×

Atenção

JUser: :_load: Não foi possível carregar usuário com ID: 428

Print this page

Jornalista Timoroan Lutu Ba Liberdade Imprensa Featured

By INDEPENDENTE Maiu 30, 2017 2381
Jornalista Timoroan halo asaun hasoru Primeiru Ministru, iha segunda (29/5) Jornalista Timoroan halo asaun hasoru Primeiru Ministru, iha segunda (29/5)

DILI: Relasiona ho kazu difamasaun entre jornál diáriu Timor Post ho eis asesór Ministra Finansas, Rui Maria de Araújo, jornalista husi média sira ne’ebé eziste iha Timor-Leste halo asaun pasifika hodi sunu lilin no kari ai-funan iha Palasiu Governu oin, nu’udar símbolu lutu ba liberdade imprensa.

Iha Segunda (29/5), jornalista kuaze na’in 100 husi média imprime no eletrónika hamutuk ho asosiasaun jornalista nasionál no internasionál halo asaun marxa husi edifísiu Timor Post ba Palasiu Governu oin.

Jornalista sira konsidera liberdade imprensa iha nasaun ne’e ‘mate ona’, tanba iha tentativa husi ukun na’in sira hodi ‘oho’ liu husi kriminaliza servisu média nian.

Asaun ne’e jornalista sira halo tanba la konkorda ho prosesu judisiáriu iha Timor ne’ebé kriminaliza servisu média nian, maski iha ona lei komunikasaun sosiál ne’ebé fó dalan hodi rezolve problema imprensa ho públiku.

Iha fatin hanesan, Sekretáriu Jerál Timor-Leste Press Union (TLPU), Manuel Pinto hateten, asaun protesta ne’e halo tanba konxiente katak jornalista ne’e pilár ida ne'ebé atu dudu demokrasia. Tanba ne’e, kuandu akontese kazu sira hanesan ne’e asosiasaun jornalista sente katak hahú tama ona tentativa atu hamate liberdade imprensa.

Nune’e, Prezidente Asosiasaun Jornalista Timor-Leste (AJTL), David Hugo hateten, Ministériu Públiku mós konsidera lei komunikasaun sosiál no sira uza liu artigu ne'ebé ko'alia liu kona-ba denunsia kalunioloza.

“Ita haree ba lei komunikasaun sosiál bele rezolve hela problema ne’e,” dehan David, iha tasi-ibun Palasiu Governu, horisehik.

Tanba ne’e, ezije ba Konsellu Imprensa ho Sekretariu Estadu Komunikasaun Sosiál (SEKomS) bele funsiona ho di'ak hodi sosializa lei komunikasaun atu públiku bele komprende. Nune’e, bainhira mosu artigu notísia ruma mak la satisfás lei ne’e bele regula.

Iha fatin hanesan, advogadu Federasaun Jornalista Internasionál (IFJ), Jim Nolan hateten, IFJ hakarak sai advokasia ba kazu jornalista Timor Post ho atuál Primeiru Ministru, Rui Maria de Araújo.

“Hau hakarak sai advokasia ba Oki nia kazu ne'ebé atu lori ba Tribunál. Ne’e hamate ona demokrasia”, dehan nia, iha tasi-ibun Palasiu Governu.

Tuir nia, karik loron 1 Juñu mak rezultadu hatudu jornalista ba prizaun, ne’e hatudu katak demokrasia no lei komunikasaun sosiál la vale hotu, tanba lei ne'ebé iha ukun na’in sira la respeita ona.

Ne’e duni, Jim esplika, ne’e fallansu ne'ebé iha ukun na’in sira halo hasoru jornalista sira. Tanba ne’e, IFJ sei esforsu luta hasoru diskriminasaun ne'ebé lideransa balun halo ba jornalista sira iha Timor-Leste.

“Ami sei esforsu luta hasoru diskriminasaun ne'ebé lider balun halo hanehan jornalista sira”, tenik nia.

Federasaun Jornalista International (IFJ) sei kolabora ho jornalista internasionál iha li'ur sira sei halo kampaña maka’as hodi hasoru problema ne'ebé jornalista timoroan hasoru.

Nia dehan, hein rezultadu husi kazu ne’e kuandu jornalista ba prizaun, IFJ sei uza maneira ida katak sei esforsu maka’as halo kampaña ba mundu internasionál atu labele akontese tan hamate liberdade imprensa iha Timor Leste.

Kriminaliza Asesu Públiku ba Informasaun

Jornalista sira ninia servisu nu’udar fonte informasaun ne’ebé atu transforma informasaun iha nasaun demokratiku. Ne’e duni, bainhira kriminaliza jornalista hanesan mós kriminaliza asesu informasaun ba públiku.

Diretór La’o Hamutuk, Juvinal Dias hateten, Estadu nia pensamentu ba imprensa seidauk maduru, tanba kazu ne’ebé agora daudaun akontese hafraku sosiedade, liberdade imprensa no mós hafraku asesu informasaun, tanba jornalista hetan ameasa hodi labele hakerek informasaun no povu Timor-Leste mós labele hetan informasaun.

“Tuir Ami nia opiniaun PM Rui tuir loloos dada nia kazu husi Tribunál, tanba kargu hanesan Primeiru Ministru nia papél prinsipál tebes atu asegura demokrasia,” dehan nia.

Nia hatutan, Xefe Governu loloos tenke sai ema primeiru ne'ebé proteje direitu jornalista sira hodi fó ezemplu di'ak ba povu TL no instituisaun tomak atu asegura demokrasia iha TL.

Juvinal esplika, bainhira jornalista ida hetan intimidasaun ka labele hakerek ne’e violasaun konstitusionál, tanba povu TL iha direitu asesu ba informasaun husi jornalista sira, tanba bainhira povu labele hetan nia diretu konstitusionál atu asesu ba informasaun sei fasil ba ukun na'in sira atu utiliza podér hodi na'ok povu. Ne’e duni, entidade hotu tenke hamriik hodi fó protesaun servisu jornalista.

Labele haluha jornalista foti papél importante iha prosesu libertasaun no demokrasia nasaun ne’e nian, tanba iha obrigasaun husi sosiedade tomak no polítiku sira atu asegura direitu ne’e.

Rate this item
(0 votes)