AIFAESA halo selajem ba foos “Furak Liu” iha armajen Lisun Featured

By Venancio Aparicio Ximenes Novembru 04, 2025 191
Fos ho marka Furak Liu iha Armajen empreza Lisun. Foto:Media AIFAESA Fos ho marka Furak Liu iha Armajen empreza Lisun. Foto:Media AIFAESA

DILI: Autoridade Inspesaun Fiskalizasaun ba Atividade Ekonómia Sanitária Alimentar, Institutu Publiku (AIFAESA,I.P) halo selajem ba produtu foos ho marka Furak Liu hamutuk saka rihun 29 resin, iha armajen  empreza Lisun, tanba foos sira ne’e estragadu.

Tuir Inspetora Jeral AIFAESA,I.P, Odete da Silva Viegas hatete, ohin AIFAESA hamutuk Sentru Lojistiku Nasionál, Tane Konsumidor, PNTL ho liñas minsteriais sira seluk halo selajem foos  Furak Liu hamutuk saka 29.777.

Nia dehan, foos hamutuk 29.777 saka ne’e, AIFAESA halo selajem iha kedas fulan fevereiru iha tinan ida ne'e no nia prosesu final ona.

“Momentu halo selajem ne'e mos tanba fo'os sira ne'e estragadus hotu, entaun tanba ne'e mak selajem no prosesu to'o ba iha final no iha prosesu rua hetan infrasaun ba fo'os estragadus no fim kompañia konsege selu duni koimas $10 mil ba produtu sira ne'e hotu no nia finalidade fo'os ida-ne’e, a-favór ba Estadu atu hare'e katak liu husi Prezidente CLN, ami koordena hela, atu ba halo sortir iha makina ne'ebé mak iha Natarbora, atu hare'e to'ok produtu ne'e sei bele utiliza ka la’e, sei la utiliza entaun ita halo ona destruisaun iha Tibar iha semana oin,” Informa Odete, ba jornalista sira, iha armajen  Empreza Lisun, Kinta (30/10).

Nia informa, Fo'os hamutuk 29.777 sakas no fo'os mai husi nasaun Pakistan no sasaun Kompañia multa ona 10 mil no selu hamutuk $10 mil.

Entaun, produtu ne’e prosesu a-favor ba Estadu tamba ida ne'e mak kordena CLN atu hare'e to'ok nia rezultadu husi produtu ne'e sei hodi ba Natarbora halo sortir makina iha ne'ebá, depois ida ne'e foin bele hatene kedas katak sei labele fo iha animal, entaun harahun ona signifika katak depois de finadu sei hodi ba iha Tibar para halo destruisaun ona.

Nia esplika, kuandu AIFAESA identifika iha fulan fevereiru fo'os sira-ne'ebé nafatin iha armajen bandu kedas ona katak sira labele distribui ba iha merkadu.

“Ita bo'ot sira ho montante ne'ebé mak bo'ot kedas (foos) 29.777 sakas ne'e la'os montante ida ne'eb'e ki'ik, ohin ita mai halo desselajen ho finalidade atu ba hatene no destruisaun,” Nia afirma.

Iha sorin seluk,  Xefe Rekursu Umanus Juridiku kompañia Lisun, Jorjina da Silva hatete, hanesan ohin Inspetora Jerál AIFAESA ko'alia ne'e katak husi fevereiru selajem ona foos ne’e.

Entaun, Kompañia nafatin kolabora ho AIFAESA halo prosesu lubuk ida no Kompañia mos halo prosesu lubuk ida no AIFAESA ba halo teste labotiorium iha Kupang no Kompañia Lisun mos teste laboratorium iha Surabaya.  Depois rezultadu hotu iha AIFAESA no mos iha Kompañia katak tuir teste laboratorium fo'os ne'e fisikamente mak la tuir estandar.

Nia afirma, entaun primeiru notifikasaun ba Kompañia Lisun katak Timor-Leste rasik seidauk iha regulamentu estandarizasaun ba ai-han fo'os ne'ebé tama mai iha timor.

