Falur mak Rekomenda Kondekorasaun ba Hendropriyono Featured

By Cristina Ximenes Agostu 25, 2022 2065
Xefe Estadu Maior F-FDTL, Tenente Jenerál Falur Rate Laek. Foto:Dok/INDEPENDENTE. Xefe Estadu Maior F-FDTL, Tenente Jenerál Falur Rate Laek. Foto:Dok/INDEPENDENTE.

DILI: Prezidente Repúblika José Ramos Horta husu ba sosiadade ne’ebé kontra kondekorasaun husi estadu Timor-Leste ba Jeneral Reformadu Indonezia nian, A.M Hendropriyono, atu ba husu iha Xefe Estadu Maior F-FDTL, Tanente Jeneral Falur Rate Laek.

PR Horta hato’o deklarasaun ne’e relasiona ho kritika husi Aliansa Nasional ba Tribunal Internasionál (ANTI) ne’ebé konsidera PR Horta preokupa liu ba previlejiu internasional duke vitima sira, bainhira entre medaila kondekorasaun ba Hendropriyono.

"Ita-boot sira di'ak liu ba Kuartel F-FDTL, husu ba Xefe Estadu Maior F-FDTL, Tenente Jenerál Falur Rate Laek esplika, tanba proposta ne'e la'os ha'u mehi no halo, proposta ne'e mai husi Xefe Estadu F-FDTL atu kondekora ofisiál na’in haat," dehan PR Horta ba jornalista sira hafoin ensera atividade Mikro Empreza Kiik iha IADE, Mandarin, Kuarta (24/08).

Nia afirma, rekomendasaun atu halo kondekorasaun ba Xefe Estadu Maijór Forsa Armada Indonézia, Komandante Xefe Estadu Austrália no eis Jenerál Indonézia Hendropriyono, husi kolaborasaun ho institutusaun forsa armada.

“Agora sira mak hatene, klaru sira idaidak ho nia kurikulu, maibé razaun ruma klean eis Jenerál Indonézia Hendropriyono ka seluk, ne'e bele ko'alia mak Xefe Estadu Maijór F-FDTL, Tenente Jenerál Falur Rate Laek, sira bele esplika didi'ak. Tanba ha'u tane Xefe Estadu Maijór F-FDTL, Tenente Jenerál Falur Rate Laek nia rekomendasaun," dehan Horta.

Molok ne’e, Portavos Aliansa Nasional ba Tribunal Internasional (ANTI), Nelson Roldao Xavier hatete, ANTI la kestiona kondekorasaun ba Komandante Tentara Nasional Indonesia, Jeneral Andika Perkasa, Jeneral Angus Campbell husi Australia no Xefe Armada Forsa Portugues, Admiral Antonio Ribeiro, tanba ne’e nu’udar jestu ba politika boa-viziñansa hodi prevene konflitu armada ka haburas relasaun dame entre viziñu.

Maibé, nia dehan, ANTI lamenta ho kondekorasaun ba Jeneral Reformadu Hendropriyono.

“Lamentalvel tanba, serake PR JRH la hatene see mak Hendropriyono? ka serake hatene, maibe tanba hakarak hetan previleiju internasional ruma ba Fraternidade Umana, depois sakrifika ka hakanek sentimentu ema, vitima violasaun direitu umanus, tantu iha Timor-Leste no mós Indonesia?.”

“Iha realidade, ita-nia politika estadu ignora justisa (julgamentu) ba autor violasaun direitu umanu sira durante konflitu politiku 1974 – 1999, nune’e mós la hatudu firmeza ka konsistensia ba politika reparasaun ba vitima violasaun direitu umanus – no perfere tau-atensaun liu ba funu-nain sira (veteranu), enkuantu ema ne’ebé sakrifika atu salva funu-nain sira (populasaun baibain) no ativista direitu umanus, tantu Timorense no mos Indonezia, ne’ebé durante ne’e servisu ba defende justisa vitima sira, ita la konsidera tiha,” deklara Nelson liu husi konferensia imprensa iha edifisiu Asosiasaun HAK, Farol, Dili, Tersa (23/08).

Nu’udar Prezidente, nia dehan, tuir loloos Horta iha responsabilidade atu lidera funsionamentu estadu ba produz Bens Publiku no haburas valor umanidade no justisa sosial, laos halo fali politika ne’ebé haburas fali buat sira ne’ebé kontra interese publiku no impunidade tanba de’it ambisaun pessoal.

Tuir Konstituisaun RDTL, PR iha direitu prerogrativu sira, maibé la signifika PR bele halo politika arbiru de’it.

PR nu’udar garantor ba kumprimentu konstituisaun, nune’e iha obrigasaun atu halo tuir prinsipiu no norma sira iha konstituisaun. Iha Artigu 1 preve katak RDTL ne’e nu’udar estadu direitu demokratiku, soberanu, independente no unitariu bazeia ba vontade popular, laos vontade unipessoal.

Nune’e, nu’udar Xefe atu uza direitu preogrativu sira ba hala’o politika ruma tenke haktuir vontade popular. Iha kontextu ne’e, vontade husi vitima violasaun direitu umanus sira mak lejitimu ba PR nia politika.

Rate this item
(1 Vote)

Independente Digital TV

Tuir ami iha Twitter

Kalendariu Notisia

« May 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
    1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30 31