Print this page

PM Taur sei Esforsu Kompleta Estrutura Governu Featured

By Cristina Ximenes Jullu 13, 2018 1454
Primeiru Ministru Taur Matan Ruak Primeiru Ministru Taur Matan Ruak

DILI: Primeiru Ministru Taur Matan Ruak promete sei esforsu an hodi kompleta estrutura VIII Governu Konstitusional nune’e bele hahú hala’o sira-nia servisu.

Hanesan públiku hatene, estrutura governu ne’ebé lidera husi PM Taur to’o ohin sei sai problema hafoin Prezidente Repúblika Francisco Guterres Lu Olo pendente posse ba kandidatu membru governu na’in 11 iha lista ne’ebé PM Taur aprezenta.

Hafoin liu husi diskusaun balun PM Taur deside hodi hasai kandidatu na’in rua (2) husi na’in 11 husi lista. Naran ne’ebé hasai mak Gastão Sousa ne’ebé atu asume kargu Ministru Planeamentu no Investimentu Estratéjiku (MPIE) no Marcos da Cruz ho pasta Vise-Ministru Agrikultura no Peska.

Atualmente, pozisaun Gastão nian sei responsabiliza husi Xanana Gusmão no Marcos nian troka husi Rogério de Araújo Mendonça.

Kona-ba estrutura governu, PM Taur dehan sei esforsu an atu bele kompleta.

“Governu nia mandatu tinan lima tanba ne’e sei kompleta, ne’e ita labele dada to’o tinan lima, bainhira ita dada tiha tinan lima, ne’e ita lakon tan tinan lima, ne’e labele ona,” informa PM Taur hafoin enkontru semanál ho Prezidente Repúblika iha Palasiu Prezidensiál Bairu-Pite, Dili, horsehik.

Nia dehan, governu ne’ebé nia lidera sei esforsu atu prepara aprezenta programa ba Parlamentu Nasionál hafoin haree orsamentu ba 2018 no importante liu orsamentu 2019.

Ba tinan oin, PM Taur dehan, governu sei aloka orsamentu ho di’ak ba dezenvolvimentu ekonómia rai laran ne’ebé durante tinan ida la la’o.

“Prátikamente estadu mak investe maka’as kompara ho setór privadu, tanba iha difikuldade barak ho nune’e afeita ba ekonómia rai laran. Tanba ne’e ita tenke servisu maka’as ho orsamentu 2019 bele hadia di’ak liu tan,” dehan nia.

Entretantu, hafoin membru governu sira simu pose, sira iha loron 30 atu aprezenta programa ba Parlamentu Nasionál. Tan ne’e, VIII Governu Konstitusionál hela de’it ona loron 10 atu bele lori programa ba debate iha PN.

Iha loron 22 Juñu 2018, Prezidente Repúblika fó pose ba Primeiru Ministru ho nia membru sira, tanba ne’e konta husi loron ne’e mai to’o agora lori ona loron 20. Iha loron 10 ne’e nia laran governu iha obrigasaun aprezenta programa.

“Kuandu governu la konsege aprezenta programa iha loron hira nia laran ita sei hakat tan ba Eleisaun Antesipada”, dehan Prezidente Bankada partidu CNRT, Duarte Nunes, iha PN.

Agora daudaun governu eziste ona, nune’e funsionamentu la’o normál ona, maibé tanba membru governu seidauk kompletu entaun sei hein hela prosesu diálogu entre Xefe Governu no Xefe Estadu. Kuandu iha ona rezultadu fiar katak governu sei lori programa mai aprezenta iha tempu badak.

Ministériu sira ne’ebé daudaun ne’e sei mamuk, primeiru ministru sei delega ba ministru sira ne’ebé hetan ona pose hodi toma konta hodi hein membru governu sira atu simu pose hodi kaer pasta iha governu.

Antes ne’e, tuir deputadu husi Partidu Demokrátiku (PD) Adriano do Nascimento hatete, ba membru governu sira ne’ebé seidauk simu pose ne’e la'ós kompeténsia deputadu sira nian, maibé Prezidente Repúblika no Primeiru Ministru nian.

“Atu simu pose ka lae ne’e la'ós ami nia problema. Ami iha PN hala’o knaar tuir regra konstituisaun. Tanba ne’e, ami hatene katak iha loron 30 nia laran governu mai aprezenta programa lae governu ne’e sei monu”, dehan nia.

Maski nune’e, deputadu ne’e mós se iha nafatin esperansa ba VIII governu atu mai aprezenta programa iha tempu badak laran, tanba haree ba tempu sei permite hela.

Tanba ne’e, husu nafatin ba Xefe Estadu no Xefe Governu atu kontinua promove diálogu oinsá atu bele solusiona problema kona-ba kandidatura membru governu hirak ne’ebé seidauk simu pose ne’e.

 

Rate this item
(0 votes)