Print this page

Komisaun F-PN ho Sosiedade Sivil Ezijé Kriminaliza Kazu Insestu Featured

By Joenaca Da Conceicao Novembru 12, 2020 1000
Ilustrasaun foto abuzu sexual hasoru feto. Foto google Ilustrasaun foto abuzu sexual hasoru feto. Foto google

DILI: Komisaun F Parlamentu Nasionál, ne’ebé trata assuntu Saúde, Seguransa Sosial, no Igualidade Jenéru ho Sosiedade Sivil Judicial System Monitoring Program (JSMP), ezijé ba Governu atu bele kria lalais projetu lei ida kona-ba krime insestu.

Insestu ne'e ko'alia kona-ba violasaun sexual no abuzu sexual entre familia ne'ebé iha relasaun ran, hanesan abuju sexual husi aman hasoru oan feto, tiun hasoru subrinha no maun hasoru alin feto.

Ezijénsia ne’e mosu relasiona ho númeru kazu violasaun sexual no abuzu sexual entre familia ne’e aumenta makás, maibé seidauk iha lei espesifiku kona-ba krime insestu ne’e.

Tanba ne’e, komisaun F ho JSMP husu atu bele halo alterasaun lalais ba lei kodigu penal hodi hatama tan artigu ida kona-ba krime insestu ne’e.

"Parte ba komisaun F iha ona rekomendasaun lubuk ida ba komisaun A atu oinsá bele trata tanba kada ves ita husik de'it situasaun ida ne’e bele aumenta entaun maske ami (komisaun F) haree liu ba asuntu feto no ema ho defisiensia sira maibé haree liu ba parte lei ne'e kabe ba kompeténsia komisaun A para oinsá bele prosesu ida ne'e hodi kriminaliza ema sira ne'ebé komete ba krime ida ne’e,”dehan nia bá Online INDEPENDENTE iha PN.

Entretantu, Diretora JSMP, Ana Paula Marcal hatete, atu evita kazu abuju sexual husi aman hasoru oan feto, tiun hasoru subrinha no maun hasoru alin feto ne'ebé kontinua akontese, mak organizasaun naun governmental JSMP no ALFeLa ezijé ba Governu atu halo alterasaun ba kodigu penal hodi hatama artigu ida kona-ba insestu iha kodigu penal.

"Ba kazu sira iha uma laran hanesan familia sira ne'ebé besik hanesan aman hasoru oan ne'e lalika prova tan iha ameansa, violensia, obriga ne'e lalika ona, se akontese ne'e krime tanba ita la aseita, imajina aman hasoru fali oan ne'e ita la aseita,"dehan nia bá Online independente iha nia knaar fatin Kolmera ohin.

JSMP konsidera kazu violasaun sexual no abuzu sexual entre familia ne’ebé iha relasaun ran laiha moral, tanba ne’e JSMP kondena makás hahalok ne’e.

JSMP kontra hahalok ne’e no konsidera hanesan krime ida ne'ebé labele fó konsentimentu hodi komprova atu violasaun ne’e ho obrigasaun ka ho hakarak rasik.

“Tanba ida ne'e ita la aseita no husu atu aumenta fali artigu ida iha kodigu penal atu konsidera katak krime sira ne'ebé maka akontese iha uma laran husi ran sira ne'ebé besik malu atu labele fó hanesan konsentimentu, lalika prova tan katak laiha ameansa, laiha obrigasaun no ida ne'e livre de'it,”dehan nia.

Alende ne'e, JSMP, ALFELA ho parseiru sira seluk hahú halo ona prosesu ba alterasaun lei kodigu penal no iha tinan 2015 halo ona submisaun hato'o ona ba Parlamentu Nasionál Komisaun F iha PN ne'ebé trata asuntu Igualdade Jéneru, Komisaun A inklui mós Prezidente Parlamentu Nasionál, Ministru Justisa no Ministériu Solidariedade Sosial.

Hatan ba asuntu ne'e Ministru da Justisa Manuel Carseres hatete, Ministériu Justisa iha planu atu halo alterasaun ba kodigu sivil no kodigu penal.

"Buat ne'e interretasaun de'it artigu ida ne'e hakerek ona amaibé interpreta ne'e maka problema oituan, tuir loloos ida ne'e hakerek tiha ona iha parte ne'ebé hateten ema ne'ebé exerse poder ba moris vitima nian ne'e insestu maibé hakarak tau kedas liafuan insestu ne'e prontu ita haree took tanba iha ona hanoin ida atu halo alterasaun ba kodigu penal no kodigu sivil ne'e tenke altera ema nian altera beibeik ita nian ne'e tinan 10 ona mós seidauk altera,"esplika nia

Rate this item
(0 votes)