PR Horta konkorda halakon Lei Pensaun Vitalisia Featured

By Cristina Ximenes Setembru 19, 2025 133
Prezidente Repúblika, José Ramos Horta. Foto: Dok. Prezidente Repúblika, José Ramos Horta. Foto: Dok.

DILI: Prezidente Repúblika, José Ramos Horta, iha prinsipiu konkorda ho ideia atu halakon lei pensaun vitalisia. Maibé, Xefe Estadu ne’e mós fó hanoin kona-ba direitu adkiridu ne’ebé lei ‘proteze’.

Tuir PR Horta, asuntu kona-ba Lei Pensan Vitalisia (LPV) ne’e koalia kleur ona. Governu no partidu politiku hotu-hotu konkorda ba revizaun LPV.

"Laiha pensaun vitalisia, maibé elementu deputadu ida, tinan haat, tinan lima iha ona pensaun vitalisia ne'e mak labele, ne'e tenke haree. Maibé tenke haree mós direitu adkiridu, lei hatete direitu adkiridu, ne'eduni hotu-hotu konkorda atu haree fila fali, no lalais, labele de'it hatete haree, depois la haree, tenke iha prazu atu haree ne'e,” dehan PR Horta bainhira partisipa serimónia nasionál ‘Salvaguarda Património Audiovisual liu husi Teknolojia Modernu’, iha Arkivu no Muzeu Rezistensia Timorense, Kinta (18/09).

Xefe Estadu ne’e hatete, bainhira haree buat ida ne’ebé la justu, presiza iha dialogu entre joven, estudante ka sosiadade sivil ho bankada parlamentar sira, no bankada sira tenke rona, fó ideia, no esplika.

Tuir PR ne’e, lei pensaun vitalisia tenke halakon duni, no hotu-hotu konkorda ida ne’e.

"Ha'u hanoin tenke halakon duni, hotu-hotu konkorda, depois haree buat seluk ne'ebé tenke haree duni, oportunidade di'ak ba nono governu, ba maun boot Xanana nia líder nasionál, nune'e ema ho matenek, fuan halo desizaun ne'ebé di'ak, ekilibra tiha buat balun ita haree buat ne'ebé la loos," katak nia.

Kona-ba regalia ne’ebé deputadu sira hetan, PR Horta dehan, nia lakohi atu mete buat hotu-hotu, maibé balun tuir nia ezajeradu.

“Ita tenke haree, balun ha'u hanoin ezajeradu. Bainhira ita-boot sira husu, ha'u konkorda sosa karreta ka la'e? Ha'u lakohi mete buat hotu-hotu. Deputadu ida hakarak sosa karreta, Prezidente Repúblika mós tenke komenta, se bele ka la'e, sira hakarak sosa bisikleta, ha'u mós tenke hatete bele ka la'e."

PN, nia dehan, iha sira-nia kompetensia rasik no Prezidente Repúblika labele lorloron hatete ida ka ida ne’ebá.

"Tanba ha'u mós la gosta bainhira sira kestióna fali ha'u-nia viajen sira ne'e. Ha'u la halo viajen tanba ha'u gosta pasiár. Ha'u buka razaun ruma atu la ba. Ha'u hetan deskulpa ida nune'e lalika ba, ha'u kontente loos, dala-ruma ha'u dudu maun Xanana, nia ba."

Molok ne’e, hafoin manifestasaun durante loron tolu, bankada lima iha Parlamentu Nasionál konkorda ho ezijensia manifestante sira atu halakon LPV.

Iha 17 Setembru, hafoin diskusaun entre reprezentante manifestante sira ho bankada lima, ne’ebé la’o durante oras balun nia laran, hamosu akordu: 1) Halakon pensaun mensál ba vitalísia, revoga no modifika instrumentu lejizlativu relevante sira; 2) Halo revizaun ba lei kona-ba liberdade reuniaun no manifestasaun nian; no 3) Durante debate kona-ba Orsamentu Jerál Estadu nian, dezenvolve diskusaun sériu ida ho Governu hodi garante finansiamentu adekuadu ba setór produtivu sira.

Prezidente Parlamentu Nasionál interinu no atuál Vise Prezidente Parlamentu Nasionál, Alexandrino Afonso Nunes hatete, iha 25 Setembru sei hahú diskuti akordu hirak ne’ebé halo ona.

"Ha'u hanoin ita hotu-hotu rona pronunsiamentu husi Bankada hotu katak hotu-hotu aseita kona-ba akordu ne'e, ne'ebé ezije halakon Lei Pensaun Vitaliza. Ami haree ba data sura ho tempu ne'ebé mak konsetrada projetu lei tama no depois sei ba meza no meza baixa ba komisaun atu debate ne'e ita haree iha dia 25 (Setembru) semana oin," dehan Alexandrino iha sala konferensia PN, Kuarta (17/09).

Parte lega husi EUTL, Cris Mauto hatete, bazeia ba akórdu ne'ebé halo ona, EUTL mós sei hapara provizoriamente manifestasaun hodi akompaña prosesu ne’ebé la’o iha PN.

"Parlamentu deside ona sei halo diskusaun ba lei pensaun vitalisia iha loron 25 fulan ne’e, no iha akordu ne’e deside hapara mós demonstrasaun temporaria hodi akompaña diskusaun lei pensaun vitalisia to’o rezultadu ikus," nia dehan.

Nia fundamenta, estudante nia ezijensia mak tenke halakon LPV. Se la halakon, EUTL sei kontinua halo manifestasaun.

Rate this item
(0 votes)

Independente Digital TV

Follow us on Facebook

Kalendariu Notisia

« September 2025 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30