Entaun,  fo'os Kompana hatama husi nasaun Pakistan no lei internasional mos hateten katak fo'os depende ba konsumidores nian gostu katak hakarak han fo'os di'ak, hanesan fo'os me'an, metan, musan naruk ka badak.

“Tuir teste ne'ebé laboratorium AIFAESA mos halo no Kompañia Lisun mos katak ninia fizikamente la iha kontaminadu kimika ruma, maibė wainhira mai ami enkontru ho AIFAESA hateten katak han fo'os Furak Liu sei afeita ba kankru ne'e lalos, tanba tuir teste laboratorium la iha bu'at ida ne'e, so fizikamente de'it la tuir estandar,” Nia relata.

Nia fundamenta, maibė ne'e lei estandar Indonézia nian la'os Timor-Leste nian, no Kompaña la halo prosesu ba Tribunal no Kompaña foin dadauk ba teste tan nutrisaun mos hato'o ona ba AIFAESA nafatin kolabora no nafatin hato'o pedidu katak espera hanesan ohin inspetora ko'alia katak fo'os saku 20 ne'e sei lori ba Natarbora atu sortir, atu hare'e fila-fali.

Nune’e mos durante kompana fo servisu ba timoroan lubuk liu-liu hiit foos sira ne’e.

“Sira hamriik iha oin ne'e sira dehan se karik tula, ami tula para  fo netik centavos ida, para ami ba uma, tanba sira ne'e determinadu wainhira fo'os sai mak ami selu sira ho sakas, entaun sira nia bikan depende fo'os tama no sai,” Nia afirma.

Nia reforsa, tanba  ne’e hakarak fasilita ko'alia ho traballador tanba wainhira destroi uluk fo'os a'at ida selajem no mos saku  kuak sira hela hato'o fila fali ba Kompaña.

“Tanba ne'e ami selu estadu foti ona ba soe ona, ne'e la'os ita dobel, ohin fo'os 29.777 sakas ne'e tama mai mos liu husi prosesu ida katak ita tenke sertifikadu mak foin to'o armajen,” Nia relata.

Nune’e, Kompaña nafatin esperansa hanesan ohin Inspetora Jeral ko'alia katak ba sortir, Kompañia Lisun nunka mais atu rezeita desizaun ruma sempre kolabora, maibė hanoin ba fo netik esperansa ba ema investor sira para sira hela karik sira dehan hanesan ne’e sala duni.

“Maibė kuandu desizaun la tuir rezultadu sira ne'e sira mos hela triste, sira atu investe atu hatama fo'os barak mos sira hanoin barak no fo servisu ne'e sosa ho osan, tanba ita rasik la iha lei estandar ida katak regula ho importa sasan ita estandar mak  ida ne'e, ida ne’e labele hatama,” Tenik nia.

Entaun nafatin esperansa ba Governu  liu husi AIFAESA halo lei ida para regula sasan ne'eb'e tama mai para labele difikulta ba ema emprezariu sira, tanba emprezariu sosa ho osan, osan la'os tutur to'o de'it.

“Kuitadu wainhira sira deskontente ita hanoin tamba saida traballador barak ne'e, osan ne'e lubuk ida, ha'u nu'udar umanu fo'os ida ne'e se la di'ak no labele fo han animal no ema, ha'u reprezenta Kompañia ita bele ba destroy, maibė ida ne'ebé bele fo han karik, ami iha espera, tanba notifikasaun primeiru fo sujestaun ba ami katak bele fo han animal,” Nia salienta.

Tanba, Kompañia Lisun iha trabalhador hamutuk 300 resin mak servisu, espera Governu nafatin fo esperansa ba Kompañia.

Rate this item
(0 votes)
Last modified on Tersa, 04 Novembru 2025 15:24

Independente Digital TV

Follow us on Facebook

Kalendariu Notisia

« November 2025 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
          1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30