MTKI: Regra EE Bandu Halibur-malu, La Bandu Fahe Sesta Bazika Featured

By Ekipa INDEPENDENTE Janeiru 07, 2021 696
Komunidade simu cesta bazika. Komunidade simu cesta bazika.

DILI: Maske mosu kritika husi sosiadade kona-ba implementasaun regra Estadu Emerjensia, liu-liu ba distribuisaun Sesta Bazika, tanba komunidade hobur-malu no la mantein distansia fiziku, maibé governu sei kontinua implementa programa ne’e.

Tuir Ministru Turizmu, Komersiu no Industria José Lucas do Carmo, dekretu lei ne’ebé governu fó sai kona-ba regra EE koalia kona-ba ema labele halibur-malu iha fatin ida liu na’in 10, maibé dekretu ne’e la bandu implementasaun sesta bazika.

Iha dekretu ne’e, nia hatutan, hatete mós katak ministériu implementadór sira mak sei foti medida apropriadu.

“Tanba ne’e na’in hira bele nota ba agora iha terrenu iha medidas ne’e foti, iha ne’ebá ministériu saúde mós iha no parte seguransa mós iha,” dehan Ministru José hafoin reuniaun Konsellu Ministru iha Palasiu Governu, Kuarta (06/01).

Maske nune’e, Ministru ne’e dehan, MTKI kontinua halo avaliasaun hodi hadia failansu ne’ebé mosu, liu-liu kona-ba regra EE.

“Avaliasaun halo atu hadia, maibé sei iha nafatin, tanba ne’e sei koalia ho xefe suku no xefe aldeia sira, maibé governu reafirma fó atensaun maximu hadia atu implementa medida sira ne’e, ne’ebé ate a data la suspenebe sesta bazika, maibé hadia atu implementa medida sira ne’ebé iha dekreta ona,” nia hatete.

Iha oportunidade ne’e, Ministru bolu atensaun ba kompañia fornesidór sesta bazika atu tenke fornese aihan ne’ebé di’ak.

Nia hatete, bainhira iha terenu mak identifika aihan balun laiha kualidade, nia dehan, bele informa ba governu hanesan fasilitadór atu bele fornesidór sira hodi hadia.

“Ida ne’e mak ita hotu nia responsabilidade, hahan ne’ebé ita hetan la tuir kriteria ita hapara,” dehan nia.

Iha fatin ketak, Organizasaun Naun Governametal (ONG) Fundasaun Mahein (FM) husu ba Komandu Jeral Polisia Nasionál Timor-Leste (PNTL) atu hapara atividade sesta báziku durante implementasaun EE.

“Iha parte ida ita bandu ema labele halibur-malu na’in 10 ba leten, maibé iha programa seluk liga ho atividade governu fahe sesta bázika halibur ema barak hodi la kumrpe tiha regra distansia sosial no ema balun la uza maskra,” dehan nia.

Tuir nia, regra EE ne’e tenke aplika ba hotu-hotu no hotu-hotu tenke kumpri, la’os vale de’it ba ida no ba seluk la vale.

“Ha’u hanoin regra estadu emerjensia ne’e governu tenke haree didi’ak atu aplika, ema hotu-hotu tenke kumpri, laos ema balun kumpri no balun halibur-malu fahe sesta bazika, ida ne’e ha’u hanoin la di’ak,” katak nia.

Molok ne’e, Ministru Prezidénsia Konsellu Ministru Fidelis Manuel Leite Magalhaes hatete, EE dasia tenke implementa medida forte liu tan kompara ho medida hirak liu ba, iha faze ne’e sei aplika kuaze hanesan ho medida EE dahuluk.

“Ajente servisu seguransa tenke sensibiliza ema hotu atu bele kumpri saida mak hatúr iha dekretu governu no bainhira identifika ema la halo tuir regra ne’ebé fó sai, no hato’o keixa ruma ba Ministériu Públiku kona-ba saida mak akontese, no ema sira ne’ebé viola sei assume responsabilidade kriminál tuir saida mak mensiona iha kódigu penal artigu 244 kona ba krime dezobediénsia,” deklara Fidelis iha iha Palásiu Governu, Kuarta (30/12).

Kodigu Penal artigu 244 númeru 1 hatete “ema ne’ebé la halo tuir nafatin orden ka mandatu lejítimu komunikadu regularmente husi autoridade ka funsionáriu kompetente, sei hetan pena prizaun to’o tinan 3 ka multa, no kuandu entidade ne’e dispozisaun legal determinada ka kuandu ne’e fó hatene ba ajente katak nia la halo tuir orden ka mandadu ne’e karik mak sei hetan responsabilidade kriminál.”

Iha artigu hanesan iha númeru 2 hatete “iha situasaun ne’ebé iha dispozisaun legál kualifika faktu hanesan dezobidensia kualifikada sei aplika pena prizaun tinan 1 to’o tinan 4”.

“Antes forsa seguransa sira atu foti desizaun ba hirak ne’ebé la obedese regra mak dahuluk tenke aviza ba ema hirak ne’e no kuandu rejiste ka lakohi rona mak entidade sira aplika ba krime dezobidensia, katak ema ne’e dezobedese orden ne’ebé mai husi entidade sira iha implementasaun EE no lori ema ne’e prosesa tuir lei,” nia esplika.

Rate this item
(0 votes)

Independente Digital TV