Print this page

Uma Fukun Kontinua Polítika Odiu Vingansa Featured

By Ekipa INDEPENDENTE Outubru 02, 2019 4439
Parlamentu Nasional Parlamentu Nasional

DILI: Parlamentu Nasionál (PN) liuhusi deputadu sira deside vota kontra pedidu Xefe Estadu nian hodi responde ba konvite husi Indonézia no Japaun.

Desizaun ne’e, deputadu sira halo liuhusi votasaun ho rezultadu, vota kontra ba viajen Indonézia ho totál votu afavor 29, kontra 31. Nune’e, viajen ba Indonézia afavor 29 no kontra 32. Ne’e duni, maioria membru PN sira la aseita atu Xefe Estadu halo vizita ba nasaun rua ne’e.

Deputadu sira ne’ebé foti kartaun mean hodi la aseita viajen Xefe Estadu nian husi Bankada Governu Aliansa Mudansa ba Progresu (AMP). Tanba konsidera tomada-de-pose ba membru governu inkompletu, importante liu serimónia sira ne’ebé Prezidente Repúblika atu ba partisipa.

Tuir Deputadu Bankada Libertasaun Populár (PLP), Abrão Vasconcelos, situasaun rai laran importante. Tan ne’e, Xefe Estadu antes halo viajen tenke rezolve uluk foin ba estranjeiru.

“Atu ba partisipa tomada-de-pose Prezidente Repúblika Indonézia, Joko Widodo no serimónia Liurai Imperadór iha Japaun, ha'u nia pergunta mak ne’e, bainhira ita partisipa ema seluk nia tomada-de-pose maibé internamente ita nian la fó tomada-de-pose ba malu ne’e oinsá? Ita nia problema agora mós tanba ita la fó tomada-de-pose ba malu”, dehan nia, iha plenária, horisehik, antes tama ba prosesu votasaun.

Iha fatin hanesan, deputadu Bankada Partidu Demokrátiku (PD), Adriano do Nascimento, konsidera kansela viajen Xefe Estadu dala barak ona ne’e problema boot, tanba parte relavante labele rona malu.

“Ita bele fó komentáriu maibé la konvense malu, deputadu AMP sira vota kontra nafatin dala lima ona tuituir malu”, dehan nia.

Antes votasaun, Deputadu Bankada FRETILIN, Antonino Bianco hatete, Nasaun RDTL ne’e hanesan AMP nian, Xefe Estadu ne’e ema ida de'it eleitu husi povu. Tanba ne’e, labele ko'alia lista membru governu no embaixadór pendente, ne’e buat seluk ida.

Iha diskusaun ne’e, agora hanoin took maluk sira, durante ne’e,imi kontra beibeik viajen Xefe Estadu nian hanesan nasaun hanesan imi nian.

“Xefe Estadu nia viajen ba partisipa nia omólogu serimónia pose ne’e nusa, bilateralamente ita-nia nasaun ema kestiona bainhira trava beibeik. Ita boot sira AMP mak halo fo'er imajen nasaun nian ba rai li’ur”, dehan nia.

Polítika Fo'er iha Uma Fukun

Iha fatin ketak, Diretór Ezekutivu Asosiasaun HAK, Manuel Monteiro hateten, Parlamentu Nasionál kontinua vota kontra viajen Xefe Estadu nian ne’e hatudu deputadu sira kontinua halo polítika ódiu vingansa.

“Parlamentu Nasionál (PN) maka kontinua vota kontra ka taka dalan ba Prezidente Repúblika labele sai, ne’e polítika ódiu vingansa kontinua la’o no efeitu ba povu mak povu kontinua la hetan sira-nia direitu fundamentu, tanba orsamentu ba Prezidente Repúblika sei veta”, tenik nia.

Tuir nia, kona-ba membru governu sira ne’ebé seidauk simu pose ida-idak tenke hatene knaar tuir Konstituisaun hodi labele obriga órgaun seluk ninia servisu. Buat ruma sente la loos hodi ba Tribunál maka bele responde problema polítika no justisa nian.

Entretantu, Diretór Ezekutivu Luta Hamutuk, José Alves da Costa hateten, dala hira PN tau aas interese partidáriu duke interese komum, ne’ebé dala barak la aseita viajen Xefe Estadu ba Estranjeiru.

Tuir nia, polítiku na’in sira laiha konxiénsia mora oinsá atu tau interese nasionál iha leten, tanba ne’e PN tenke tetu didi'ak vantajen no dezvantajen antes foti desizaun.

Tanba viajen Xefe Estadu ne’e nian barak liu atu responde ba konvite husi nasaun seluk nian ne’ebé konsidera Timor-Leste nu’udar nasaun amigu no hakarak kontinua estabelese relasaun bilaterál.

Antes ne’e, jornál ne’e publika ona katak, iha posibilidade Japaun bele husu atu taka Embaixada Japaun iha Timor-Leste, bainhira Parlamentu Nasionál impede pedidu viajen Xefe Estadu nian atu ba vizita Japaun.

Posibilidade hirak ne’e mosu bazeia ba esperiénsia hirak ne’ebé liu ona. Bainhira iha tentativa husi deputadu terseiru Lejizlatura hodi impede viajen eis-Prezidente Repúblika, Taur Matan Ruak, atu vizita ba Japaun.

ha momentu ne’ebá, Japaun fó kedas xamada atensaun ba Timor-Leste katak, bainhira kansela viajen ne’e maka Embaixada Japaun iha TL sei taka.

Rate this item
(0 votes)