Print this page

Dala 4 Ona PN Kansela Viajen PR Lú Olo Featured

By Ekipa INDEPENDENTE Setembru 18, 2019 4554
Parlamentu Nasional Parlamentu Nasional

DILI: Deputadu sira husi bloku Aliansa Mudansa ba Progresu (AMP) iha Parlamentu Nasionál (PN) dala ida tan hiit kartaun mean hodi vota kontra pedidu viajen Prezidente Repúblika Francisco Guterres Lú Olo ba rai li’ur.

Liu husi plenaria dahuluk hafoin periodu resesu, iha Segunda (16/09), PN halo votasaun ba pedidu PR Lú Olo ho rezultadu a favor 20, kontra 27, no abstensaun 1.

Ho rezultadu ida ne’e, PN kansela viajen PR Lú Olo ba dala haat ona. Ba dahuluk, iha 9 Jullu 2018, PN la aprova viajen PR Lú Olo ba Portugal, ho razaun Xefe Estadu tenke haree uluk situasaun iha rai laran. Ba daruak, iha Setembru 2018, PR Lú Olo hato’o tan pedidu atu hala’o viajen serbisu ba rai li’ur. Tuir ajenda ne’ebé PR Lú Olo aprezenta iha momentu ne’ebá, iha loron 7 to’o 10 Outubru sei hasoru malu ho Governadór Jerál Komunidade Austrália, Peter Cosgrove hodi responde ba konvite husi governadór ne’e.

Iha 11 to’o 14 Outubru hetan konvite husi PR Guinea Equatorial, hanesan vizita estadu ba nasaun irmaun no iha tempu hanesan partisipa selebrasaun tinan 50 proklamasaun independénsia nasaun refere.

Iha loron 28 Outubru to’o 1 Novembru, hetan konvite husi PR Indonézia, Jokowi, atu partisipa iha Bali International Forum. Hafoin iha 17 to’o 26 Novembru sei responde konvite santidade Papa Francisco.

Ikus liu, iha loron 7 to’o 14 Dezembru sei partisipa iha enkontru altu nivel global compact ne’ebé sei realiza iha Maroco tanba hetan konvite husi Sekretáriu Jerál ONU, António Guterres. Maibé, liu husi plenaria PN, maioria deputadu deside hodi la autoriza PR Lú Olo atu hala’o viajen. Razaun kansela tanba PR Lú Olo seidauk promulga OJE 2018 no seidauk rezolve problema membru governu inkompletu.

Iha Novembru 2018, Lú Olo husu tan autorizasaun husi PN atu hala’o viajen ba Vatikanu hodi hasoru malu ho Amu Papa. Deputadu sira iha PN hatudu nafatin sira-nia kartaun mean hodi kontra viajen refere. Razaun kansela tanba AMP haree katak iha altura ne’ebá problema rai laran seidauk konsege rezolve hotu.

Horseik, deputadu sira husi CNRT, PLP no KHUNTO hiit nafatin kartaun mean hodi la autoriza PR Lú Olo ba paritisipa simeira kona-ba klimatiku no sesaun Asembleia Jerál ONU ba dala 74.

Deputadu KHUNTO Luis Roberto da Silva hetete, molok PR Lú Olo hala’o viajen ba rai li’ur tenke rezolve uluk lai problema ne’ebé daudauk ne’e akontese iha rai laran.

“Ita atu reprezentante nasaun ba iha ne’ebá (rai li’ur) klaru tenke koalia nasaun ne’e ninia futuru, maibé haree ba impasse politiku (iha) rai laran ninian ate agora seidauk rezolve, tanba ne’e molok Xefe Estadu ba viajen ba rai li’ur ita presija hadia uluk ita-nia uma laran,”dehan nia iha PN, Segunda (16/09).

Bainhira rezolve hotu ona, Deputadu ne’e dehan, PR Lú Olo bele hetan ona autorizasaun atu hala’o viajen ba rai li’ur hodi koalia kona-ba kooperasaun ho nasaun hotu-hotu.

Vise Prezidente Bankada CNRT, Patrocinio Fernandes dos Reis, preokupa ba membru governu ne’ebé seidauk kompletu tan ne’e presiza atu rezolve.

“Xefe Estadu hanesan aman ba nasaun ida ne’e tenke rezolve uluk governu inkompletu hafoin bele viajen ba rai li’ur hodi serbisu diplomasia,”dehan deputadu ne’e.

Tuir nia, maske viajen PR Lú Olo nian kanseladu maibé sei la fó impaktu ba TL tanba iha Ministru Negosiu Estranjeiru no Kooperasaun (MNEK) ne’ebé bele reprezenta Timor-Leste ba Nova Iorke.

“Ha’u Hanoin governu nu’udar orgaun soberanu ne’e mak bele assume responsabilidade ba politika nasaun hodi reprezenta estadu ba partisipa reniaun iha Assembleia Jeral,”dehan nia.

Entretantu, Deputada FRETILIN Josefa Alvares Pereira Soares konsidera razaun ne’ebé deputadu AMP sira fó la fundamental.

Tanba, nia dehan, atu halo relasaun internasionalmente nunka kahur ho problema internu nian.

“Xefe Estadu ninia viajen laos reniaun baibain, ne’e tuir reniaun organizasaun nasaun unidas nian. Konserteza impaktu negativu ba mundu internasional, ema komesa haree kona-ba Timor-Leste saida mak akontese, ne’e mak iha reniaun iha nasaun unidas ninia Xefe Estadu nunka mais partisipa,” dehan nia.

Tuir nia, problema rai laran ne’ebé daudauk ne’e iha la’os PR Lú Olo mesak mak atu rezolve, maibé orgaun hirak hotu ne’ebé iha relasaun.

“Ita ninia problema internu ne’e mak ita impata Xefe Estadu ninia viajen. Problema internu laos Prezidente Repúblika mak tenke rezolzve ida ne’e, maibé tenke iha orgaun hotu-hotu ne’ebé iha relasaun ho problema internu ne’e rasik,” dehan nia.

Deputada ne’e dehan, problema ne’e mosu tanba durante ne’e laiha dialogu no koordenasaun tanba ida-idak dada aan ba ninia politika hodi defende interese privadu no partidu.

Rate this item
(0 votes)