Ahi Haan Uma 22 iha Taibessi, Deskonfia Tanba Buli Cok Nakfera Featured

By Domingos Gomes Janeiru 11, 2023 215
Ema lubuk ida haree hela insendiu ne'ebé akontese iha Merkadu Taibesi. Foto:Media  PAM Dili. Ema lubuk ida haree hela insendiu ne'ebé akontese iha Merkadu Taibesi. Foto:Media PAM Dili.

DILI: Dala ida tan, abitante sira iha area merkadu Taibessi hasoru dezastre. Iha 10 Janeiru, horseik, maizumenus tuku 12.45 Oras Timor Leste, uma 22 mak ahi haan, deskonfia tanba buli cok mak nakfera.

Tuir dadus ne’ebé jornalista Jornal INDEPENDENTE asesu husi ekipa Protesaun Sivil no Autoridade Munisipiu Dili, uma 22 ne’ebé ahi haan nu’udar fatin ne’ebé negosiante sira uza hodi fa’an roupa obralan no sasan dapur nian.

Insendiu ne’e rezulta ema na’in 113 mak sai vitima, kompostu husi feto na’in 50, mane na’in 49 no labarik ho idade tinan lima ba kraik na’in 14.

Tuir informasaun husi vitima ida, Nunes Godinho Ximenes, insendiu ne’e hahú husi uma ida ne’ebé uza buli cok hodi nono bee, maibé tanba la kontrola to’o bee maran ikus mai fiu buli nabeen no rezulta sirkuitu eletrisidade hodi hamosu ahi.

“Ami deskonfia viziñu balun mak uza buli cok nono bee, sira la kontrola, bee maran mak fiu buli nia ne’e nabeen, hamosu ahi no rebenta,” informa nia iha fatin akontesimentu, Tersa (10/01).

Iha menutu balun de’it, nia hatete, ahi hahú boot no daet ba uma sira seluk iha sorin-sorin.

“Ami salva mak ami-nia oan sira, sasan hotu ami la salva, ahi haan mutuk hotu, hela de’it roupa iha isin lolon,” dehan Nunes.

Iha fatin hanesan, Segundu Komandante Bombeiru Dili, Nurdin da Silva Mendonça hatete, bombeiru simu informasaun katak insendiu akontese iha merkadu Taibesi iha tuku 01:45 OTL.

“Ami to’o iha ne’e ahi komesa boot ona, ami ho ekipa tuun no ami konsege kombate duni iha parte balun, atu evita labele daet fali ba parte seluk,” dehan nia.

Tuir identifikasaun provizoriu, nia hatete, ahi mosu husi sirkuitu eletrisidade iha uma ida.

“Ami la indetifika kontador ilegal ka legal, tanba ahi haan boot loos ona, maibé iha ne’e fiu tutan malu de’it uma-kain ida ba uma-kain ida, kuandu ahi haan ida, tenke daet kona hotu hanesan akontese agora,” katak nia.

Entretantu, Prezidente Autoridade Munisipiu Dili (AMD), Guilhermina Filomena Saldanha Ribeiro hateten, autoridade Munisipiu Dili, sei fo atedimentu ba vitima insendiu sira, hanesan mós ho vitima insendiu ne’ebé akontese iha merkadu Taibessi iha fulan Dezembru 2022 liu ba.

Ba apoiu emerjensia, nia hatutan, parte autoridade munisipiu Dili sei fó atedimentu ba vitima sira hanesan fó konsulta ba labarik sira.

Ba oin, nia hatutan, tekniku sira sei halo levantamentu hodi haree oinsa atu halo manutensaun ba fatin refere.

“Kona-ba haan, ita tenke hatene lai, sira hela iha uma ka hela iha merkadu, tanba merkadu laos atu hela, mais sira hakarak ami fó hahaan, ami sei fó hahan durante loron tolu,” nia informa.

Planu Muda sai Abitante Okupa Merkadu

Entretantu, Vise Ministru Administrasaun Estatal (MAE), Lino Torexão de Jesus, hasoru-malu ho Primeiru Ministru, Taur Matan Ruak, hodi deskute kona-ba atu hasai ema sira ne'ebé halo uma no kost iha merkadu Taibesi.

"Kona-ba merkadu ninian hato'o ona dadus kompletu, ami halo lansamentu ona halo nusa mak ba merkadu ida ne'ebé ahi haan iha Taibesi iha 28 Dezembru ne'e iha kompletu ona, antes atu konklui ida ne'e ohin hetan tan ahi haan fali tan, tanba ita atu book daudauk ona, atu hasai hotu sira iha ne’ebá, tan ne'e ha'u mai hato'o ba Primeiru Ministru," dehan nia hafoin hasoru PM Taur, iha Palásiu Governu, Tersa (10/01).

Tanba, nia hatete, fatin ne'ebé mak agora daudaun halo iha merkadu Taibessi la'os sira nia hela fatin.

“Sira ba faan sasan iha merkadu enves kalan sira fila fali ba nia uma, maibé sira hela fali iha ne’ebá hanesan kost, ne’e mak dala-barak protesta tuun-sa'e, sira atu halo projesaun ba sasán sira ne'e la hetan tanba ami-nia jestaun merkadu ne'e kuandu ahi haan hotu, sira iha ne’ebá ona antes média sira ba ami to'o ona," nia dehan.

Nia dehan, fatin hirak ne’ebé halo iha area merkadu ne’e fatin atu fa’an sasan laoe atu loke kost.

“Iha Has-Laran nian la'os dehan 100% organizadu mais nia organizadu, ema barak faan hotu sasán kalan fila ba uma, balun bele toba iha ne’eba, ida-rua hein sasán, ne'e iha. Taibesi nian lae, tanba saida? Tanba ita-nia maluk sira aproveita fatin sira ne'e loke kost, depois ema sira ne'ebé rai na'in Taibesi nian mak loke kost hafoin ema husi fatin seluk aluga fali uma ne'ebé sira halo," dehan nia.

Tan ne’e, nia hatutan, governu planu ona atu halo hanesan ho Has-Laran, katak negosiante sira ba faan de'it to'o kalan sira tenke fila ba toba iha sira-nia uma.

"Aproveita ho ahi haan ne'e ami organiza hotu kedas par halo nusa fatin ne’eba tau loos merkadu de'it, fatin faan sasán nian, la'os atu ba hela fali, ne'ebé ne'e ami-nia responsabilidade," dehan nia.

Molok implementa, nia dehan, MAE sei ko'alia didi'ak ho Prezidente Autoridade Munisípiu Dili, tanba sira mak toma responsabilidade boot ba sidade Dili.

Rate this item
(0 votes)

Independente Digital TV

Tuir ami iha Twitter

Kalendariu Notisia

« May 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
    1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30 31