APSTL Kondena Aktu Krime Hasoru Mediku, Tempu Besik Halo Asaun Pasifika Featured

By Saturnina da Costa Abril 21, 2021 517
Asosiasaun Profesional Saude Timor-Leste halo Konferensia Imprensa iha Edifisiu AMTL, Bidau Toko-Baru, Dili. Foto:Saturnina/Independenete. Asosiasaun Profesional Saude Timor-Leste halo Konferensia Imprensa iha Edifisiu AMTL, Bidau Toko-Baru, Dili. Foto:Saturnina/Independenete.

DILI:Asosiasaun Profesional Saúde Timor-Leste (APSTL) kondena aktu krime hasoru mediku ne’ebé hala’o nia servisu iha kuarentena Polo-Suai, nune’e tempo besik sira sei halo asaun pasifika bainhira patre kompetente lahalo investigasaun ba kazu ne’e.


Prezidente da Asosiasaun ba Enfermeirus Timor-Leste, José Dionizio Ximenes hatete, hahalok krimi sira ne'e mós akontese ona iha tempu pasadu hanesan iha Hospitál Nasionál Guido Valadares (HNGV), iha Maubisse, Ainaro ne'ebé baku pesoal saúde (Mediku), iha Baucau to'o rezulta pesoal saúde balun liman kotu, iha fatin karantina halo presaun psikolojika ba pesoal saúde no fatin seluk tan iha Timor-Leste.
“Husu ba komunidade Timor-Leste laran tomak atu fó konfiansa nafatin ba ami profesional saude sira hodi servisu ho profesional ba ita boot sira hotu. Ami mós fó tempu loron 3 hahú oras parole e ba Ministerio da Saúde no Ministerio Publika hodi prosesa kazu Suai ba dalan legal no buka husu deskulpa ba profisionais saúde, karik liu loron ida ne'e ami sei halo asaun pasifiku hodi ezijé ami nia direitu protesaun tuir kovensaun direitu umanus no Konstuisaun RDTL,”dehan nia liu husi konferensia imprensa, iha Sede AMTL, Bidau-Toko Baru, tersa ohin (21/04).
Relasiona ho insidente agresaun fizika iha loron 19 fulan-abril 2021 hasoru profesional de saude Dr. Jubelino Deogratia Cardoso de Jesus, nudar Médiko Jeral no Médiko Koordenador ba Kuarentena Polo-Suai Covalima no Médico Vijilansia Munisipio Covalima.
Asediu seksual no ameasa iha loron 20 fulan-abril 2021, hasoru Dra. Olga Benevides Moniz, Medika Jeral iha Posto Saúde Laulara, husi durante ezerse sira nia knaar tuir sira nia profisaun.
“Ami hili dalan nonok hodi halo mos reflesaun no avaliasaun ba ami nia servisu profisional, hodi hadia an internamente, atu fo servisu diak liu tan iha futuru oin mai. Maibé, iha tempu ida ne'e ami nudar umanu espresa ami nia sentimentu tristeza, boot ida no laran susar tebes, no ami nian solidaridade ba ami nian maluk mediko nain rua nebe foin hetan agresaun,”tenik nia.
Nia relata, Asosiasaun Professional Saúde hotu iha Timor-Leste hanesan Asosiasaun Médikos, Asosiasaun ba Enfermeiros, Asosiasaun ba Saúde Publika, Asosiasaun Dentaria, Asosiasaun ba Nutrisionistas, Asosiasaun ba Parteiras, Asosiasaun ba Analistas, Asosiasaun ba Farmacistas nu’udar organizasaun profissional independente, laiha filiasaun polítika, no sai mahon ba membros, sira hotu.
Lamenta tebes ho aktus kriminal ne'ebé la dignifika no desvaloriza pesoal saúde sira nia profisaun iha nia rain rasik, maske profisional saúde oferese ona sira nia vida hodi halo knar ho imparsialidade, transparensia no independente, hodi fo atendimentu durante 24/7 ba ema hotu, la hare'e ba rasa, sexu, relijiaun, kor kulit ka kultura, liu-liu durante pandemia Covid-19 nebe mak laos deit afeita Timor-Leste maibe mundu tomak.
“Liuhusi biban ida ne'e ami, kritika fortemente, kondena no hakribi agresaun fizika no asediu seksual ne’ebé amesa hasoru medikus no pesoal saúde hotu durante ezerse sira nia profisaun. Protesta kontra esklaresimentu husi entidade balu ne’ebé koko atu defende no protégé hahalok brutalismo no premanismo hasoru sidadaun sivil, liu-liu pessoal saúde iha ninia knaar fatin,”tenik nia.
Sira mós ezijé ba autoridade kompetente atu foti imediatamente medidas legais konkretas, ho maneira objetiva, profissional no transparente, hodi husu responsabilidade ba ema ne'ebé halo agresaun fisika hasoru mediku nain rua ne'e, tuir normas legais ne’ebé aplika iha RDTL.
Ezijé ba orgaun soberanu (governu) atu garante seguransa no proteje nafatin profisional saúde sira durante hala’o sira nia knar tuir sira nia profisaun iha teritoriu Timor-Leste.
Husu ba politiku na’in sira atu keta kahur servisu profisional ho politika iha Timor-Leste, no husik profisional saúde halo servisu tuir siensia no juramentu ne'ebe sira halo ona.
Konvida entidades no sosiedade sivil iha Timor-Leste atu tau matan no akompaña nafatin prosesu legal ba Kazu refere, atu nune’e bele ezekuta tuir normas legais, ne’ebé profissional no transparente, hodi nune'e asaun brutalismu no premanismu ho agresaun fizika no mós asediu seksual ba populasaun liu-liu professional saúde sira labele akontese tan iha nasaun RDTL.
Ikus liu, hakarak enkoraja no husu ba profisional saude sira iha rai doben Timor-Leste atu labele lakon espírito no vontade de servisu hodi serbí ita nia komunidade, nafatin hatudu nia profisionalismo hodi halao ita nia knar ne'ebe sagradu ba povu Timor-Leste ho inparsialidade, transparansia no independente.

 

Jornalista:Saturnina da Costa

Editor:Jose Sarito Amaral

Rate this item
(0 votes)

Independente Digital TV