Kazu Ajudikasaun MS ba Sali-Magu, Kandidatu Komisariu KAK: “Ita labele simu titipan” Featured

By Martinha Gusmão Marsu 04, 2024 1382
Edifisiu KAK. Foto:Dok. Edifisiu KAK. Foto:Dok.

DILI: Kandidatu uniku ba Komisariu Komisaun Anti Korrupsaun, Rui Pereira dos Santos, hato’o ninia persepsaun kona-ba kazu ajudikasaun direita husi Ministra Saude, Elia dos Reis Amaral, ba kompaña Sali-Magu Unipesoal, Lda.

Tuir Rui, ba prosesu ajudikasaun Ministra Saude ba kompaña Sali-Magu ne’e, Komisaun Anti Korrupsaun tenke trata ho kuidadu no tuir regras.

“Ha’u hanoin sira halo ona públikasaun kona-ba kazu sosa aimoruk, kompaña Sali-Magu ninian, maibé ha’u hanoin, nu’udar kandidatu Komisariu ba ne’ebá (KAK), sasan sira ne’e ita tenke trata ho kuidade, ita labele simu titipan, (dalam) tanda kutip, politiku sira.”

“Se provas laiha, ita labele halo buat ida. Ita lebele tan de’it ema temi ida ne’e, ita tenke ba, tanba akuzasaun ba ema ne’e tenke iha provas, tanba ne’e asas praduga tak bersalah, prejusaun inosensia ne’e tenke iha,” dehan Rui iha nia knar-fatin, Gabinete Vise Ministru Administrasaun Estatal, Kinta (29/02).

Maibé, atual asesor iha Ministériu Administrasaun Estatal ne’e hatutan, labele hamate investigadór sira-nia servisu.

“Maibé nu’udar kandidatu Komisariu ba iha ne’ebá (KAK) ne’e ita tenke trata sasan sira ne’e ho kuidadu, tenke tuir regras,” dehan nia.

Tuir nia, referensia ne’ebé iha ona mak KAK halo buska ba eis Ministru Asuntu Parlamentar no Komunikasaun Sosial, Francisco Jeronimo, nia uma, ne’e nu’udar failansu ida husi KAK.

“Ha’u hanoin referensia ne’e uluk ita iha tiha ona, KAK halo failansu mak sira halo buska ba iha eis Ministru (Francisco) Jeronimo nia fatin ne’e.”

“Buska ne’e ita ba so rekoila de’it dokumentus, ita lebele ema hotu ita lulun dala ida ba, ne’e la loos. Tanba ne’e sasan sira hanesan ne’e ita tenke ho kuidadu. Tanba tangkap tangan ne’e buat ketak ida, o ba halo penggeledahan buat ketak ida,” dehan kandidatu Komisariu KAK ne’e.

Molok ne’e, Diretór Jeral Investigasaun KAK, José Verdial hatete, nia parte konklui ona averiguasaun ba ajudikasaun direita husi Ministra Saude, Elia dos Reis Amaral, ba kompaña Sali-Magu Unipesoal, Lda. hodi fornese aimoruk no produtu mediku, no entrega ona auto-partisipasaun ba Ministériu Públiku (MP).

"Rezultadu averiguasaun iha ami-nia auto-partisipasaun ita entrega ona ba Ministeriu Publiku iha semana kotuk,” informa José ba jornalista sira iha edifisiu KAK, Tersa (27/02).

Nia hatutan, KAK ninia kompetensia mak halo averiguasaun no rekoila dadus, bainhira iha indisiu korrupsaun, KAK haruka ba MP.

“KAK halo nia knar auto-partisipasaun ba indisiu krime, entaun KAK haruka ba Ministériu Públiku atu halo apresiasaun tanba lei mak haruka. Ministériu Públiku haree katak nia priense rekejitu legal, sira rejista hanesan auto inkeritu, tanba normalmente kuandu Ministeriu publiku haree katak krime ne'e ladun di’ak, MP delega fali mai KAK, maibé ho situasaun ida agora ho Komisariu laiha, entaun automatikamante KAK labele halo investigasaun direita,” dehan nia.

