Ministru Negosiu Estranjeiru no Kooperasaun (MNEK), Bendito dos Santos Freitas esplika, desizaun husi Filipina la'os rekuza ba solidariedade Timor-Leste, maibé bazeia ba disponibilidade rekursu umanu iha sira-nia nasaun.
"Ita prontu ona maibé desizaun husi Manila, Governu Filipina nian, ne'ebé ita mós konkorda, maibé la'ós desizaun atu kontra ita, lae, sira dehan sira-nia ManPower, rekursu umanu sufisiente atu halo servisu,” dehan Ministru Bendito, iha salaun Nobre MNEK, Praia dos Coqueiros, Kinta (13/11).
Tuir nia, governu Filipina deklara hanesan tinan lutu maibé seidauk loke nesesidade abertu kona-ba apoiu internasionál. Sira sei buka responde internalmente.
Maske misaun ne’e kanseladu, maibé Ministru hatete, apoiu finanseiru no material presiza nafatin. Governu Timor-Leste sei ko'alia iha nível Konsellu Ministru ba apoiu finanseiru refere.
"Saida mak sira presiza liu mak apoiu materiais, ne'ebé agora asuntu ida ne'e horseik transmite ona ba Primeiru Ministru atu Timor-Leste bele fó apoiu finanseiru, nune'e bele tulun Filipina ba situasaun ida ne'e,” dehan nia.
Ministru hatete, governu Filipina hatudu sira-nia atensaun, respeitu no apresiasaun ba manifestasaun solidaridade Timor-Leste.
"Asistente sekretariu ba negósiu estranjeiru halo reuniaun iha Manila, nível polítika sira deside. Primeiro, sira agradese ba Timor-Leste nia partisipasaun iha misaun ne'e, iha asuntu ne'ebé hanesan Prezidente Republika Filipina mós hatene i apresia tebes ba ita-nia jestu manifestasaun atu bele fo apoiu ne'e," dehan nia.
Kontijente TL nafatin preparadu karik iha mudansa ba desizaun husi Filipina. Bendito hatete, nu’udar membru ASEAN dezde 26 Outubru, protidaun TL atu apoiu laos de’it importante iha kestaun diplomatiku, maibé mós forma husi solidariedade universal.
Prezidente Filipina kontaktu PM Xanana
Ministru Defeza (MD) Donaciano do Rosário da Costa Gomes informa, iha 12 Novembru ne’e, Prezidente Repúblika Filipina, Bongbong Marcos, kontaktu direita PM Xanana hodi koalia kona-ba kanselamentu ba kontijente TL.
"Ita-nia señor Primeiru Ministru simu telefone ida husi Prezidente Filipina nian, agradese ba ita-nia disponibilidade, ba ita-nia intensaun hotu, ba ita-nia preprasaun hotu, maibé Governu Filipina hatete katak dala-ruma la'ós agora mak ita haruka ita-nia forsa ba, tanba sobre forsa de traballu ne'ebé mak sira iha bele hela koresponde ba situasaun ne'ebé mak akontese, dezastre naturál iha sira-nia rai," dehan Ministru Pedro, iha PN, Kinta (13/11).
Ministru dehan, maneira Governu Filipina ne'e laos kanselamentu, maibé suspesaun ba kontijente forsa tarefa konjunta Timor-Leste nian depende ba situsaun dezastre naturál iha Filipina.
"Suspende. Bele suspende, par depois haree evolusaun situasaun, bainhira katak sira presiza, ita prontu ona," dehan nia.