KBRI iha TL Preokupa Atividade PSHT,Tama-sai Ilegal to’o Rei Bandeira Merah Putih Featured

By Domingos Gomes Setembru 23, 2020 2812
Embaixadór Indonezia iha Timor-Leste, Sahat Sitorus. Embaixadór Indonezia iha Timor-Leste, Sahat Sitorus.

DILI: Iha fulan hirak ikus ne’e membru grupu Persaudaraan Setia Hati Terate (PSHT) hamosu preokupasaun públiku tanba hatudu sira-nia ‘ulun toos’ hodi kontinua tama no sai illegal iha fronteira rai-maran tan de’it atu hasa’e sintu iha Indonezia.

Atividade illegal ne’e la’os de’it hamosu preokupasaun husi lider no públiku Timor-Leste, maibé mós sai preokupasaun ba reprezentante estadu Indonezia iha Timor-Leste, tanba konsidera membru PSHT bele lori ameasa boot ba vida povu no nasaun ida ne’e.

Iha fulan Setembru tinan ida ne’e, parte seguransa halo kapturasaun ba membru PSHT besik 300 ne’ebé fila mai Timor-Leste liu husi dalan illegal. Tuir informasaun, membru PSHT hirak ne’e tama illegal ba Atambua iha fulan Agostu nia laran hodi hasa’e sintu.

Ba atividade illegal ne’ebé membru PSHT halo iha situasaun ameasa pandemia Covid-19 nia laran, hamosu preokupasaun husi Embaixadór Indonezia iha Timor-Leste, Sahat Sitorus.

Sitorus dehan, Covid-19 ne’ebé ataka mundu tomak halo atividade ekonomia global paradu, no to’o ohin loron nasaun barak taka sira-nia fronteirahodi evita ema halo viajen.

Tuir Sitoru, maske governu Indonézia sei konsidera provinsia Nusa Tenggara Timur (NTT) nu’udar zona livre husi Covid-19, maibé presiza halo prevensaun nafatin.

“Mai ita servisu hamutuk hodi halo kontrolu, tanba Covid-19 ne’e perigu tebes, tanba kazu ida de’it mosu bele hamosu problema boot iha munisipiu ida ka rua,” dehan nia hafoin partisipa enkontru altu nivel entre Sekretariu Estadu Protesaun Sivil ho Embaixadór no ajensia nasional ho internasional sira iha otel JL-Villa Fatuhada, Dili, Tersa (22/09).

Embaixadór ne’e fó mós parabéns ba Timor-Leste nia esforsu iha luta hasoru Covid-19 tanba seidauk rejista ema mate no konsege livre dala ida tan husi Covid-19.

Atu bele mantein nafatin susesu iha luta hasoru Covid-19, Sitorus husu ba membru PSHT sira atu kumpre regras Estadu Emerjensia (EE) liu husi evita halo viajen ilegál ba sa’e sabuk iha Atambua.

“Viajen ilegál barak halo ita tauk tebes no ameasa boot, tanba mezmu ita-nia seguransa sira metin, maibé la konsege halo pasarevista ba ema sira ne’e, mezmu mai husi Indonézia no husi Timor-Leste ba Indonézia,” dehan Sitorus.

Atu evita atividade illegal ne’e kontinua, Sitorus hatete, Indonézia prontu koopera nafatin ho governu Timor-Leste no autoridade seugransa sira hodi halo patrulamentu maka’as iha fronteira terrestre no tasi.

Preokupa Sidadaun TL Rei Bandeira Indonezia

Aleinde atividade illegal, Embaixadór ne’e mós preokupa ho sistema PSHT, liu-liu bainhira ba hasa’e sintu iha Indonezia, tanba iha juramentu sira rei bandeira Indonezia.

“Ha’u haree Timor-oan kuandu sa’e sintu iha Indonezia rei bandeira Indonézia, parese tuir konstituisaun (RDTL) iha problema, tanbá ne’e mak ha’u hanoin ita tenke hadia, no ida ne’e bele hadia iha nivel ministériu, no mós ulun-boot nasaun rua ne’e, no ha’u prontu atu hato’o ba Indonezia,” dehan nia.

Tuir nia, presiza iha komunikasaun entre governu Timor-Leste ho Indonezia hodi haree mós ba kestaun regulamentu sira organizasaun nian atu labele kontradis ho kooperasaun nasaun rua nian.

“Mai ita halo komunikasaun no ha’u hein Exelensia Prezidente Repúblika, no Primeiru Ministru mós hato’o ona, nune’e ita bele hato’o ba Indonézia katak dadaun ne’e grupu arte marsial sira ne’e tenke organizadu, halo regulamentu ne’ebé labele kontradis ho kooperasaun nasaun rua,” dehan nia.

