Euclides: ‘‘Fuma iha Fatin Públiku, multa $50’’ Featured

By Juñu 03, 2019 2008
Ministeriu Saude servisu hamutuk ho Organizasaun Saúde Mundiál (OSM), Polísia Nasionál Timór Leste (PNTL) Komandu Munisípiu Dili (KMD), Together Lets Beat NCDs, Aliansa Nasionál Anti Tabaku no Diresaun Transporte Terrestres (DTT), halo kampaña nasionál, hahú iha munisípiu Dili, Kinta (30/5). Kampaña nasionál ne’e ho mekanizmu fahe stiker ba kualkér sidadaun, liu-liu no taka  ba transporte públiku sira iha área Merkadu Lama, Terminál Bekora no Tasi-Tolu. Foto PNTL. Ministeriu Saude servisu hamutuk ho Organizasaun Saúde Mundiál (OSM), Polísia Nasionál Timór Leste (PNTL) Komandu Munisípiu Dili (KMD), Together Lets Beat NCDs, Aliansa Nasionál Anti Tabaku no Diresaun Transporte Terrestres (DTT), halo kampaña nasionál, hahú iha munisípiu Dili, Kinta (30/5). Kampaña nasionál ne’e ho mekanizmu fahe stiker ba kualkér sidadaun, liu-liu no taka ba transporte públiku sira iha área Merkadu Lama, Terminál Bekora no Tasi-Tolu. Foto PNTL.

DILI: Governu Timor Leste (TL) liu-husi Ministériu Saúde (MS) hahú implementa Dekretu Lei Kontrolu Tabaku, númeru 14/2016.

Implementasaun ne’e MS servisu hamutuk ho Organizasaun Saúde Mundiál (OSM), Polísia Nasionál Timór Leste (PNTL) Komandu Munisípiu Dili (KMD), Together Lets Beat NCDs, Aliansa Nasionál Anti Tabaku no Diresaun Transporte Terrestres (DTT), hodi halo kampaña nasionál ne’ebé hahú iha munisípiu Dili, Kinta (30/5).

Kampaña nasionál ne’e ho mekanizmu fahe stiker ba kualkér sidadaun, liu-liu no taka  ba transporte públiku sira iha área Merkadu Lama, Terminál Bekora no Tasi-Tolu.

Komandante interinu PNTL Munisípiu Dili, Superintendente Asistente Euclides Belo hateten, dekretu lei refere válidu ho rigorozu no tenke implementa duni hodi  bandu atu fuma iha fatin públiku.

Bainhira PNTL hetan kualkér sidadaun ne’ebé fuma sigarru iha fatin públiku, sei kaptura no selu multa $50’’, hateten Euclides iha Merkadu Lama hafoin hala’o kampaña nasionál.

Kona-bá billete, parte PNTL prepara no define kompletu ona, no sei fásil atu implementa iha terrenu.

Parte PNTL mós sei koloka pesoál sira, koordena ho sosiedade sivíl no doutór sira husi Ministériu Saúde, hodi kontrola sidadaun ne’ebé kontra lei refere.

Euclides hatutan, ekipa ne’e sei kontrola mós kualkér sidadaun ne’ebé fa'an sigarru iha fatin públiku, tanba dekretu lei ne’e mós la fó dalan.

Komandante interinu ne’e fó atensaun katak, bainhira motorista sira hasai ka lees, konsidera kontra orden autoridade nian no polísia sei foti medida.

Atensaun ne’e tanba tuir sira nia haree katak, durante ne’e kondutór no pasajeiru barak mak  fuma iha karreta laran, halo sigarru suar afeta ba ema seluk nia saúde.

Bainhira motorista sira lees stiker ne’ebé ami taka iha mikrolete, taxi no bis, konsidera kontra orden autoridade, tanba dekretu lei ne’e estadu mak halo”, Euclides apela.

Iha fatin hanesan, Xefe Departamentu Moras La hada’et Ministériu Saúde, Frederico Bosco Alves dos Santos reforsa katak, atividade refere hanesan parte ida atu bele implementa lei rejime kontrolu tabaku ne’ebé hetan ona aprovasaun iha tinan 2016.

Atividade ne’e foin implementa iha munisípiu Dili no tuir planu iha tempu badak, sei habelar ba munisípiu seluk.

Entretantu, tuir peskiza Ministériu Saúde iha tinan 2014 timoroan ho idade adultu kuaze porsentu 70 ativu konsumu tabaku.

Husi dadus ne’e hatudu katak, Timor Leste hanesan  nasaun primeiru fuma tabaku iha Sudeste Aziátiku.

Ho dadus Frederico Bosco relata katak, rezulta mós timoroan barak mak afetadu ba moras kankru, asidente vascular (stroke), impoténsia, ipertensaun no tuberkuloze.

Moras hirak ne’e mosu tanba ema sira ne’ebé konsumu tabaku kontamina ho nikotina, alkatraun, inklui kímika balun.

Maski la sita kona-bá númeru mortalidade kauza husi fuma tabaku, maibé Frederico Bosco iha esperansa katak, ho implementasaun dekretu lei refere bele halo prevensaun no redús númeru fumadór iha rai laran.

Rate this item
(0 votes)

Independente Digital TV