PR Horta husu TL aprende esperiénsia Kambodia ba rekonstrusaun pós-konflitu Featured

By Cristina Ximenes Maiu 13, 2025 140
 Prezidente Repúblika José Ramos Horta foto hamutuk ho Prezidente Senadu Kambodia, Samdech Techo HUN SEN, iha Palasiu Governu, Dili, (09/05). Foto:Media Gabinete PR. Prezidente Repúblika José Ramos Horta foto hamutuk ho Prezidente Senadu Kambodia, Samdech Techo HUN SEN, iha Palasiu Governu, Dili, (09/05). Foto:Media Gabinete PR.

DILI: Iha ámbitu palestra Prezidensia Repúblika 2025 serie dahuluk, Prezidente Repúblika, José Ramos Horta, husu Timor-Leste aprende esperiénsia kona-ba rekonstrusaun pos-konflitu husi povu Kambodia.

Horta dehan, viajen estraordinária Hun Sen nian no lisaun folin boot sira ne’ebé Timor-Leste bele aprende husi Kamboja nia esperiénsia kona-ba rekonstrusaun pós-konflitu.

“Ita boot nia viajen moris hahú husi funu no estragus ne’ebé maka’as to’o rekonstrusaun nasaun ida inkorpora kbiit rezilénsial, lideransa, no vizaun." Transformasaun Kamboja husi jenosídiu no pobreza estrema ba nasaun ida iha dalan estabilidade no progresu ekonómiku mak evidénsia ba forsa ita boot nia povu no polítika sira ne’ebé orienta rekuperasaun notável ida ne’e," dehan PR Horta, iha Palásiu Prezidensiál, Bairru-Pité, Sesta (9/5).

Nia hatete, lasu ne’ebé kle’an liu tan entre nasaun rua ne’ebé partila istória markadu ho konflitu no rekonstrusaun pós-konflitu. Timor-Leste rekoñese papél fundamentál HUN SEN nian hodi hametin relasaun bilaterál sira no ninia kontribuisaun ba prosesu hari'i pás ne’ebé oferese lisaun valorozu kona-ba alkansa estabilidade fundamentál ba dezenvolvimentu nasionál.

Iha fatin hanesan, Samdech Techo HUN SEN iha ninia diskursu prinsipál partila viajen notável Kamboja nian husi “Tinan Zero” devastador jenosídiu Khmer Rouge to’o alkansa pás no dezenvolvimentu sustendadus.

Nia haktuir, importánsia husi ninia polítika manan-manan, ne’ebé ho susesu hakotu funu sivíl besik dékada tolu la ho ran fakar liuhusi integrasaun pasífika.

"Ha’u sente orgullu tebes sai ema ida ne’ebé hahú luta ho ema haat de’it atu liberta ami nia nasaun kiak husi rejime jenosídiu ne’ebé brutál, uza hau nia moris rasik hanesan kapitál, hau nia konsiénsia patriótiku ne’ebé boot hanesan forsa korajen, no hau nia matenek hanesan kompas orientadór ida".

“Ba ha'u no povu Kamboja, pás mak iha folin boot liu no tenke proteje ho kustu saida de’it. Ha'u komprende katak hahú funu bele fasil, maibé harii no mantein pás ne’e difisil tebes," haktuir Samdech Techo HUN SEN.

Nia hatutan, Samdech Techo HUN SEN destaka lisaun krítiku tolu husi esperiénsia Kamboja nian:

Nia argumenta, primeiru, propriedade ba nasaun nia destinu mak rikusoin ne’ebé folin boot liu hodi prezerva unidade nasionál. Bainhira nasaun ida lakon propriedade ninia destinu rasik, inevitavelmente sei sofre divizaun no dezastre. Segundu, komunidade internasionál tenke servisu hamutuk hodi salvaguarda pás ne’ebé eziste, mesmu ho kustu boot, duké buka ka hari'i pás ne’ebé lakon ona. Terseiru, mesmu pás alkansa ona, sei la dura tempu naruk sein unifikasaun nasionál, rekonsiliasaun, justisa sosiál, no dezenvolvimentu sustentável no inkluzivu.

Nune'e mós, Ministru Prezidénsia Konsellu Ministrus, Agio Pereira, ho lia-menon enseramentu husi Primeiru Ministru Kay Rala Xanana Gusmão hatete, mensajen solidariedade no rezilénsial, hodi dehan katak Timoroan sira la mesak iha esperiénsia terus.

"Iha ita nia rejiaun, povu barak hasoru ona funu, dezlokasaun no lakon. No ita rekoñese lider sira ne’ebé lori todan istória, ne’ebé hatudu korajen no vizaun, no ne’ebé ajuda sira-nia nasaun husi konflitu ba pás no husi frajilidade ba forsa," argumenta nia.

Nia husu Prezidente HUN SEN tenke orgullu ho istória ne’ebé konta ohin kona-ba oinsá uza métodu pasifika sira hodi lori pás no rekonsiliasaun nasionál hafoin períodu trajédia, divizaun no jenosídiu.

Maibé, vizita ofisiál daruak husi Samdech Techo HUN SEN mai Timor-Leste dezde 2016 marka etapa signifikativu ida hodi hametin lasu amizade no kooperasaun entre Kamboja no Timor-Leste. Relasaun bilateral kontinua dezenvolve liuhusi respeitu mútuu no aspirasaun hamutuk ba pás, estabilidade, no prosperidade iha rejiaun.

Samdech Akka Moha Sena Padei Techo HUN SEN no membru sira delegasaun Kamboja nian remata sira nia vizita ofisiál mai Timor-Leste iha loron 9 fulan Maiu tinan 2025.

Horta kondekora Hun Sen

Entretantu, Prezidente Repúblika, José Ramos Horta kondekora Eis Primeiru Ministru, Reinu Kamboja iha palestra Prezidensia tinan 2025.

Nune'e, onra prestijiozu ne’e, onra nasionál aas liu Timor-Leste nian, entrega durante Palestra Prezidensiál Série I ho tema HUN SEN nia Lisaun sira husi jenosídiu no pobreza ba liberdade no prosperidade.

Samdech Akka Moha Sena Padei Techo HUN SEN serbi ona nia nasaun ho distinsaun durante dekade haat liu. Hahú husi moris umilde to’o sai Primeiru Ministru Kamboja ne’ebé servi tempu naruk liu (1985-2023), Samdech Techo HUN SEN iha knaar importante tebes hodi liberta Kamboja husi rejime jenosídiu Khmer Rouge, implementa Akordu Pás Paris, no lidera rekonstrusaun no dezenvolvimentu nasaun nian.

Samdech Techo HUN SEN kontinua ninia servisu ba Kamboja nu’udar Prezidente Konsellu Privadu no eleitu ona nu’udar Prezidente Senadu iha fulan Abril tinan 2024, haforte ninia legadu nu’udar estadista influente liu ida iha Ázia no arkitetu xave ida ba renasimentu modernu Kamboja nian.

Rate this item
(0 votes)

Independente Digital TV

Follow us on Facebook

Kalendariu Notisia

« May 2025 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
      1 2 3 4
5 6 7 8 9 10 11
12 13 14 15 16 17 18
19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31