Japaun ne’ebé hahú koko atu domina mundu ne’ebé ikus mai hamosu funu boot ida, hanaran funu mundial daruak, fó mós efeitu maka’as ba Timor-Leste. Militar Japaun halo invazaun mai iha Timor no sira foti prizaun Ai Pelo hanesan sira-nia postu komandu.

Molok invazaun Japaun, iha tinan 1939, mosu udan boot iha Dili no Likisa ne’ebé provoka inundasaun no halakon ema barak nia vida. Dezastre naturais ne’e estraga mós infra-estrutura prizaun Ai Pelu, finalmente prizaun ne’e la ativa ona.