‘Ezijensia’ Demite Gastão, Komisariu Mateus: PNTL Simu Karta husi Vise MI, Vise MJ, Vise MOP Featured

By Ekipa INDEPENDENTE. Outubru 13, 2022 482
Vise-Ministru Justisa, Edmundo Caetano. Foto:Media MJ. Vise-Ministru Justisa, Edmundo Caetano. Foto:Media MJ.

DILI: Diskusaun entre Diretór Nasionál Informasaun Interna, Servisu Nasional Intelijensia, Gastão Piedade, ho Vise Ministru Justisa, José Edmundo Caetano, relasiona ho osan cash rihun $130 ne’ebé autoridade sira prende bainhira koko atu lori sai ba rai li’ur, hahú naruk.

Tuir informasaun, Komando Jeral Polisia Nasionál Timor-Leste (PNTL) simu karta husi Vise Ministru Interior Antonio Armindo, Vise Ministru Justisa Edmundo Jose Caetano no Vise Ministru Obras Publika Nicolau Freitas Belo, atu demite Gastão nu’udar membru PNTL.

Aleinde karta ba Komando PNTL, tuir fonte importante ida, membru governu husi Khunto haruka mós karta ba Primeiru Ministru no Ministru Interior, Taur Matan Ruak hodi ezije demite Gastão husi SNI no PNTL.

Kona-ba karta ba Komando Jeral PNTL, Komandante Jeral Daruak PNTL, Komisariu Polisia Mateus Fernandes rekoñese katak Komando Jeral simu duni karta husi Vise Ministru na’in tolu.

“Ida ohin (horseik) ha’u haree ne’e karta Vise Ministru Interior, Vise Ministru Justisa, Vise Ministru Obras Públika, sira na’in tolu,” informa Komisariu Mateus ba jornalista Jornal INDEPENDENTE via telefone, Kuarta (12/10).

Kona-ba kontiudu karta husi Vise Ministru na’in tolu ne’e, Komisariu ne’e hatete, karta refere koalia kona-ba Diretór Nasionál Informasaun Interna (DNII), Servisu Nasional Intelijensia (SNI), Gastão Piedade, nia hahalok.

“Ohin (karta) koalia kona-ba hahalok Gastão nian. Mais ohin ha’u ladun teliti didi’ak tanba ha’u mós moras hela ne’ebé aban mak ha’u lee fila fali,” dehan nia.

Komisariu ne’e informa, karta tolu ne’e dirize ba Primeiru Ministru no Ministru Interior, Taur Matan Ruak, tan ne’e Komando PNTL hein despaisu.

“Ita hein despaixu husi PM kona-ba hahalok ne’ebe Gastão halo, tanba nia agora deskata iha SNI, tanba ne’e SNI fó servisu saida mak nia halo ne’e halo tuir saida mak iha SNI, maibé se nia nafatin iha PNTL karik Komandu mak sei prosesa, maibé nia iha PNTL duni mais agora destaka tiha ona ba iha SNI,” hateten nia.

Hatan kona-ba enkontru ho DNII Gastão, Komisariu Mateus dehan, Diretór Gastão mak mai hasoru nia hodi koalia kona-ba ninia dadus promosaun.

“Ha’u la bolu Gastão ida, nia hanesan ema PNTL mesmu nia servisu iha ne’ebá (SNI), nia mai par check ninia dadus sira tama iha promosaun, ha’u dehan ‘lae, (dadus) iha komisaun, komisaun halo hela bé depois mak ita haree’.”

Kona-ba pozisaun Komando PNTL nian ba asaun husi Gastão, Komisariu ne’e hatete, ba kazu ne’e Komando sei la koalia kona-ba politika maibé haree liu ba realidade ne’ebé akontese.

“Primeiro ha’u bele dehan hanesan ne’e ‘Gastão sala saida?’. Ita koalia badak ne’e hanesan ne’e, see mak sai vitima ba Gastão nia hahalok ne’e haruka mai par ita investiga, karik ha’u konfirma karta ne’e ha’u dehan hanesan ne’e ‘duke ita akuza uluk Gastão (mais) vitima laiha, di’ak liu kazu ne’e taka tiha. Ne’ebé di’ak liu haruka vitima mai par prosesu ne’e Gastão tenke responsabiliza. Agora ema ida vitima ba ida ne’e laiha,” dehan nia.

Komisariu ne’e hatutan, dahuluk Gastão destaka tiha ona ba SNI, tan ne’e karik prosesu mós sei la’o tuir regra SNI nian.

“Segundo, ita haree took akontesimentu ne’ebé akontese ne’e krime loloos mak ida ne’ebé? Iha lei hatete dehan katak labele lori sai osan $10 mill sein autorizasaun instituisaun kompetente, mais ida ne’e akontese. Ida ne’e ita bele haree krime ne’e loloos ne’e see? Ita tenke haree uluk buat sasan sira ne’e.”