Atu bele evita asaun illegal no kontra konstituisaun, Embaixadór ne’e konkorda ho hanoin husi governu TL atu reativa fila fali atividade grupu arte marsial ne’ebé molok ne’e governu bandu.

Tanba, nia dehan, liu husi dalan ne’e mak bele iha akopaiñamentu husi Konfederasaun Desportu Timor-Leste, nune’e bele halo eventu nasional no Internasional.

“Ha’u prontu atu komunika ho Indonézia hodi orienta nune’e sira labele viola regulamentu, importante mak komunikasaun ne’ebe nakloke entre Indonézia no Timor-Leste, iha federasaun sira ne’ebé mak tau-matan ba arte marisial sira ne’e, tanbá dadaun ne’e PSHT nia boot iha Indonezia mak Prabowo, Ministru Defeza, nia iha istoria ne’ebé di’ák kona-ba Timor-Leste, no ha’u espera katak nia mós tempu ida sei mai TL,” dehan nia.

Reforsa Seguransa iha Fronteira

Entretantu, Vise Ministru Intérior (MI) Antonio Armindo orienta ona Komandu Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL) hodi aumenta membru polísia iha fronteira.

“Agora dadaun ita haruka ona Bataliaun Orden Públiku (BOP) ho Kompaina Operasaun Espesial (KOE) sira ba tiha ona iha fronteira, ita hasa’e numeru, ita espera katak ho sira-nia kuantidade ne’ebé mak aumenta ne’e bele ajuda par hamenus uitoan risku movimentu ilegal ne’e,” dehan António ba jornalista sira iha otel JL-Villa Fatuhada, Tersa (22/09).

Kona-ba númeru, Vise MI ne’e dehan, ida ne’e nu’udar segredu operasaun nian tan ne’e nia labele anunsia ba públiku.

 “Ne’e segrdu ita nian, tanbá kestaun de seguransa ha’u labele dehan, maibé ita koloka ona membru barak ba iha ne’eba,” katak nia.

Aleinde ne’e, nia hatutan, MI mós haruka ona karta ba Ministériu Negosiu Estranjeiru no Koperasaun (MNEK) atu koordena ho embaxadór Indonézia iha TL.

“Ohin ita haruka karta ida ba (Embaixador Indonezia), konvida mai ita-nia gabinete hodi koalia ho nia kona-ba asuntu seguransa iha fronteira,” dehan nia.

Iha fatin hanesan, Embaixadór Indonezia mai TL, Sahat Sitorus husu ba governu TL atu bele fó espasu loke odamatan loron ida ka rua ba sidadaun TL atu bele tama liu husi dalan legal.

Tanba, nia dehan, bainhira governu taka total fronteira sidadaun sira tenke liu husi dalan ilegal.

“Ida ne’e mak ita tauk, no perigu tebes, signifika katak ita sei labele halo survey no pasarevista ba ema sira ne’ebé mai Timor-Leste no ba Indonézia liu husi dalan ilegal sira,” dehan nia.

Nia dehan, hahú inisiu kedas nia rekomenda ba governu Timor-Leste atu loke odomatan ba loron ida nune’e sidadaun sira bele liu husi dalan ne’ebé mak legal.

“Ha’u sempre hatete, favor loke odomatan ba loron ida atu ita bele akomoda sidadaun Timor-Leste, ka diplomata, atu see-see de’it atu liu husi dalan legal, tanbá bainhira liu husi dalan ilegal ita hotu sei hasoru difikuldade,” dehan nia.

MI Orienta Investiga Pesoal PNTL Subar Oan

Entretantu, Vise Ministru Intériro António Armindo orienta ona komandu jeral PNTL atu investiga pesoal PNTL ne’ebé subar nia oan ne’ebé foin fila husi Atambua liu husi dalan illegal.

“Ita orienta ona komandu jeral PNTL komisáriu polisia Faustino da Costa par halo investigasaun kona-ba ida ne’e, no hahú dadauk ona, depois ita hein rezultadu,” dehan Antonio.

Nia dehan, la’os tanbá nia ba sa’e sintu ne’e mak problema, maibé problema ne’e mak kuandu tama illegal ba Atambua no tama fali mai obrigatóriu tenke ba kuarentena, tanbá dadaun ne’e TL implementa hela estadu emerjensia hodi luta kontra pandémia Covid-19.

Hatan kona-ba karik iha membru PNTL balun mak fasilita sidadaun sira ne’e ba hasa’e sintu iha Atambua, nia dehan, seidauk bele fó komentariu tanba seidauk iha evidensia.

“Se iha provas mak hatete membru ida ne’e mak fasilita ida ne’e, ita sei fó sansaun, maibé ate agora ita la haree ho matan ka iha evidensia katak iha membru PNTL fasilita ema ba sorin (Indonezia),” dehan nia.

 

Rate this item
(1 Vote)

Independente Digital TV