Print this page

(Lisaun) Xanana iha Tahu Laran Featured

By INDEPENDENTE Marsu 21, 2019 10033
Eis Prezidente Republika no Primeiru Ministru Xanana Gusmao hamoos fo'er iha baleta iha area Kaikoli. FOTO: Acacio Pinto Eis Prezidente Republika no Primeiru Ministru Xanana Gusmao hamoos fo'er iha baleta iha area Kaikoli. FOTO: Acacio Pinto

Figura Xanana sempre sai sentru atensaun bainhira halo asaun ruma. Iha mundu politika, figura Xanana sei sai "besi-asu" ne'ebé dada ema lubuk atu "tabele". Ninia politika ne'ebé dala-barak labele atu sig dala-barak mós hamosu duvidas, pro no kontra.

Sees husi nia asaun politika ne'e, Xanana iha personalidade ne'ebé amigavel. Nia halo asaun la fihir ba "oin", la haree ba estatutu. Nia sei hakoak see de'it, atu aat oinsa ka atu foer oinsa mós, nia sei la hanoin barak atu rei ema ne'e nia rentos ka see inus ba ema ne'e nia inus. Ezemplu barak nia hatudu liu husi hakoak no rei ferik-katuas sira ne'ebé malus-been sulin hela iha sira-nia ibun. Loos duni, laiha ema ida mak sei nega figura amigavel Xanana Gusmão.

Asaun Xanana ne'ebé tama ba baleta laran banhira mosu inundasaun iha Kapital Dili iha Domingu (17/03) konsege hamosu pro no kontra. Balun haree katak asaun ne'e nu'udar asaun ezemplar ba jerasaun foun sira no seluk hatete asaun ne'e atu buka popularidade. Asaun Xanana tama ba "tahu laran" laos foin mak akontese.  Nia halo ona asaun ne'e dezde nia kaer kargu nu'udar Primeiru Ministru iha governasaun Aliansa Maioria Parlamentar (AMP).  Xanana sei tuun ba baleta hodi hamoos foer bainhira mosu inundasaun. Nune'e bainhira liga asaun ne'e ho kestaun popularidade karik ladun iha fatin. Tanba maske la halo asaun ne'e mós figura Xanana nafatin nu'udar "besi-asu".

Asaun Xanana sai ezemplu? karik ladun iha fatin mós. Iha parte ida, bele rekoñese katak loos duni ita ema tenke servi-malu, labele husik no haree de'it ita-nia maluk seluk monu ba "tahu laran". Maibé iha parte seluk, haree mós ba knar ne'ebé ita lori, ba poder ne'ebé ita iha. Se ita iha poder no posibilidade atu bele halo buat ne'ebé di'ak liu no iha benefisiu real ba tempu naruk, tanba sa ita tenke ba "hoban an" iha bee-foer atu hasai de'it foer karon ida ka rua husi baleta kuak ne'ebé aban nakonu fali?

Lisaun ba jerasaun foun? tinan 50 oin mai karik. Ema barak ne'ebé  haree Xanana tama baleta dala-barak hamriik hodi haree de'it. Hobur no la'o tuir de'it. Ikus mai idaidak fila ba uma ho istoria oioin. Apoiante sira hasai imajen no sirkula iha media sosial hodi gava asaun husi lider "ezemplar" ne'e, hafoin tuur nonook iha AC laran hodi “kanta” de’it no nunka halo asaun hanesan ho nia lider ezemplar ne'e.

Sees husi mentalidade ne'e, loos duni katak lider ida presiza besik nia povu hodi haree, sente no rona rasik problema, difikuldade, no lamentasaun husi ninia povu. Hafoin, formula politika ne'ebé di'ak hodi hataan ba situasaun ne'ebé iha. Karik bele haree lisaun balun husi lider balun iha Jakarta-Indonezia ne'ebé tuun ba komunidade nia hela-fatin ne'ebé bee tama, maske la direitamente hamoos foer iha baleta kuak, maibé konsege hamosu politika hodi bele rezolve netik problema bee-sa'e.

Asaun Xanana hodi hamoos baleta karik nu'udar asaun umanidade ne'ebé importante mós, maibé bainhira asaun ne'e halo fila fila iha tempu udan kada tinan, no haree ba ninia kapasidade atu buka solusaun, asaun ne'e hela de'it ho asaun ne'ebé bele lakon nia sentidu, no karik sei justifika de'it deklarasaun balun ne'ebé hatete "asaun buka (hasa'e) popularidade".

Rate this item
(1 Vote)
Last modified on Kinta, 21 Marsu 2019 10:51