FM husu Komandu Investiga Pesoal F-FDTL Investe iha Imprestimu Online Ilegal Featured

By Domingos Gomes Setembru 04, 2022 372
Diretor Ezekutivu FM, Abel Amaral. Foto:Dok. Diretor Ezekutivu FM, Abel Amaral. Foto:Dok.

DILI: Organizasaun Naun Governamental (ONG), Fundasaun Mahein (FM), husu Komandu Falintil-Forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL) invetiga pesoal F-FDTL ne’ebe investe iha Kompaña Fatuculu Margana Unipesoal Lda, hodi hala’o atividade imprestimu online ilegal.

Diretor Ezekutivu FM, Abel Amaral hatete, sidadaun ne’ebe servisu iha instituisaun estadu bele investe iha kompaña privadu, maibe tenke legal, laos kompaña ne’ebé hala’o atividade ilisitu ilegal.

“Ami husu ba Xefe Estadu Maior Jeneral F-FDTL, Tanente Jeneral Domingos Raul ‘Falur Rate Laek’ tenke invetiga ita-nia pesoal F-FDTL ida ne’ebe investe iha kompaña Fatuculu Margana Unipesoal Lda, halao atividade imprestimu online illegal, ida ne’e krime ilisitu, hatudu imajen la di’ak,” dehan Abel ba jornalista Jornal INDEPENDENTE via telefone, Kinta (01/09).

Tuir nia, bainhira Komando F-FDTL la investiga no husik de’it, sei fó impaktu la di’ak ba imajen instituisaun F-FDTL.

Nia argumenta, Komandu F-FDTL presiza halo invetigasaun hodi indetifika loloos, keta ema seluk mak uza pesoal F-FDTL nia naran hodi halo atividade illegal.

“Se iha prosesu invetigasaun ne’e mak deteta pesoal F-FDTL ne’e envolve duni iha atividade imprestimu online ilegal, Komandu F-FDTL tenke aplika prosesu disiplinar hodi evita membru sira labele monu ba sala, tenke servisu de’it ba nasuan ho povu.”

Tuir informasaun ne’ebé jornal INDEPENDENTE simu husi ema importante balun katak, iha pesoal F-FDTL ne’ebé investe mós iha kompaña Fakuculu Margana.

Foin lalais, Polisia Nasionál Servisu Investigasaun Kriminal (PSIK), Polisia Nasionál Timor-Leste, konsege sobu atividade illegal husi kompaña refere.

“Iha pesoal F-FDTL ne’ebé investe mós iha kompaña ne’e. Pesoal ne’e nia feen mak sai nu’udar Diretora iha kompaña ne’e,” dehan fonte ne’e ba jornalista jornal INDEPENDENTE.

Iha fatin ketak, Ministru Defeza (MD), Filomeno Paixão hatete, nia parte laiha koñesimentu ka seidauk simu informasaun kona-ba pesoal F-FDTL investe iha kompaña emprestimu online ilegal.

"Ha'u seidauk rona no Komandu F-FDTL seidauk informa, tanba ne'e ha'u la apar. Iha ne'ebá ne'e regulamente disiplinár metin ona, see mak la halo tuir tenke prosesa, sai to'o espulsa," dehan Paixão ba jornalista sira hafoin enkontru ho Prezidente Repúblika, José Ramos Horta, iha Palasiu Prezidensiál Bairu-Pite, Kinta (01/09).

Molok ne’e, tuir Portavoz Relasaun Publika Komando Jeral PNTL, Superintendente Xefe Armando Monteiro, iha operasaun husi PNSIK konsege kaptura sidadaun Indonezia na’in tolu no Timor-oan na’in ida.

“…. Halo kapturasaun ba jestór na’in haat ho inisial PB, AS, RA husi nasaun Indonezia no inisial FG, feto ida, Timor-oan, ita kaptura sira ho fflagrante delicto hodi detein iha sela atu halo prosesu investigasaun,” informa Amando ba Jornalista sira iha Kuartel Jeral PNTL, Kaikoli, Dili, Kuarta (24/08).

Armando informa mós kona-ba Timor-oan balun ne’ebé investe iha kompaña Fatuculu Margana katak, Timor-oan ne’e laiha koñesimentu ho kompaña nia identidade no atividade.

