Leo ho Nia Defisiensia Matan Haleu Dili Fa’an Sigaru Featured

By Camilio de Sousa Fevereiru 23, 2021 1961
Defisiente matan, Leonito da Costa Carmone Defisiente matan, Leonito da Costa Carmone

Bainhira matan la haré ita senti mundu ne’e nakukun no laiha ona esperansa ba moris, maibé ho defisiensia matan laos bareira ida ba Leo atu hala’o nia negosiu kiik.

Leo moris iha Aldea Lekuwae, Suku Daro Lete, Postu Administrativo Likisa Vila, Municipio Likisa, ho naran kompletu Leonito da Costa Carmone, hahú hala’o nia negosiu kiik fa’an sigaru iha sidade Dili iha tinan 2017, hafoin deside sai husi Assosiasaun Defisiensia Halibur Matan Timor Leste (ADHMTL) hanesan servisu voluntariu logistika iha tinan 2016.

Nia hahú fa’an sigaru ho osan $20 husi nia inisiativa rasik tanba nudar ema ho defisiensia matan familia sira sempre halo tratamentu la hanesan. Tanba ne’e, atu la depende ba ema seluk tenki husi nia esforsu rasik.

Leo halo negosiu kiik ne’e hodi hatudu mós ba Ema ho La Defisiensia katak Ema ho Difesiensia Matan mos bele halo negosio hodi bele sustenta nesesidade moris lorloron nian.

Maski nunee, Leo nia susar seidauk hotu too iha ne’e. Nia sempre hetan má trata, ema habosok nia, ema hadau nia sigaru no ema sempre hadau nia osan ne’ebé nia hetan husi fa’an sigaru.

Leo ho idade tinan 37 ne’e konsiente katak fa’an sigaru haleu sidade Dili ne’e risku boot ba nia an nuudar ema ho defisiensia matan, maibé nia la tauk, nia brani hasoru dezafiu sira iha nia moris. Nia hatete, nuudar ema ho defisiensia tenki simu realidade moris ne’e ho esforsu rasik.

"Ha’u fa’an sigaru ne'e husi ha’u nia hakarak rasik maski ha’u ema ho defisiensia matan no labele haree totalmente maibé ha’u uza de’it feeling hodi fa’an sigaru husi Becora to'o Kolmera," dehan Leo, iha Kaikoli ba jornalista Independente Online ohin.

Maski ho nia defisiensia matan, maibé nia senti bainhira ema bosok sosa sigaru ho folin $1,25, ema fó de’it osan besi sentavus 0,50. Dala ruma mós ema mai sosa nia sigaru lori $5, osan rahun laiha hateten atu ba troka maibé ema ne’e la selu lori osan halai liu.

“Sira foti gratuita de’it, ha’u la halo buat ida no labele kesar sira ba polisia tanba ha’u ema ho defisiensia matan ne’ebé la haree rai, pasensia ha’u tenke rende de’it,"nia expresa ho triste.

Nia sublinha, fa’an sigaru ne’e depende ba mentalidade de’it tanba maski defisiensia matan lubuk ida ne’ebé hela iha asrama Timor-Leste Blind Union (TBU), maibé sira la brani hodi halo negosio fa’an sigaru ne’e, tanba rajaun ema la ho defisiensia hakribi.

Tanba ne’e nudar defisiensia matan nia rekomenda ba ema ho la defisiensia hodi labele hanoin lanu no baku malu de’it maibé tenke esforsu an hodi halo negosio atu labele tane liman beibeik ba inan aman sira.

Rekomenda mos ba parte seguransa liu liu polisia hodi asegura ema ho defisiensia oinoin ne’ebé halo negosiu fa’an sasan.

PNTL tenke atua lalais karik ema ho defisiensia hetan atakasaun ho ema la ho defisiensia hodi responsabiliza nia aktu krime hasoru defisiensia.

Leo ho status klosan agora dadaun hela iha uma mahon East Timor Blind Union (ETBU) Becora Dili.

Rate this item
(0 votes)

Independente Digital TV