‘Iis konspirasaun’ iha prosesu sosa aimoruk (parte 1) Ajudikasaun ba Sali-Magu ne’ebé ‘estrañu’ Featured

By Ekipa INDEPENDENTE Fevereiru 26, 2024 127
Ministra Saude, Elia dos Reis Amaral. Foto: Dok. Ministra Saude, Elia dos Reis Amaral. Foto: Dok.

DILI: Desizaun husi Ministra Saúde, Elia dos Reis Amaral, hodi hatudu kompaña ne’ebé laiha esperensia sosa no halo importasaun aimoruk no produtu mediku, hodi solusiona krize aimoruk ne’ebé Timor-Leste hasoru, hamosu preokupasaun lubuk.

Iha deskonfiansa balun mosu relasiona ho desizaun husi Ministra Elia hodi oferese projetu ho valor besik millaun $6 ba kompaña Sali-Magu Unipesoal, Lda.

Tanba sa Ministra Elia ajudika kompaña Sali-Magu?

Atu responde ba pergunta boot ne’e,  INDEPENDENTE oferese deskobrimentu balun bazeia ba deklarasaun no dokumentus ne’ebé Jornal ne’e konsege asesu.

Kompaña Sali-Magu Unipesoal, Lda. ne’ebé lidera husi Sansão Gomes, hahú eziste iha tinan 2008. Tuir Sertidaun Rejistu Komersial husi SERVE IP. ho númeru prosesu 16019/DIL, kompaña ne’e rejista legalmente hahú husi 31 Jullu 2008.

Durante hala’o ninia atividade, nu’udar kompaña ba area konstrusaun sivil, Sali-Magu konsege mós manan no implementa projetu kontrusaun sira husi governu.

Sansão, na’in ba Sali-Magu, la’os de’it nu’udar emprezariu ne’ebé daudauk ne’e asume kargu nu’udar Vise Prezidente asuntu Ekonomia iha Kamara Komersiu Industria Timor-Leste (CCI-TL), no iha fulan Fevereiru 2024 simu knar foun husi Ministra Solidariedade Sosial no Inkluzaun, Veronica das Dores, nu’udar Vogal Konselu Administrativu Institutu Nasionál Seguransa Sosial (INSS), maibé ativu mós iha politika.

Tuir dokumentu balun hatudu katak, iha eleisaun Parlamentar 2023, Diretór Sali-Magu ne’e partisipa direita iha atividade kampaña partidu Congresso Nasional Reconstrução Timorense (CNRT) ne’ebé Ministra Elia no Ministra Veronica envolve an ba.

Iha 6 Setembru 2023, Diretór Ezekutivu Servisu Autonomu Medikamentu no Ekipamentu Saude, Santana Martins, relasiona ho krize aimoruk iha ospital no fasilidade saude sira, hato’o pedidu ‘autorizasaun sosa aimoruk utiliza OJE Ratifikativu’ ho númeru referensia DE-PCD-SAMES/MS/IX/2023/813, ho klasifikasaun ‘urijensia tebes no importante’, ba Ministra Elia.

Iha pedidu ne’e, SAMES aprezenta item 17 ne’ebé presiza sosa iha periodu fulan tolu nia laran, espesifikamente ba produtu sira hanesan aimoruk, konsumaveis, reajente no konsumaveis laboratoriu, ho total orsamentu millaun $5,999,990.07.

Hafoin simu pedidu ne’e, iha loron ne’ebé hanesan, Ministra Elia hasai despaisu ho númeru 11/MS/IX/2023 hatudu kompaña Sali-Magu atu fó konvite hodi hatama proposta.

Iha despaisu ne’e, Ministra Elia hatete “Konsidera kompaña Sali-Magu Unipesoal, Lda. iha kapasidade atu ezekuta prestasaun kontratu sosa no fa’an sasan ne’ebé hatudu ba sosa medikamentu ba SAMES” (Considerando que a companhia Sali-Magu Unipesoal, Lda. tem capacidade para executar as prestações do contrato de compre e venda de bens tendentes a compra de medicamentos para o SAMES).

Iha loron hanesan, kompaña Sali-Magu simu konvite no kadernu enkargus ho identifikasaun prosedimentu: RDTL-MS-UAC-DC-25-352, hodi aprezenta proposta ba projetu ho valor besik millaun $6 ne’e.

Hafoin simu kovite refere, iha 8 Setembru kompaña Sali-Magu trata nia lisensa atividade ekonomiku ba medikamentus no farmaseutika iha SERVE IP.

Iha 27 Setembru 2023, tanba dokumentu ne’ebé seidauk kompletu, Sali-Magu husu ba MS atu hetan extensaun ba prazu aprezenta proposta. Pedidu husi Sali-Magu ne’e mós hetan aseitasaun.

Loron rua hafoin husu extensaun, iha 29 Setembru, Gabinete Lisensamentu no Rejistu Atividade Saude (GLRAS), MS, fó sai lisensa operasiona ba kompaña Sali-Magu.

Iha 2 Outubru 2023, hafoin kompleta ninia dokumentus, Sali-Magu submete dokumentu refere ba MS.

Iha dokumentu ne’ebé Sali-Magu submete, iha mós Karta Nomeiasaun Distribuisaun husi kompaña Xina ida ho naran Shanghai HappyPharman Ltd.

Iha karta ne’e hatete katak Sali-Magu nu’udar Shanghai HappyPharman Ltd. Ninia ‘flagship distributor’ ka distribuidór prinsipal iha Timor-Leste.

Ba dokumentu ne’e, Sansão esplika, kompaña husi Xina ne’e fó Manufacture Authorization ka Letter of Support ba Sali-Magu, atu nune’e bele hatama proposta ba governu katak fabrika fó karta apoiu ba Sali-Magu hodi hatama proposta.

“Laos de’it sira (Shanghai HappyPharman Ltd.), iha fabrika aimoruk lubuk ida mak fó (letter of support) mai ita (Sali-Magu),” dehan Sansão bainhira Jornalista  INDEPENDENTE halo konfirmasaun, via WhatsApp, Kinta (22/02).

Enkuantu, bainhira buka tuir enderesu kompaña Shanghai HappyPharman iha internet, laiha informasaun ida mak hatudu ezistensia husi kompaña ne’e.

Iha 16 Outubru 2023, Ministra Elia liu husi despaisu númeru 22/MS/X/2023, hodi ajudika kompaña Sali-Magu, no ordena no haruka kontratu no ajudikasaun ba Kamara Kontas atu hetan vistu previu.

Hafoin hetan vistu husi Kamara Kontas, iha 18 Outubru 2023, Ministra Elia ho Diretór kompaña Sali-Magu asina kontratu.

Kontratu refere hatete, kompaña tenke hatama sasan tuir kontratu iha loron 40 hafoin asina.

Rate this item
(0 votes)

Independente Digital TV