“Timor-oan ne’ebé investe ba iha kompaña ne’e mós laiha koñesimentu ho ezistensia, nia indetidade no atividade, maibee sistema hotu-hotu liu husi WhatsApp grupu, orsida deverdor sira ne’e prazu ne’ebe determina ona liu husi komunikasaun ida ne’e, sira rasik ba kumpre sira-nia dever ba iha Banku sistema ne’ebe mak sira instala tiha,” dehan Armando.

Tan ne’e, nia husu ba sidadaun sira atu atensaun ba promesa midar husi investor sira ne’ebé mak tenta atu halo investimentu iha Timor-Leste.

Entretantu, tuir informasaun, kompaña ne’ebé rejistu iha SERVE ho naran Fatuculu Margana Unipesoal, Lda. ne’e atu hala’o atividade Repeater Internet. Maibé realidade, kompanã refere hala’o fila fali operasaun ba sitiu emprestimu online ne’ebé iha Indonezia konsidera illegal.

Kompaña Fatukulu Margana hahú hala’o nia atividade iha Timor-Leste iha fulan Fevereiru no halo mós rekrutamentu ba Timor-oan sira.

Iha dada-lia ho funsionariu kompaña Fatukulu Margana, ne’ebé lakohi públika ninia identidade hatete, nia hahú servisu iha kompaña Fatukulu iha fulan Marsu nia laran, hafoin hetan rekomendasaun husi nia maluk balun ne’ebé servisu ona antes iha kompaña ne’e.

Nia dehan, kompaña ne’e la halo rekrutamentu arbiru. Sira so rekruta de’it ema ne’ebé iha relasaun familia ka kolega ho sira-nia funsionariu, no kriteria prinsipal atu bele servisu mak tenke hatene lian Indonezia.

“Ha’u tama servisu iha ne’ebá tanba ha’u-nia primu ne’e mak fó hatene no halo rekomendasaun. Ha’u-nia primu ne’e mós nia kolega mak fó hatene no rekomenda nia. Ne’ebé funsionariu sira iha ne’e kuaze iha relasaun ba malu, se la’os familia entaun kolega di’ak,” dehan fonte ne’e.

Ba servisu ne’ebé sira halo durante ne’e, fonte ne’e dehan, sira-nia servisu mak lorloron sisi osan ne’ebé ema deve husi aplikasaun online.

“Ami hanesan debt collector. Ami uza aplikasaun WhatsApp hodi halo kontaktu ba ema iha Indonezia ne’ebé impresta osan husi aplikasaun online. Ema sira ne’ebé deve ne’e iha Indonezia hotu, ami sisi osan husi Timor,” dehan nia.

Kona-ba oinsa ema sira ne’e deve no foti osan, fonte ne’e hatete, funsionariu sira ne’ebé servisu iha ne’ebá la hatene kona-ba prosesu ka maneira ema sira ne’e deve no foti osan.

Sira hatene de’it mak kada dader bainhira tama servisu, jestór prepara ona lista husi ema sira ne’ebé impresta osan.Iha lista ne’e hakerek ema ne’ebé impresta nia naran no númeru kontaktu no mós membru familia nia naran no númeru kontaktu.

“Se ami kontaktu ema ne’e mak la simu ka simu maibé taka fali, ami sei kontaktu tan nia familia sira hodi dehan ba sira atu husu sira-nia membru familia ne’ebé deve ne’e atu selu ona nia deve.”

“Se sira lakohi selu ami kontinua kontaktu, ameasa, trata, dala-ruma tolok sira. Jestor dehan tenke koalia maka’as hanesan ne’e par sira tauk hodi selu, se ita mamar de’it ema sei la selu,” nia hatete.

Iha aplikasaun emprestimu online lubuk ida ne’ebé kompaña ne’e operasionaliza mak hanesan; Aplikasi Dompet Super, Reksa Dana, Surga Malas, Hai Juta, Pinjam Saja, Dompet Malas, Dana Yes, Keaman Tinggi, Barang Bagus, Uang Kamu, Pinjaman Lancar, Ayo Pinjam, Ayo Bintang, Kerajaan S, Keamanan Tingi, Cewe Saku Jempol no seluk tan.

