PR Ho Governu Sei Proteje Traballadór Domestika Sira Nia Direitu Featured

By Agustino Gama Juñu 14, 2022 497
Presidente Republika, José Ramos Horta. Foto:Agustino/INDEPENDENTE. Presidente Republika, José Ramos Horta. Foto:Agustino/INDEPENDENTE.

DILI: Presidente Republika, José Ramos Horta, hatete, tenke proteje servisu traballadór domestika sira nia direitu, tanba iha lei tratadu ratifika, maibé ninia implementasaun  la reflete ba direitu traballadór sira nian.

 Kestaun ne’e, PR hato’o iha ambitu serimonia loron mundial traballadór domestika sira nia ho tema “Valoriza no Fó Protesaun legal ba Traballadór Domestika iha Timor-leste", ne’ebé organiza husi Sosiedade Sivil Forum Organizasaun Timor-Leste (FONGTIL).

"Ha'u sei hamutuk ho Governu no bankada Parlamentar sira no mós FONGTIL no Asosiasaun Traballadór Domestika sira, haree hodi proteje alin sira nia direitu, maibé mós tenke haree ho kakutak, dala ruma ita hakarak fo vantajen, maibé depois setor familiar no setor privadu ne'ebé mak simu traballadór domestiku sira laiha biban, tanba difikuldade setor ekonomia,”dehan nia ba jornalista sira iha, Salaun Lux Clarita, Dili, tersa ne’e (14/06).

Ho nune’e, PR dehan, sosiedade sivil no mós tane konsumidór sira bele,  haree didiak hodi fó protesaun ba traballadór sira no kria kondisaun ne’ebé justu tuir kuadro legal.

Aleinde, nia dehan, modalidade diak liu mak governu liu husi MSSI haree mekanismu hodi apoiu fundu sosial ba traballadór domestika sira.

Tuir Horta, istorikamente iha Timor-Leste, iha traballadór domestika, aleinde iha nasaun seluk hanesan Indonezia, Singapura no nasaun seluk mós iha. Iha Singapura, servisu iha ema nia uma barak, kuaze rihun ba rihun.

Tanba ne’e, nia dehan, Governu tenke haree kestaun justisa ba traballadór domestika sira.

Iha fatin hanesan, Diretór FONGTIL, Koko Valentin da Costa Pinto, hateten, parte sosiedade sivil nafatin fó hanoin ba iha governu, atu bele halo aprovasaun lalais ba baze legal ne'ebé bele proteje traballadór domestika sira iha Timor-Leste.

"Ita nia Traballador domestika sira la'os iha Dili deit, maibé iha munisipiu sira seluk iha hotu, maibé iha Dili ami kontinua rejista besik ona na'in 300 ne'ebé halo servisu ba uma kain sira, ba servisu domestika nian", nia dehan.

Nia hatutan, iha sentru servisu feto TL nian, ne'ebé sai hanesan mahon ba Traballadór domestika sira ne'ebé, agora dadauk ne'e rejistu feto besik 283 servisu ona iha area uma kain sira.

“Tanba ne'e mak ita husu baze legal ruma hodi Proteje diak liu Traballadór sira, para bele hetan apresiasaun no rekoñesimentu publiku kona-ba servisu ne'ebé sira halo iha uma kain sira ne'e,”haktuir Diretór FONGTIL.

"Ita nia Traballadór sira nia salariu minimu iha TL mak $115, maibé ha'u nia hanoin sira nia direitu ne'e tenke iha lei baze Legal ruma hodi proteje sira,”tenik nia.

Entretantu, taballadór doméstika husi munisipiu Ermera, Candida Baros, hatete, maske servisu traballadór doméstika todan, maibé nesesidade obriga tenke servisu atu sustenta moris loro-loron nian.

“Ha'u nu'udar servisu traballadór doméstika nian, sente todan maibé hanesan feto tenke halo servisu tanba nesesidade mak obriga, servisu iha uma laran, dasa rai, fase roupa, estrika roupa, no hein labarik”, dehan nia.

Tuir nia, iha servisu balun di'ak no empregadór balun haree nia diak, no balun la di'ak, tanba bainhira nia hein labarik mak labarik monu ka kanek, ne'e uma na’in ka empregadór hirus sira ho asaun oioin.

Nia dehan, maske halo servisu iha fatin barak maibé sira selu ho saláriu $115 de'it, tanba ne’e, sente ladún sufisiente ba nesesidade loron-loron nian.

Ho situasaun ne’e, Candida, foti desizaun no rona informasaun NGO balun, hodi hala’o servisu traballadór domestika no hetan osan ho valor $155.

 “Bainhira ha'u hetan informasaun ka formasaun husi Worling women's center Timor-Leste (WWCTL), orienta ha'u ba servisu empregadór ida ne'e sente di'ak liu tanba oras deskansa mós iha”.

Rate this item
(0 votes)

Independente Digital TV

Tuir ami iha Twitter

Kalendariu Notisia

« May 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
    1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30 31