PDHJ Rejista Kazu Violasaun 85, Governasaun Di’ak 112

By Domingos da Costa Janeiru 21, 2017 1003

DILI : Provedoria Direitus Humanus no Justisa (PDHJ) rejista keixa husi Janeiru-Dezembru tinan 2016  hamutuk 197.

Kazu 197 ne’e kompostu hosi kazu keixa kona ba violasaun direitus umanus 85 no governasaun di’ak 112. 

“Husi keixas ne’e hetan ona desizaun husi Komite Jestaun Keixas (KJK) hodi Loke Investigasaun ba keixas ho tipu Violasaun Direitus Humanus no Violasaun Governasaun Di’ak hamutuk 96, loke refere hamutuk 10, signifika haruka ba Instituisaun kompetente hodi rezolve kazu ne’e iha 30 dias nia laran, karik iha 30 laran instituisaun la foti medidas ba keixa ne’e PDHJ halo  fali investigasaun ba keixa ne’e,” dehan,  Diretór Diresaun Asistênsia Públika, Silvino Saldanha Pereira ba INDEPENDENTE, iha Edifisiu PDHJ, Kaikoli Dili, horseik

Silvino dehan, PDHJ loke mediasaun no Konsiliasaun hamutuk 16, taka arkivu hamutuk 27 tanba latama ba mandatu PDHJ nian, taka haruka hamutuk 17 ba instituisaun kompetente hodi rezolve keixa ne’e no PDHJ sei la halo prosesu ba keixa ne’e.

Nia hatutan, kazu  adia hamutuk 11 hodi kompleta informasaun ba keixa ne’e no seidauk avaliasaun preliminar hamutuk 14, katak sei halo avaliasaun ba keixa ne’e tama ba PDHJ ninia mandatu ka lae. Diresaun ne’e mós tama konta ba servisu monitoriza ba rekomendasaun ne’ebé PDHJ hasai ba Ministériu sira hodi implementa. 

Rekomendsaun husi rezultadu investigasaun hamutuk 19 iha 12 implementa ona 3 implementa ho parsial, 4 sei iha prosesu no rekomendsaun ba rezultadu monitorizasaun iha 7 iha 2 implementa no iha 5 sei iha prosesu.  

Silvino hatutan, keixas hirak ne’ebé tama iha PDHJ mai husi kapital Dili no mós husi munisípius sira. 

Maioria keixas  ne’e, husi Munisipiu Dili ho totál 130. Keixa ne’e hato’o husi feto 25 no mane  100, Inisiativa Provedor 4 no anonimo 1. 

Entertantu, PDHJ estabelese mós edifisiu iha rejiaun 3 hanesan, Leste Munisípiu Lautem, Viqueque, Manatutu no Munisipiu Baukau simu keixas hamutuk 16.

 Rejiaun Central kompostu husi Munisípiu Manufahi, Aileu no Munisípio Ainaru simu keixas hamutuk 23, Rejiaun Oeste kompostu husi Munisípiu Bobonaro, Ermera, Liquisa no Munisipiu Covalima simu keixas hamutuk 8 no Rejiaun Administrativu Espesial Oe-cusse Ambeno (RAEOA) simu keixas hamutuk 21.  

Nia afirma, provedoria mós estabelese kaixa iha Postu Administrativu hotu iha teritóriu Timor-Leste, intensaun hodi fasilita ema pesoal ou koletivu bele tau sira nia keixa iha kaixa ne’e karik sira nia distansia ou kbi’it selu karreta hodi mai hato’o keixa iha PDHJ nasional no regional sira dook husi sira nia hela fatin. 

Keixa sira ne’e hetan kontrola diretamente husi ofisial PDHJ mak servisu iha PDHJ Regional.

Aleinde ne’e, nia informa, liu husi meus ne’e, PDHJ enkoraza ba ema pesoal ou koletivu ne’ebé  hetan violasaun ba nia direitu humanus no violasaun ba boa governasaun husi entidades públiku sira peresiza hato’o keixa ba PDHJ. 

Nia reforsa, bazeia ba artigu 27 lei inan Timor-Leste ne’ebé preve ona kona ba ejistensia PDHJ nu’udar orgaun independente ne’ebé iha knaar atu haree no buka hatan ba sidadaun sira nia problema ne’ebé sakar poder públiku no atu haree loloos hahalok sira ne’ebé tuir lei no halo prevensaun no hahú prosesu tomak hodi haburas justisa, no mós iha kompeténsia atu haree kazu konkretu sira, biar la iha kbi’it atu hakotu lia nian, maibé hato’o lia menon ba orgaun kompetente sira.

Nia hatutan, lei númeru 7/2004 estatutu PDHJ artigu 3 alineia (1) kona ba ambitu atuasaun PDHJ ba atividade sira entidades públikus nian, partikularmente governu nian, Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL), Servisu Prizaun no Falintil-Forsa Defesa Timor-Leste (F-FDTL).

Rate this item
(0 votes)
Last modified on Sábadu, 21 Janeiru 2017 21:23

Independente Digital TV