Print this page

Arão: OJE 2018 Hela De’it Metade Featured

By Cristina Ximenes Agostu 17, 2018 8128
Prezidente PN, Arão Noe de Jesus Prezidente PN, Arão Noe de Jesus

DILI: Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2018 ho montante biliaun $1.2 ne'ebé debate hela iha Parlamentu Nasionál (PN), metade husi totál orsamentu anuál nian. Tanba gastu ba Janeiru to’o Jullu nian ezekuta tiha ona.

Prezidente Parlamentu Nasionál (PN), Arão Noe de Jesus hateten, OJE 2018 ne’e agora debate ne’e la'os osan foun, hanesan buat ida karik han ona balun. Hela sorin maka tau hamutuk agora atu aprova no legaliza de’it.

Tanba ne’e, debate orsamentu ne’e karakter urjénsia, depois faze ba debate OJE 2018 tuir lei hateten 15 Outubru governu tenke aprezenta ona OJE 2019 nian.

Arão hatutan, bainhira diskute ho prosesu normál bele to’o fim Setembru maka foin hotu. Nune’e, Governu laiha tempu atu prepara orsamentu ba 2019 nian.

Atu labele perturba tempu normál funsionamentu, entaun tenke redús tempu diskusaun ba OJE 2018, atu bele fó tempu ba governu prepara orsamentu tuir nian, ne’ebé sei tuir kalendáriu normál nian.

Tanba ne’e, Prezidente PN hasoru malu ho Prezidente Repúblika hodi informa kona-ba proposta Lei OJE 2018 ne’ebé governu hatama ona mai iha Parlamentu Nasionál tuir kalendáriu.

Tuir kalendáriu iha loron 28-29 Agostu komesa debate iha jeneralidade, tanba loron 30 Agostu feriadu, entaun sei kontinua fali iha 31 Agostu 2018 komesa tama ba espesialidade durante loron lima, to’o 7 Setembru 2018 bele haruka mai Prezidente Repúblika atu promulga, kleur liu maka loron 10 Setembru 2018.

Entretantu, Prezidente Repúblika apresia katak orsamentu ne’e haree ba tempu badak atu bele gasta ka tempu la sufisiente, maibé Prezidente PN esplika katak osan ne’e la'ós atu hamosu projetu foun, osan ne’e atu selu kustu sira ne’ebé gasta ona Janeiru mai to’o agora.

Hanesan previzaun para gastu Setembru to’o Dezembru 2018 mós hodi selu projetu sira ne’ebé durante governu anteriór sira asina, ne’ebé laiha orsamentu atu selu agora ho orsamentu ne’e maka atu selu.

Laiha projetu foun tanba osan ne’e selu de’it saida maka halo ona. Laiha problema kona-ba ezekusaun tanba atu selu pagamentu la'ós atu halo fali tender foun ka halo fali prosesu aprovizionamentu foun hodi hala’o prosesu.

Tanba ne’e, Prezidente Repúblika konsidera presiza duni tanba kompañia sira barak komesa hasoru Xefe Estadu lamenta mós kona-ba problema finanseiru no balun funsionáriu atu haruka para tanba osan laiha atu selu.

Ne’e duni, Prezidente Repúblika katak, tenke aselera diskusaun atu aprova hodi normaliza fali situasaun ekonómika rai laran.

Entertantu, Arão Noe, mós agradese ba Prezidente Repúblika (PR), Francisco Guterres Lú Olo tanba bele promulga ona lei Númeru 1/V kona-ba transferénsia osan fundu petrolíferu ba Dotasaun Orsamentu Temporáriu (DOT) hodi bele normaliza finansiamentu ba Estadu ninia.

Nia dehan, iha momentu ne’e mai aprezenta atividade ne’ebé Parlamentu Nasionál halo durante fulan Agostu laran maka aprovasaun lei orsamentu ba autorizasaun governu ba foti Fundu Petrolíferu tokon $140.

Nia hateten, Prezidente Repúblika dehan, apresiasaun ne’ebé husu ba Tribunál Rekursu ne’e aktu normál, Prezidente PN mós dehan katak ne’e normál tanba ne’e kompeténsia Prezidente Repúblika nian.

Maibé, importante maka no iha desizaun ne’ebé bele repoin fila-fali konstituisaun nia-mandatu no ida-idak hala’o kna’ar tanba agora promulga ona buat hotu-hotu la’o di’ak ona.

Rate this item
(0 votes)