Sobrivivente Filomeno Aniceto Lay mós konta nia istoria rasik katak molok demonstrasaun 12 Novembru 1991 akontese, iha uluk ona demonstrasaun dahuluk ne’ebé akontese iha 12 Outubru 1989 bainhira Amu Papa João Paulo visita Timor-Leste.

"Bainhira Amu Papa visita Timor-Leste ami joven lubuk ida kuaze 80 resin halo demonstrasaun iha Tasi Tolu no loke spanduk ne’ebé ami hakerek rasik ho lia fuan badak de’it katak “Timor-Leste Hakarak Ukun Rasik An”,dehan Lay ba Online Independente, iha Akaderihun.

Iha momentu neba, joven sira kontinua hakikar “Viva Timor-Leste”, hafoin ida ne’e militár Indonesa kaer joven lubuk no lori sai, too agora sira nia paradeiru lahatene.

Demonstrasaun daruak kontinua iha 1 Janeiru 1990 bainhira rona delegasaun Jone Monze visita Timor-Leste.

Iha ótel turismu nia oin, joven barak husi eskola oioin mak involve iha manifestasaun hodi ezijé Ukun Rasik An. Militár Indonesia kontinua kaer joven lubuk no too agora lahatene sira nia paradeiru.

Entre joven sira ne’ebé Bapa kaer, inklui Lay mós hetan kaer no soke ho kareta iha Bairo Formosa. Bapa sira ne’e mós haruka Lay latan iha aspal leten mak kareta sama iha nia leten.

“Ha’u la sadar iha tempu neba, ema lori ha’u ba ospital no ha’u hetan defisensia husi 1990 ate agora tanba luta hasoru okupasaun Indonesia.

Husi torturasaun ne’e, Lay sai defisiente no luta na’in ida ne’ebé estadu haluha tiha ona nia istoria.

Nia konta tuir katak Ukun Rasik An atinji ona maibé nia moris nunka toma atensaun husi Governu.

"Desde estadu Timor-Leste iha, no harii governu iha 2002, governu tau matan de’it ba sobrivevinte masakre Santa Cruz 12 Novembru 1991 de’it maibé ami sira ne’ebé partisipa direita iha demonstrasaun iha 12 Outubru 1989 no 6 Janeiru 1990 Governu nunka hanoin kona ba ami nia futuru no ami moris,”Lay Konta ni istoria ho triste.

Nuudar Timor-oan, Lay la ezijé buat ida husi Governu. Nia husu atu estadu konsidera no konta de’it juventude sira nia involvimentu iha prosesu funu ne’e.

"Sorti  bot ha’u sei moris maski ha’u sai hanesan ema ho defisensia ona maibé Maromak sei fó illas ba ha’u hodi halo negosiu kikoan hanesan faan pisang goreng, kafe manas, paun, nasi kotak hodi hatutan ha’u nia moris tanba ate agora governu la tau matan mai ami”.

Nia mós rekomenda ba kolega sira seluk ne’ebé luta hamutuk hanesan Manuel Nakfilak, Sikito Panglima, Pedro Klamar Fuik no Jorge Tai Lalat hodi luta ba sira nia direitu.

Ema hirak ne’e mak organiza juventude hodi halo manifestasaun oioin hasoru militár Indonesia maski sosa ho mate iha tempu neba.