Interpretasaun ba Lei kria konfuzaun, Prezidente PN sei buka tan meius rezolve problema eis Manorin Kontratadu Featured

By Agustino Gama Abril 29, 2024 224
Prezidente Parlamentu Nasionál, Fernanda Lay. Foto:Dok. Prezidente Parlamentu Nasionál, Fernanda Lay. Foto:Dok.

DILI: Eis manorin kontratadu realiza tan enkontru ho Prezidente Parlamentu Nasionál hodi koalia kona-ba sira-nia problema no destinu ne’ebé to’o ohin seidauk klaru.

Prezidente Parlamentu Nasionál, Fernanda Lay informa, nia realiza enkontru ho eis manorin kontratadu sira atu fó rezultadu kona-ba esforsu ne’ebé nia no Parlamentu Nasionál (PN) halo ona hodi buka solusaun ba sira-nia problema.

“Depois 30 dias ha’u enkontru ho profesór sira ne’e, ha’u promete katak dentru 30 dias ha’u sei fó hikas nia rezultadu. Klaru katak la’ós ha’u mak ba halo servisu ne’e, maibé ha’u fó ba komisaun kompetente,” dehan Fernanda, hafoin enkontru ho reprezentante eis Manorin kontratadu iha Parlamentu Nasionál, Sesta (26/04).

Iha enkontru daruak ne’e, Fernanda dehan, mosu konfuzaun kona-ba interpretasaun ba Dekretu Lei nú.31/2023, 31 Maiu, artigu 11 kona-ba Ingresu Espesial.

Tuir Fernanda, mosu interpretasaun ne’ebé la hanesan entre eis manorin kontratadu sira ho Ministériu Edukasaun (ME) no Komisaun Funsaun Públika (KFP)

“Rona, analiza fali lei sira ne’e, sira (eis manorin) hatene dehan lei fó dalan, Komisaun Funsaun Públika ho Ministériu (Edukasaun dehan lei) la fó dalan. Problema ne’e interpreta lei mak la loos ka nusa, ha’u la hatene. Maibé tenke verifika didi’ak, no depois ita tuur hamutuk fali hodi haree, afinal lei hatete dehan bele, oinsá mak ita rezolve ida ne’e,” dehan Fernanda.

Iha enkontru ne’e, nia hatutan, iha informasaun balun katak eis manorin voluntáriu balun ne’ebé iha verifikasaun ba dadus iha tinan 2021 no 2022, naran la tama iha lista, nune’e ikus mai iha sistema mós laiha.

“Portantu iha informasaun balun ke ha’u la hatene katak 2021 ho 2022 iha verifikasaun dadus ba profesór voluntáriu ne’ebé servisu tempu naruk, mais la rejista, voluntariu ke la tama iha ita-nia sistema, ita la hatene.”

Tanba ne’e, Prezidente PN ne’e kontinua fó servisu ba Komisaun G Parlamentu Nasionál trata asuntu Edukasaun hodi halo akompañamentu ba lei.

“Ho informasaun foun, ha’u fó tan servisu ne’e ba Komisaun G sei halo akompañamentu ba leis ohin temi, inklui jurista sira iha Parlamentu ita haree took saida mak ita bele rezolve. Klaru ke sira husu atu lori ba Primeiru Ministru, ha’u dehan ha’u tenke rona lai problema ne’e saida, labele rezolve mak lori ba sua exelénsia Primeiru Ministru,” Fernanda hatete.

Iha fatin hanesan, Portavós Eis Manorin Kontratadu, Agustinho Pinto hatete, iha enkontru ne’e sira mós koalia kona-ba deklarasaun husi ME katak profesór kontratadu laiha baze legal, tanba sira-nia kontratu termina ona.

Nia esplika, kontratu ne’e nu’udar aktu administrativu, no baze legal ba profesór kontratadu sira mak Lei nú.5/2009, 15 Jullu, kona-ba Estatutu Funsaun Públika, iha artigu 12 kona-ba Konstituisaun, iha númeru 1 ne’ebé hatete: “Relasaun juridika servisu iha Administrasaun Públika halo liu husi nomeiasaun ka kontratu, sujeiru ba verifikasaun legalidade no publikasaun iha Jornal Repúblika bazeia ba Lei” (A relação jurídica de trabalho na Administração Pública fazse através de nomeação ou contrato, sujeito a verificação da legalidade e a publicação no Jornal da República nos termos da lei).

Tan ne’e, tuir nia, bainhira hakarak hapara manorin kontratadu ida, tenke aplika mós Lei Funsaun Públika, iha artigu 116 kona-ba Hapara Relasaun Servisu, iha númeru 1 ne’ebé hatete; “Relasaun servisu iha Administrasaun Públika termina tanba mate, exonerasaun, despedimentu, rezignasaun ka demisaun” (A relação de trabalho na Administração Pública termina por morte, exoneração, despedimento, aposentação ou demissão.

Bainhira aplika artigu refere, nia dehan, tenke haree mós ba Dekretu Lei nú.32/2008, 27 Agostu, kona-ba Prosedimentu Administrativu, iha artigu 25 ne’ebé koalia kona-ba Dever ba Notifikasaun.

 “Se ita haree fila fali ba Dekretu Lei númeru 32/2008, 27 de Agostu, iha artigu 25 konaba Dever de notificar bainhira hapara funsionáriu ida, entaun to’o ohin loron ami seidauk simu notifikasaun husi Ministériu Edukasaun atu hapara ami-nia estatutu nu’udar Ajente Estadu,” dehan Portavos ne’e.

Iha Lei nú.5/2009, 15 Jullu, kona-ba Estatutu Funsaun Públika, iha artigu 3 kona-ba Funsionariu Públiku no Ajente Administrasaun Públika, fó dalan hodi hamosu kontratu termu sertu.

Iha númeru 2 husi artigu ne’e hatete: “Ajente Administrasaun Públika” mak ema ne’ebé maske laos Funsionariu Públiku, hetan kontratu termu sertu hodi dezempeña funsaun públika no la ho natureza eventual (“Agente da Administração Pública” é aquele que, não sendo funcionário público, é contratado a termo certo para desempenhar funções tipicamente públicas e que não sejam de natureza eventual).

Tan ne’e, Agustinho dehan, nia ho nia maluk eis Manorin kontratadu na’in 1.499 kontinua mantein ho Dekretu Lei númeru 31/2023, 31 Maiu, artigu 11 kona-ba Ingresu Espesiál.

Rate this item
(0 votes)

Independente Digital TV

Tuir ami iha Twitter

Kalendariu Notisia

« May 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
    1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30 31