Maske nune’e, nia hatutan, bainhira kestiona hahalok Gastão nian, presiza iha investigasaun independente no neutru hodi bele deside ida ne’ebé mak loos no ida ne’ebé mak sala.

Jornal INDEPENDENTE mós halo konfirmasaun ba Vise MI, Antonio Armindo, kona-ba karta ba Komando PNTL.

“Nia temporariamente laos PNTL, nia muda ona (ba) SNI hanesan sivil iha PM nia okos, ne’ebé ha’u labele mete to’o Exelencia PM nia gabinete,” dehan Vise MI ne’e via WhatsApp, horseik.

Vise MI hatete, nia sempre haruka karta ba PNTL bainhira mosu buat ruma no husu ba Komando PNTL atu rezolve.

“Karta lorloron ba-mai Komando ho Ministériu karik iha buat ruma halo kulpa par ha’u haruka Komando rezolve tiha, mais baibain Komando ka funsionariu la naran koalia arbiru seguransa nian,” dehan Antonino.

Kona-ba karta ne’ebé Vise MI haruka ba Komando PNTL iha 7 Outubru ne’e, Antonio rekuza hodi fó informasaun.

“Ita-boot (jornalista) mak hakerek, ita mak hatene. Ha’u ohin dehan ba media seluk husu ‘ha’u la hatene kona-ba ida ne’e’,” dehan hatete.

PD-UDT husu Demite MG Laos Gastão

Iha Parlamentu Nasionál mosu lamentasaun husi deputadu sira kona-ba karta husi membru governu ba PNTL hodi husu demite Gastão Sousa.

Prezidente Bankada PD, António da Conceicão ‘Kalohan’ preokupa ho karta husi Vise MI ne’ebé husu atu demite Diretór Nasionál Informasaun Interna, SNI, Gastão Piedade.

"Opiniaun ne'ebé mak daudaun espalla hela dehan katak señór Vise Ministru Interiór husu atu ezonera membru polísia ne'ebé mak halo investigasaun, maibé ita presiza apura tiha loos duni ka la'e," dehan nia, iha Parlamentu Nasionál, Kuarta (12/10).

Se loos, nia hatete, ida ne’e mak hola responsabilidade nu'udar ukun-na'in ninian katak ukun-nain ida tenke defende uluk governu, labele defende uluk nia partidu.

Tanba tuir nia, partidu nu’udar instrumentu ida atu serví estadu, tan ne’e serví estadu tenke haree saida mak estadu nia interese la'ós grupu ida nia interese iha fali governu nia laran.

Hanesan ema ne’ebé halo hala’o orden públiku, membru governu ida tenke sai ezemplu.

“Labele ba husu fila-fali ida ne'ebé mak defende lia loos ne'e mak sala fali, depois ninia hahalok sala ne'e mak loos fali hodi uza podér atu hanehan fali membru ida ne'ebé mak tutela.”

"Se iha intervensaun duni atu hasai, ha'u-nia lia-fuan fila-fali de'it, ha'u dehan ‘hasai de'it mak membru governu ne'e tanba laiha responsabilidade ba ukun nian, laiha responsabilidade ba estadu ne'e’," dehan nia.

Tanba, ajente ka membru kumpre lei mais nia superior mak dehan fali la loos.

“Membru Governu ida hanesan ne'e la intende saida mak nia halo. Ema hanesan ne'e la presiza ezonera polísia, maibé ezenora uluk mak nia, depois mak buka took, membru polísia ne'e sala, ulun mak tenke uluk tiha, la'ós membru polísia mak uluk, ida ne'e la los," katak nia.

Iha fatin hanesan, Prezidente Bankada UDT, Francisco David Xavier Carlos hatete, la presiza demite Gastão tanba prestasaun servisu di'ak ba estadu.

"Se karik Vise Ministru Interiór hanoin hanesan ne'e signifika nia mós hanoin kolabora buat ida ne'ebé irregularidade ne'e. La kumpri lei.”

Nia hatete, Gastão ema ne'ebé tuir formasaun iha Filipina kona-ba kriminalidade no hala’o ona servisu kuaze tinan 15.

“Kuandu hanoin hanesan ne'e see mak Vise Ministru Interiór? Iha pasadu, rezistensia nunka koñese sira. Gastão ema ne'ebé mak presta servisu ba nasaun dezde uluk to'o agora, labele uza podér nu'udar Vise Ministru Interiór ho Vise Ministru Justisa, se akontese ida ne'e signifika katak sira abuzu poder, sira lakohi hadia nasaun ida ne'e, sira hakarak baralla nasaun ida ne'e, kria situasaun ne'ebé la di'ak ba jerasaun kontinuador sira."

"Ha'u mak primeiru Ministru ha’u ezonera kedas, labele interven situasaun sira hanesan ne'e. Ema presta servisu ba nasaun tenke ho loloos, labele tuir sira-nia hakarak,"

Rate this item
(0 votes)
Last modified on Kinta, 13 Outubru 2022 16:28

Independente Digital TV