Print this page

Istoria husi Aileu: Luta Feto Faluk Hamoris Oan Defisiente Na’in 3 Featured

By Cristina Ximenes Outubru 29, 2020 1898
Kondisaun hela fatin husi Lucia Amaral (35) ho oan na’in 4 iha aldeia Kairema, suku Faturilau, Postu Administrativu Likidoe, Munisipiu Aileu, Kuarta (28/10). FOTO: INDEPENDENTE/Cristina Ximenes. Kondisaun hela fatin husi Lucia Amaral (35) ho oan na’in 4 iha aldeia Kairema, suku Faturilau, Postu Administrativu Likidoe, Munisipiu Aileu, Kuarta (28/10). FOTO: INDEPENDENTE/Cristina Ximenes.

DUUT ne’ebé taka uma namtati ona hodi forma kuak kabuar boot ida iha uma leten. Bainhira hateke ba leten, matan sei haree hetan kalohan mutin ne’ebé anin huu ba-mai. Se loro-matan sa’e iha ulun leten, nia sei nakonu iha kuak kabuar ne’e hanesan lampu boot ida ne’ebé leno nia manas ba uma-laran.

Uma kiik ho medida maizumenus 3x2 metru kuadradu ne’e nia didin kuak iha fatin-fatin. Anin sei huu borus hodi fó nia fresku bainhira loro-manas kaer  isin, no sei halo isin nakdedar tahan malirin iha tempu kalan.

Iha uma laran ne’ebé fahe ba kuartu rua ne’e matan so haree hetan de’it hadak kiik ne’ebé nahe ho oliadu no sumasu ne’ebé belar ona hanesan surat-tahan no kadeira ai naruk ida no badak ida.

Iha fatin kiik ida ne’ebé lokaliza iha aldeia Kairema, suku Faturilau, Postu Administrativu Likidoe, Munisipiu Aileu ne’e, feto faluk ida, Lucia Amaral (35), hela ho nia oan na’in 4, na’in tolu moris ho kondisaun defisiente.

Lucia tenke esforsu an mesak hodi bele hamoris nia oan sira, tanba nia laen João Amaral fila hikas ona ba Maromak nia kadunan iha Agostu 2020 tanba sofre moras.

Oan feto boot, Cesaltina Amaral ho idade tinan 13, oan daruak Cesaltino Amaral ho idade tinan 9, no oan datoluk ho naran Rosalina Amaral ho idade tinan 7, moris ho kondisaun defisiente. Enkuantu nia oan dahaat, Augusto ho idade tinan 4 mak moris ho kondisaun normal.

Entre oan defisiente na’in tolu ne’e, Cesaltina loron-kalan toba de'it iha fatin tanba laiha forsa atu book an. Enkuantu na’in rua seluk sei bele halo movimentu ho kadeira roda.

Hafoin Lucia nia kaben husik hela mundu ne’e, Lucia hasoru difikuldade boot atu bele hetan rendimentu hodi sustenta nesesidade uma-laran. Tanba bainhira João sei moris, familia ne’e bele hetan netik rendimentu husi atividade koa bani-isin no faan.

“Ha'u sente triste tanba labele halo buat ida hodi sustenta (nesesidade uma-laran-red),” dehan Lucia ba jornalista sira ne’ebé vizita nia hela fatin liu husi programa Media Tour ne’ebé organiza husi AJTL no Oxfam, Kuarta (28/10).

Ho kbiit uitoan ne’ebé Lucia iha, nia deside hodi halo toos besik nia uma ho hanoin atu bele hetan netik hahan atu sustenta nesesidade uma laran.

Maibé defisil tebes, tanba rezultadu husi aihoris ne’ebé nia kuda labele hetan iha loron ida ka rua nia laran.

“Dala-barak ne'e família no viziñu mak suporta aihan ba ami,” hatete nia.

Iha fulan tolu ikus ne’e, Lucia dehan, klinika saúde madre nian iha Postu Likidoe mak fó ona ajuda foos, susu-been, sabaun, rinso, no pomada hodi kose ba nia oan sira ne’ebé defisiente.

Familia ne’e foin hetan ajuda dala ida no to’o ohin loron sira seidauk hetan tan ajuda balun husi instituisaun seluk.

Lucia dehan, daudauk ne’e sira presiza liu mak hadia kondisaun uma atu sira bele hela ho seguru tanba tempu udan mós besik daudauk ona.

“Ba aihan família no viziñu sira bele ajuda, maibé atu halo uma ami laiha kapasidade. Tanba ne’e husu tulun ba governu atu ajuda netik kalen, besi hodi halo uma ba ha’u ho ha’u-nia oan na’in 4,” dehan nia.

Rate this item
(0 votes)