“Sira fó lista mai ne’e mak ita haree ema ne’e impresta husi aplikasaun ida ne’ebé, depois mak kontaktu nia hodi dehan ‘kami dari Dompet Super memberitahu bahwa pinjaman anda sudah jatuh tempo …” depois mak sisi ema ne’e par selu agora kedan,” fonte ne’e esplika.

Hafoin selu, ema ne’e sei haruka prova pagamentu nian liu husi WA.

Tuir esperensia ne’ebé nia iha durante hala’o servisu besik fulan lima, iha duni sira-nia kliente mak selu maibé balun mós seidauk selu.

“Se ohin la selu, aban, bainrua, bain tolu sisi hela de’it. Ameasa no trata, kontaktu nia feen ka lae, inan ka aman, ka nia maun-alin sira, ne’e kontaktu hotu, to’o nia selu mak para.”

Tuir mai lista emprestimu online illegal 71 ne’ebé autoridade Indonezia taka iha fulan Agostu 2022, ne’ebé jornal INDEPENDENTE sita husi kompas.com, mak hanesan; (1) Selamat Meminjam-Pinjaman untuk Keuangan Anda, (2) Selamat Meminjam, (3) Uang Tunai Pinjaman, (4) Tunai Plus, (5) Dana Cerdik, (5) Pinjaman bantuan, (6) Pinjaman Credit, (7) Rupiahku, (8) Hiu Dana, (9) Pohon Duit, (10) Rupiah Anda, (11) Pinjaman Emas, (12) Pinjam Emas, (13) Pinjaman Bintang, (14) KSP Pinjaman Bintang, (15) Saku-Dana Dompet, (16) Aman Cair-Pinjaman online, (17) Sangat mudah, (18) Dana Cepat-Pinjaman Online, (20) Pinjam Uang-Bunga Rendah, (21) Pinjam Uang-Bunga Rendah, (22) Dana Kilat-Pinjam Uang Murah, (23) Kredit Guna-Pinjaman Online Cepat, Aman & Terpercaya, (24) Pinjaman uang Cepat Indonesia, (25) Pinjol OJK Terbaru Clue, (26) Pinjol OJK 2022 Guide Terbaru, (27) Cara Pinjaman Online Cair KTP, (28) Pinjaman Online Plus Guide, (29) Pinjol OJK Cepat Cair Tips, (30) Pinjol O, (31) JK Bunga Rendah Guide, (32) Pinjol OJK Tips Bunga Rendah, (33) Pinjol Jamin Cair & Aman Clue, (34) Pinjol Cair Bunga Rendah Tips, (35) Tips Pinjol Cepat Cair OJK, (36) Pinjol Mudah & Cepat Cair Tips, (37) Pinjol Cepat Cair Clue, (38) Ponjol OJK Terbaru Cepat Trik, (39) Pinjol Bunga Rendah Tips, (40) Pinjol OJK 2022 Terbaru Tips, (41) Cara Pinjol Cepat Cair, (42) Pinjol OJK 2022 Tips Terbaru, (43) Pinjol Online Clue, (44) Pinjaman Tunai-Cepet Cash Dana, (45) Dana Bisni-Pinjaman Online, (46) Kredit Guna-Pinjaman Cepat, (47) Pinjaman Murah-Pinjaman Online Bunga Murah, (48) Koinmu-Pinjaman Online Cepat, (49) Danaku-Kredit Cepat Pinjaman Uang Online, (5) Danaku-Kredit Cepat Pinjaman Uang Online, (51) Pinjaman Online-Kilat Rupiah, (52) Saku Pinjaman, (53) Pinjaman Dana, (54) Tunai Cair-Pinjaman Online Cepat Cair, (55) Duit Halal-Cara Pinjaman Cepat Cair, (56) Kantong Uang, (57) Kucing Bahagia, (58) Beruntung-Pinjaman Uang, (59) Duit Happy-Pinjaman Online, (60) CashMudah-Pinjaman Easy, (61) CashMudah-Pinjaman Easy, (62) Go Uang, (63) TunaiGo, (64) Tunai Pintar-Pinjaman Duit, (65) Easy Loan, (66) Dana Dompet, (67) Bank Urangutan KSP, (68) Subsidi Malas, (69) Kucing Bahagia, (70) Surga Malas, no (71) Kualitas Tinggi.

Rate this item
(0 votes)

Independente Digital TV