Governu TL Hato'o Votu Pezár ba Eroi Max Sthal Nia Mate

By Agustino Santos Gama Outubru 28, 2021 300
Jornalista senior husi Brisbane Australia ne'ebe durante hala'o nia servisu iha Timor-Leste. Foto: Media Sosial. Jornalista senior husi Brisbane Australia ne'ebe durante hala'o nia servisu iha Timor-Leste. Foto: Media Sosial.

DILI: Governu Timor-Leste hato'o votu pezár ba jornalista senior Max Sthal ne’ebé mate, iha tuku 04:30 madrugada, loron 28 fulan-Outobru 2021, iha Brisbane Australia.

Ministru Prezensial Konsellu Ministru, Fidelis Leite Magalhães hatete, ho sentimentu ne'ebé kle'an, Governu Timor-Leste simu ona notisia falesimentu husi Max Stahl, jornalista no realizadór, ne'ebé responsavel ba filmajen husi imajen Masakre Santa Cruz nian, iha tinan 1991.

“Hodi permite atu bolu atensaun ba situasaun ne'ebé pais hasoru no koloka Timor-Leste iha topu ajenda internasionál nian ne'ebé sai hanesan kontributu importante ida ba auto-determinasaun povu Timoroan nian, Max Stahl husik iis, ohin loron 28 fulan-Outubru, iha Brisbane, vitima husi moras ne'ebé kleur" dehan nia liu husi konferensia impresa  ba jornalista sira iha Palasíu Governu, kinta ne'e (28/10).

Governante ne’e, hatutan, iha loron ne’ebé hanesan bainhira TL selebra tinan 30 ba Sebastião Gomes nia mate, ne'ebé ninia omenajen mak hamosu masakre Santa Cruz Christopher Wenner, koñesidu liu ho naran Max Stahl.

Enkuantu, Max Stahl moris iha loron 6 fulan- Dezembru tinan 1954 iha Reinu Unidu. Hafoin liu tiha Senáriu barak konflitu nian, liuliu iha Amérika Latina, iha fulan-agostu tinan 1991, Max Stahl mai iha Timor-Leste hodi halo filme dokumentáriu ne'ebé sei hanaran "In Cold Blood: The massacre of East Timor".

Nia esklarese, iha loron 12 fulan-Novembru tinan 1991, nia akompaña marxa omenajen husi Igreja Motaél to'o iha rate Sebastião Gomes nian, ne'ebé to'o hamosu Masakre Santa Krus, iha ne'ebé joven Timoroan atus ba atus, militár indonézia sira oho.

“Nune'e imajen sira ne'e, hodi da'et ba mundu tomak no hatudu ba mundu internasionál drama Timoroan nian, Max Stahl nia profisionalizmu no ninia korajen ne'ebé boot tebes fó impulsu fundamentál ba frente diplomátika Rezisténsia Timoroan nian, ne'ebé lori Timor-Leste ba pájina,”nia akrsenta.

Programa ida ne'e, ho objetivu atu proteje no promove patrimóniu dokumentál mundiál dahuluk iha meiu komunikasaun sosiál mundiál, hafoin tinan barak iha ne'ebé opiniaun públika mundiál la hatene situasaun iha Timor-Leste nian.

Aleinde ne'e, Max Stahl entrevista ona lider rezisténsia sira iha Timór-Leste hanesan Komandante David Alex Daitula no Komandante Nino Konis Santana hodi kria ona Sentru Audiovizuál Max Stahl iha Timor-Leste (CAMSTL),

Iha Intervista Max ne'e, ho objetivu atu prezerva no divulga dokumenta kolesaun periodu rezisténsia nian, durante akontesimentu sira ne'e no hafoin referendu no tinan dahuluk sira independénsia nian to'o loron ohin iha tinan 2013, kolesaun ida- ne'e rekoñese ona hosi UNESCO no ba rai ida ne’ebé rejistu memória ba mundu, kria ona audiovizuál ne'ebé liuhusi konservasaun no asesu ba dokumentu sira. Iha tinan 2000, nia simu prémiu Rory Peck Award nu'udar omenajen jornalista video independente nian sira. Nia simu mós prémiu barak hanesan rekoñesimentu ba nia servisu sira iha zona konflitu laran, hanesan funu iha Balçãs no iha El Salvador.

Entretantu, iha tinan 2009, Max Stahl hetan kondekorasaun ho insígnia orden Timor-Leste nian no iha tinan 2019 nia simu kolár orden Timor-Leste nian,  kondekorasaun nasionál ne'ebé aas liu.

Nune'e, iha tinan 2019 mós nia hetan nasionalidade Timoroan husi Parlamentu Nasionál, iha aktu ida ne'ebé reprezenta omenajen husi povu Timor-Leste nian ba espíritu umanista, altruizmu no korajen ne'ebé boot tebes Max Stahl nian, no iha ne'eba hato'o agradesimentu no rekoñesimentu ba ninia asaun di'ak tebes ne'ebé nia halo.

“Lori Governu no povu Timor-Leste tomak nia naran, hato'o ami nia sentidu kondolénsia ne'ebé kle'an tebes ba familia no amigu estimadu Max Stahl nian no afirma katak, povu Timor-Leste nafatin agradese ba nin kontribuisaun ba autodeterminasaun nasionál no nia korajen no mós legal husi ninia serbisu atu nafatin metin iha ami hotu nia memória,”hakotu nia.

 

Asistente Editor: Saturnina da Costa

Rate this item
(0 votes)

Independente Digital TV