Nia dehan, Primeiru Ministru (PM), Taur Matan Ruak, halo remodelasaun ne’e bazeia ba avaliasaun performa servisu ministru ida-idak durante ne’e.
“Ha’u rona Primeiru Ministru rasik ko’alia iha 2019 bele halo karik remodelasaun, maibé ne’e normál”, tenik nia, iha Palásiu Prezidensiál, Bairru-Pité, horisehik.
Maski nune’e, Eis-Prezidente Repúblika ne’e fó sujestaun katak, estrutura governu foin maka forma. Ne’e duni, bele halo remodelasaun depois fulan neen tan. Tanba ne’e normál kabe ba kompeténsia Xefe Governu nian hafoin konsulta ho partidu koligasaun.
Primeiru Ministru rasik konfesa ba Horta katak, laiha ema ida ka parte ruma hetan vantajen husi situasaun ne’e, inklui AMP.
Ne'e duni sira hotu-hotu ne’ebé iha PN ho Prezidente Repúblika no mós Xanana Gusmão tenke tuur hamutuk hodi hetan dalan di’ak ba tinan lima mai ne’e, tanba timoroan barak kiak, laiha partidu ida ne’ebé bele hateten úniku maka bele governa.
“Ita bele hateten mós iha partidu nia laran sira hotu-hotu ema aat, ema fo'er la di’ak ne’e laiha, tanba ha’u koñese ona membru balun barak ha’u koñese ema KHUNTO, PLP, CNRT ema barak di’ak no kometimentu”, tenik nia.
Entretantu remodelasaun signifika diálogu rona mós opozisaun. Karik hateten orsamentu ne’e boot demais ka tau osan ladún sufisiente ba edukasaun, saúde seguransa alimentár, koligasaun tenke rona.
Importante se maka Primeiru Ministru hamutuk ho maun Xanana, matenek, umildade, korajen atu halo diálogu ho opozisaun, rona mós sosiedade sivíl tanba rai ne’e presiza diálogu barak, rona malu, atu bele moris hakmatek ba oin.
Fiar Lider Nasionál Sei Tuur Hamutuk
Nune’e, Ramos Horta fiar katak iha tempu badak lider nasionál sira sei tuur hamutuk atu rezolve polítika rai laran.
Nia dehan, antes ne’e Xanana Gusmão, Mari Alkatiri, no Taur Matan Ruak, hirus malu maibé tanba sira iha vontade no sentidu Estadu ne’ebé aas sira hakuak malu fila fali.
“Diálogu entre lider sira sei akontese tanba ha’u koñese Xanana, Mari, Taur no Lú Olo. Ohin sira bele xateadu ka hirus malu maibé bele di’ak malu lalais de’it,” tenik nia.
Nia hatutan lider sira ne’e hirus malu iha 2017 no 2018 tanba kestaun polítika balun, maibé iha loron ruma sei tuur hamutuk fila-fali.
Nia akresenta Taur Matan Ruak nu’udar luta Armada, atuál Prezidente Repúblika mós luta armada hamutuk ho Xanana iha ai-laran. Entaun, sira na’in tolu maka tenke hakuak malu atu hetan dalan ida ne’ebé di’ak.
