Pozisaun kontra husi estudante universitariu sira ne’e hahú husi Universidade Nasionál Timor Lorosa’e (UNTL), hafoin mosu mós husi Universidade Oriental Timor Lorosa’e (UNITAL), no foun liu, estudante sira husi Universidade da Paz (UNPAZ) mós foti pozisaun.
Portavos estudante UNPAZ, Eugênio dos Santos deklara, lamenta no diskorda total desizaun Parlamentu Nasionál (PN) nian hodi sosa karreta 65 ba deputadu sira.
Estudante sira konsidera mós deklarasaun Prezidente Parlamentu Nasionál, Fernanda Lay, ne’ebé defende atu sosa karreta nu’udar deklarasaun infantile.
Tuir nia, PN ne’ebé povu tomak tau esperansa atu diskute no deside povu nia destinu ba moris di’ak, nakflilak ba fatin diskute no konforta deputadu sira-nia interese privadu, grupu no partidu.
Husi privilejiu sira ne’e, Eugenio dehan, PN la’os ona reprezenta povu maibé reprezenta sira-nia interese individu, sira-nia família, grupu, no partidu.
"Ohin loron nasaun ida ne’e la’o hakdasak, iha ne’ebé povu hasoru laloran injustisa sosial ne’ebé produs husi líder polítiku sira, liu-liu Parlamentu Nasionál ne’ebé fatin atu diskute povu nia moris no nasaun nia destinu liu husi aspetu ekonómiku, sosiál, kulturál no polítika edukativa, maibé ida ne’e la akontese," dehan Portavos ne’e, liu husi konferensia imprensa iha Kampus UNPAZ, Tersa (02/09).
Deputadu sira, nia dehan, laiha ona responsbilidade moral hodi servi povu, diskute no deside problema povu nian, maibé utiliza PN hodi manifesta de’it sira-nia interese partikulár.
"Ami konsidera katak ho kondisaun problema sosiál ne’ebé povu enfreta ohin loron, la nesesáriu hodi gastu osan ba hola karreta prado, tanba hahú husi primeira legislatura ate agora fiskalizasaun husi Parlamentu Nasionál laiha rezultadu ne’ebé signifikante hodi responde ba nesesidade povu nian," katak nia.
Iha fatin hanesan, estudante UNPAZ Zacarias Amaral hatete, bainhira deputadu sira nafatin mantein sira-nia desizaun sosa karreta, estudante sira hamutuk ho sosiedade sivil prontu halo asaun manifestasaun.
"Karik iha loron tolu nia laran laiha desizaun, ami sei tuun direitamente ba batalla halo revolta kontra desizaun Parlamentu Nasional, nune'e orsamentu ida ne'e bele aloka ba problema saúde, edukasaun no infra-estrutura," dehan Zacarias.
Zacarias dehan, estudante UNPAZ sei halo koordenasaun ho estudante husi universidade sira seluk no sosiedade sivil hodi halo asaun hasoru PN.
Adolmando konsidera PR Horta tauk
Reitor UNPAZ, Adolmando Amaral kestiona ho deklarasaun husi Prezidente Repúblika, José Ramos Horta, ne’ebé apoiu PN sosa karreta ba deputadu sira.
Tuir Adolmando PR Horta foti pozisaun ne’e tanba tauk deputadu sira kontra ninia viajen ba rai li’ur.
"Se Prezidente da Repúblika la konkorda deputadu sira sosa kareta, entaun deputadu sira la autoriza prezidente nia viajen ba li’ur halo nusa, tanba ne'e nia tenke konkorda par sai ba viajen," dehan Adolmando ba jornalista sira iha Kampus UNPAZ, Tersa (02/09).
Kona-ba mandatu hotu sei entrega fila fali kareta ba lejislatura tuir mai, Adolmado hatete deklarasaun ne'e hanesan agumentu politika de'it, tanba referensia hatudu ona katak deputadu sira leilaun karreta.
"Referensia hatudu ona ba ita, primeira prado sira lelaun tiha, tuir fali mai pajero mós sira lelaun hotu, somente pajero sport mak seidauk lelaun, agora sira hola tan prado ne'e pasti pajeto sport sira sei lelaun tan karik," katak nia.
Tuir Reitór ne'e razaun sira ne'ebé PN aprezenta laiha lojika.
“Di'ak liu mak restu mandatu tinan rua ikus ne'e tau prioridade ba povu sira ne'ebé mak sei moris iha mizerabel nia laran,” dehan nia.
PR Horta ‘fó lisensa’
Prezidente Repúblika, José Ramos Horta konsidera estudante universitáriu sira iha direitu atu halo manifestasaun hasoru Parlamentu Nasionál ne’ebé planu sosa karreta 65 ba deputadu sira.
"Ne'e sira-nia direitu, la'ós primeiravez sira halo, kleur tiha ona. Ba ha'u ne'e lá'os hanesan problema númeru ida iha rai ne'e nian".
"Se estudante sira hakarak kontribui maka'as atu hadia programa governu nian ka orsamentu jerál estadu, di'ak liu haree ba estuda orsamentu hira mak ba viajen internasionál ba membru governu sira, deputadu sira. Orsamentu hirak mak ba edukasaun, saúde, agrikultura, ne'e boot, la'ós sosa karreta ba deputadu sira," dehan PR Horta iha Palásiu Prezidensiál Bairu-Pite, Tersa (02/09).
Maibé ba karreta, Horta dehan, nia kontra bainhira karreta ne'e sosa hodi fó ba deputadu sira nu’udar nain, maibé se atu entrega ba PN nune’e bainhira deputadu sira presiza bele uza, ne’e bele sosa.