MarXaMor ne'ebé Hela Naran Featured

By Ekipa INDEPENDENTE Janeiru 31, 2020 2979
MarXaMor: Taur Matan Ruak (Mar), Xanana Gusmão (Xa), no Naimori (Mor) MarXaMor: Taur Matan Ruak (Mar), Xanana Gusmão (Xa), no Naimori (Mor)

DILI: Desizaun Prezidente Republika Francisco Guterres Lu Olo hodi hili partidu FRETILIN ne'ebé manan eleisaun jeral iha 2017 atu forma governu, sai inisiu husi formasaun koligasaun boot ida. Partidu CNRT ne'ebé sai partidu daruak ho votus barak liu konsege dada partidu PLP no KHUNTO hodi kria bloku ida.

FRETILIN ne'ebé koko halo aprosimasaun ho partidu seluk ne'ebé hetan asentu iha Parlamentu Nasional konsege konvense de'it Partidu Demokratiku. FRETILIN no PD ne'ebé maske minoria iha PN, kontinua forma governu.

Governu minoria ne'e mós la konsege aguenta ba tinan ida. CNRT, PLP, no KHUNTO prova duni sira-nia forsa, no governu mós monu. PR Lu Olo ikus mI dekreta Eleisaun Antesipada (EA).

CNRT, PLP no KHUNTO ne'ebé konsiente sei la konsege sai partidu mais votadu bainhira hakat ba eleisaun ho idaidak nia bandeira deside hodi mantein koligasaun AMP iha EA. Mosu estilu popular ida ba bloku ne'e, MarXaMor.

MarXaMor nu'udar kombinasaun naran husi ulun boot AMP, Taur Matan Ruak (Mar), Xanana Gusmão (Xa), no Naimori (Mor). Sira-nia unidade konsege hatudu duni rezultadu. AMP hetan votus barak liu iha EA no iha direitu atu forma governu.

Kadeira 34 iha Parlamentu Nasional sai garantia boot ba ezistensia governu AMP to'o ninia mandatu remata. FRETILIN ne'ebé ho kadeira 23, karik aumenta ho PD ho kadeira 5 sei la konsege halo buat ida. Partidu tolu seluk ne'ebé halibur malu iha Frente Dezenvolvimentu Demokratiku (FDD) hanesan PUDD, UDT no FM, sei la fó influensia tanba sira iha de'it kadeira 3.

Buat hotu la'o ho di'ak iha governasaun AMP iha tinan dahuluk. AMP mós konsege hatudu sira-nia forsa hodi la autoriza viajen PR Lu Olo ba rai li'ur bainhira PR Lu Olo seidauk deside Orsamentu Jeral Estadu (OJE) 2018.

AMP iha Mar-Xa-Mor nia mahan halo Xefe Estadu Timor Leste tenke tuur de'it iha nia "knua". "Boikota" ba viajen PR Lu Olo mós kontinua bainhira PR Lu Olo deside hodi pendente lista membru governu na'in sia (9), na'in hitu (7) husi CNRT no na'in rua (2) husi KHUNTO.

AMP ne'ebé la simu ho desiza PR Lu Olo kontinua fó "presaun". Maibé PR Lu Olo hanesan la preokupa. Situasaun ida ne'e neneik-neneik hahú afeita ba relasaun AMP, liu-liu tanba CNRT lakohi troka kandidatu membru governu na'in 9 ne'ebé tama iha lista pendente.

Tinan 2019, sinal AMP atu nakfera hahú mosu no neneik-neneik sai boot liu tan. "Xa" ne'ebé sai esperansa "MarMor" hanesan lakon. Aujensia "Xa" iha Konferensia AMP ne'ebé realiza dala rua hanesan hatudu sinal katak "Mar-Xa-Mor" hela de'it ona "Mar-Mor".

Ikus mai, deputadu CNRT hahú ho momoos kritika governu AMP ne'ebé sira rasik forma. Kritika maka'as liu mosu durante debate proposta OJE 2020 iha Dezembru 2019. Ho kritika ne'e ikus mai Primeiru Ministru Taur Matan Ruak deside hodi retira proposta OJE 2020.

CNRT seidauk sente satisfas. Maske razaun husi deputadu CNRT mak montante OJE boot liu, maibé iha mós razaun seluk ne'ebé sira "subar". Membru governu pendente sai razaun prinsipal.

Hafoin hatuun montante OJE husi billaun $1.95 ba billaun $1.4, iha Janeiru 2020 governu AMP aprezenta hikas proposta OJE 2020 ba PN. Kritika sei sulin nafatin husi deputadu CNRT nia ibun. Dala ida tan, "Xa" ne'ebé sai esperansa ba "MarMor" lakon, la hatene loos ba ne'ebé.

Saida mak akontese?, hanesan publiku hatene, proposta OJE 2020 la pasa iha debate jeneralidade, signifika proposta OJE 2020 ne'e xumba iha PN. Husi deputadu CNRT na'in 21, na'in 20 vota abstensaun no na'in ida vota kontra. Ho nune'e rezultadu votasaun hatudu deputadu na'in 13 vota a-favor, na'in 15 vota kontra no na'in 25 vota abstensaun.

Hafoin ida ne'e, PM Taur ho nakloke hatete katak AMP la eziste ona.

"Orsamentu la liu signifika AMP laiha ona. Deputadu CNRT iha Parlamentu Nasionál mak baku mate AMP," dehan Taur.

Maske membru AMP husi CNRT hatete katak AMP sei eziste nafatin, maibé deklarasaun PM Taur hahú hamosu hanoin balun kona-ba senariu destinu AMP no solusaun ba problema ne'ebé daudauk mosu.

PR Lu Olo ho lalais foti inisiativa hodi realiza ronda dialogu hodi rona hanoin husi entidade sira.

Maske seidauk iha deklarasaun ofisial kona-ba destinu bloku AMP, maibé PM Taur iha Kinta (30/01), afirma fila fali katak AMP la eziste ona.

Rate this item
(1 Vote)

Independente Digital TV