Entretantu, iha 6 Setembru 2023, Diretór Ezekutivu Servisu Autonomu Medikamentu no Ekipamentu Saude, Santana Martins, relasiona ho krize aimoruk iha ospital no fasilidade saude sira, hato’o pedidu ‘autorizasaun sosa aimoruk utiliza OJE Ratifikativu’ ho númeru referensia DE-PCD-SAMES/MS/IX/2023/813, ho klasifikasaun ‘urijensia tebes no importante’, ba Ministra Elia.

Iha pedidu ne’e, SAMES aprezenta item 17 ne’ebé presiza sosa iha periodu fulan tolu nia laran, espesifikamente ba produtu sira hanesan aimoruk, konsumaveis, reajente no konsumaveis laboratoriu, ho total orsamentu millaun $5,999,990.07.

Hafoin simu pedidu ne’e, iha loron ne’ebé hanesan, Ministra Elia hasai despaisu ho númeru 11/MS/IX/2023 hatudu kompaña Sali-Magu atu fó konvite hodi hatama proposta.

Iha despaisu ne’e, Ministra Elia hatete “Konsidera kompaña Sali-Magu Unipesoal, Lda. iha kapasidade atu ezekuta prestasaun kontratu sosa no fa’an sasan ne’ebé hatudu ba sosa medikamentu ba SAMES” (Considerando que a companhia Sali-Magu Unipesoal, Lda. tem capacidade para executar as prestações do contrato de compre e venda de bens tendentes a compra de medicamentos para o SAMES).

Iha loron hanesan, kompaña Sali-Magu simu konvite no kadernu enkargus ho identifikasaun prosedimentu: RDTL-MS-UAC-DC-25-352, hodi aprezenta proposta ba projetu ho valor besik millaun $6 ne’e.

Hafoin simu kovite refere, iha 8 Setembru kompaña Sali-Magu trata nia lisensa atividade ekonomiku ba medikamentus no farmaseutika iha SERVE IP.

Iha 27 Setembru 2023, tanba dokumentu ne’ebé seidauk kompletu, Sali-Magu husu ba MS atu hetan extensaun ba prazu aprezenta proposta. Pedidu husi Sali-Magu ne’e mós hetan aseitasaun.

Loron rua hafoin husu extensaun, iha 29 Setembru, Gabinete Lisensamentu no Rejistu Atividade Saude (GLRAS), MS, fó sai lisensa operasiona ba kompaña Sali-Magu.

Iha 2 Outubru 2023, hafoin kompleta ninia dokumentus, Sali-Magu submete dokumentu refere ba MS.

Iha dokumentu ne’ebé Sali-Magu submete, iha mós Karta Nomeiasaun Distribuisaun husi kompaña Xina ida ho naran Shanghai HappyPharman Ltd.

Iha karta ne’e hatete katak Sali-Magu nu’udar Shanghai HappyPharman Ltd. Ninia ‘flagship distributor’ ka distribuidór prinsipal iha Timor-Leste.

Ba dokumentu ne’e, Sansão esplika, kompaña husi Xina ne’e fó Manufacture Authorization ka Letter of Support ba Sali-Magu, atu nune’e bele hatama proposta ba governu katak fabrika fó karta apoiu ba Sali-Magu hodi hatama proposta.

“Laos de’it sira (Shanghai HappyPharman Ltd.), iha fabrika aimoruk lubuk ida mak fó (letter of support) mai ita (Sali-Magu),” dehan Sansão bainhira Jornalista  INDEPENDENTE halo konfirmasaun, via WhatsApp, Kinta (22/02).

Enkuantu, bainhira buka tuir enderesu kompaña Shanghai HappyPharman iha internet, laiha informasaun ida mak hatudu ezistensia husi kompaña ne’e.

Iha 16 Outubru 2023, Ministra Elia liu husi despaisu númeru 22/MS/X/2023, hodi ajudika kompaña Sali-Magu, no ordena no haruka kontratu no ajudikasaun ba Kamara Kontas atu hetan vistu previu.

Hafoin hetan vistu husi Kamara Kontas, iha 18 Outubru 2023, Ministra Elia ho Diretór kompaña Sali-Magu asina kontratu.

Kontratu refere hatete, kompaña tenke hatama sasan tuir kontratu iha loron 40 hafoin asina.

Rate this item
(1 Vote)
Last modified on Segunda, 04 Marsu 2024 18:09

Independente Digital TV

Tuir ami iha Twitter

Kalendariu Notisia

« May 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
    1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30 31