Programa Spotlight: Hapara Violensia Hasoru Feto no Labarik Feto Featured

By Camilio de Sousa Fevereiru 24, 2021 998
Seremonia lansamentu Spotlight Inisiative. Foto Saturnina da Costa/INDEPENDENTE Seremonia lansamentu Spotlight Inisiative. Foto Saturnina da Costa/INDEPENDENTE

DILI: Ajensia Organizasaun Nasoens Unidas (ONU) lima iha Timor-Leste hanesan ILO, UNDP, UNICEF, UNFPA, UN Women, iha parseria ho Governu no Sosiedade Sivil, implementa programa Spotlight initiative hodi elimina forma violensia hotu-hotu hasoru feto no labarik-feto iha Timor-Leste.

Programa Spotlight Initiative nudár inisiativa global ida ho parseria pluri-anuál entre Uniaun Europeia (EU) ho ONU atu elimina forma violénsia hotu-hotu kontra feto ho labarik-feto. EU nudár doadór prinsipál tanba UE investe tiha ona millaun EUR 500 iha nivel global ba programa ida ne’e no hili ona país sira iha Afrika, Ázia, Karaibas, Amérika Latina ho Pasífiku ba implementasaun.

Iha Timor-Leste investimentu iha programa ne’e durante tinan rua (2020-2021) sei uza milliaun $10,8 (EUR 938,736). Programa ne’e bele kontinua tinan ida tan depende ba susesu iha implementasaun tinan 2020-2021 ho adisionál millaun $5 husi doadór.

"Programa ida ne’e implementa husi ajensia ONU lima iha Timor-Leste hanesan ILO, UNDP, UNICEF, UNFPA, UN Women, ho parseria ho Governu lidera husi SEII no Sosiedade Sivil. Ho esforsu lubuk ida husi Governu liu husi MNEC nia aproximasaun, konsege inisia prosesu hodi aprova programa ne’e ba Timor-Leste. Durante tinan rua, Spotlight Initiative sei investe milliaun $10,8 (UE $938,736). Se ita iha susesu, ita sei estende tina ida tan ho orsamentu total: $15,926,340," dehan Rezidente Koordenador ONU iha Timor-Leste, Roy Trivedy, iha Timor Plaza foin lalais ne'e.

Alende hetan apoiu husi ONU, Trivedy informa katak programa ne'e lao mós tanba doasaun husi Uniaun Europeia ne’ebé primeira vez halo investimentu boot liu iha mundu atu elimina violénsia kontra feto ho labarik-feto ho total orsamento millaun UE $500 no implementasaun aprovadu ona iha Timor-Leste iha Janeiru 2020 too Dezembro 2021.

Programa Spotlight ne'e inisiativa husi Uniuan Europa no ONU nian ne’ebé lansa iha tinan 2017 ho objetivu atu hapara violensia hasouru feto no labarik feto no atinje Objetivu Sezenvolvimento Sustentavel no alinamentu ho Planu Asaun Nasional kontra Violensia Bazea ba Jeneru (PAN-VBJ).

Trivedy esplika, programa ida ne'e hahú dezeña iha tinan 2019 liu husi kolaborasaun husi ajensia ONU, Uniaun Europeia, Institusaun Governu no sosiedade sivil.

Nia relata katak, ho orsamentu ne’ebé iha hatudu ona rezultadu balu mak hanesan:

Rejultadu 1: Parseiru sira komesa halo pesikiza konaba lei no politika bazea ba Gender Justice Baseline no komesa aprezenta. Alende ne’e halo mós pesikiza no advokasia ho grupu ne’ebé marginalizadu no halo rekrutamentu ba peritu ida atu halo ligasaun ho membru Parlamentu Nasionál.

Rejultadu 2:  Iha institusaun sira mak hanesan Gender Support Working Group iha Minisipio tolu mak hanesan Maliana, Ermera no Vikeke, inkontru konvoka husi SEII, fó apoiu ka suporta ba aprovizionamentu, hodi responde ba Unidade Pesoal Vulnerabel no Polisia Komunitariu, analiza kona-ba orsamentu sensivel  ba jeneru, fasilitasaun ba grupu traballu kona-ba jeneru no protesaun ba resposta koordinasaun (UN Women no Unicef),integra kestaun ba Covid-19 no apoio finansamentu ba atividade SEII konaba asuntu jeneru (UN Women).

Rejultadu 3: Planu atu halo programa halo ligasaun ho respeitu iha eskola (EBC) 15 (5 kada Municipio ), estabelese parseira ho Uniaun  Nasional dos Escuteiros de Timor-Leste (UNETL), estabelese Parseiro ho Catholic Relief Servises (CRS) atu nunee bele liga ho igreja sira, formasaun ba KSTL atu halo sensibilizasaun ba membru sira, halo vidio tolu no sei dezenvolve liutan.

Rejultadu 4: konaba atendementu mak hanesan fó ona asistensia legal (JSMP no Alfela),treinamentu ba ema iha saude atu halo atendementu, estabelese parseria atu halo programa konaba reinsersaun sosial ba joven feto (PRADET no World Vision), suporta no advokasia ba ema ne’ebé marginalizadu liuliu ema ho defisiensia no ema husi komunidade LGBT, estabelese parseiro ho CODIVA no Arcoiris (LGBT) CBRN(Defisiensia).

Rejultadu 5: Implementa liu husi konsultaria no asistensia ba Governu no treinamentu, peritu sira komesa halo mapamentu konaba dadus hothotu ne’ebé tama hodi dezenvolve programa ida ne’e di’ak liutan.

Rezultadu 6: konaba movimento feto no sosiedade sivil sira ne’ebé estabelese parseiru xave rua mak hanesan, forum ba fahe esperensia-Rede Feto no World Vision no hametin kapasidade hodi heree programa sira ne’ebé parseira ho Acbit no Fongtil. Alende ne’e  estabelese ona Grupo Referensia Nasional Sosiedade Sivil hasoru ona dala 6 no fó diresaun ba programa liliu bainhira iha isu foun. Purzemplu, Covid -19 nomos halo work plan ba grupu ba tinan 2021,inklui grupu halo parte atu halo monitorizasaun ba programa.

Nia reforsa katak Programa Spotlight hahú estabelese, fó ona Capacity Building ba PNTL ho membru 259 husi Vulnerabel Protection Unit (VPU) konaba investigasaun asaltu seksual no abuzu seksual ba labarik feto sira. Kapasitasaun ba membru PNTL hamutuk 259 ne’e, kompostu husi feto na’in 148 no mane na’in 111.

Formasaun baziku ba ezaminasaun ho dokumentasaun violensia bazeia ba jeneru Covid-19 hodi responde iha nivel nasional no munisipal, benefisiario hamutuk na’in 442, kompostu husi mane 150 no feto 292.

Treinamentu ba Fraud and Financial Management ba staff SEII na’in 11, GBV traning ba membru ONG KSTL hamutuk na’in 14, kompostu husi mane nain 8 no feto na’in 6 nomos fó treinamentu ba ema na’in 80 husi CCI-TL, AMTL, no SEFOPE, kompostu husi mane na’in 39 no feto na’in 41.

Rate this item
(0 votes)
Last modified on Kinta, 25 Fevereiru 2021 17:11

Independente Digital TV