulu I ko'alia kona-ba dispozisaun jerál, kapítulu II ko'alia kona-ba intervensaun ba promosaun direitu sira no protesaun labarik no joven iha perigu.

Kapítulu III ko'alia kona-ba medida promosaun direitu no protesaun, kapitulu IV ko’alia kona-ba komunikasaun, kapitulu V ko'alia kona-ba intervensaun Ministériu Públiku, kapitulu VI previstu dispozisaun prosesuál jerál, kapitulu VII sita kona-ba prosedimentu urjénsia, kapítulu VIII ko'alia kona-ba prosesu iha serbisu protesaun labarik no foinsa’e no kapítulu IX ko'alia kona-ba prosesu judisiál promosaun no protesaun.

Purtantu tuir dadus labarik iha Timor-Leste iha tinan 2016, ne'ebé husi Inpesaun Jerál Traballu (IGT), labarik hamutuk na’in-421.655. Atividade ne’ebé labarik sira halo 16,1% (67.688) nu'udar ekonomikamente ativu mak labarik-mane na’in 32.995 no labarik-feto na'in 34.300.

Husi númeru ne'e, na'in 62.710 iha área rurál no 4.978 iha área urbana. Depois 70,7% tuir eskola de’it; 13,2% iha empregu no eskola; 2,9% iha empregu de'it no 13,2% laiha empregu no laiha eskola.

Empregu ba labarik iha atividade ekonómiku mak labarik sira servisu iha to’os no produsaun modo 55,6% (mane 50,9% vs feto 40,1%). Traballadór servisu doméstiku no restaurante: 25,9% (mane 40,2% no feto 59,8%). Labarik sira fa'an iha estrada: 8,3% no seluk: 10,2%.

Iha dadus ne'e hatudu katak labarik na’in 22.395 halo servisu perigozu no mós ba eskola (76,7% hosi traballu infantíl iha servisu perigozu). Labarik sira iha servisu perigozu parese atu hasoru dezvantajen relasiona ho frekuénsia eskola kompara ho sira-ne'ebé halo servisu perigozu. Labarik ho idade 5-17 na’in 43.000 relata katak nunka bá eskola.

Rate this item
(0 votes)

Independente Digital TV

Tuir ami iha Twitter

Kalendariu Notisia

« May 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
    1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30 31