Print this page

KAK haruka ona karta ba MS ba alegasaun mark-up projetu limpeza Featured

By Agustino Gama Outubru 21, 2025 284
Diretór Investigasaun Kriminal, Komisaun Anti Korrupsaun (KAK), José Verdial Diretór Investigasaun Kriminal, Komisaun Anti Korrupsaun (KAK), José Verdial

DILI: Komisaun Anti Korrupsaun haruka ona karta ba Ministériu Saude relasiona ho alegasaun mark-up ba projetu fornesimentu servisu limpeza no lavandaria ba edifisiu sentral ministéiu ne’ebé lidera husi Elia dos Reis Amaral ne’e.

Diretór Investigasaun Kriminal, Komisaun Anti Korrupsaun (KAK), José Verdial informa, KAK rejista ona informasaun relasiona ho projetu limpeza iha MS no haruka ona karta ba ministéiu refere.

"Kona-ba ida ne'e, agora dadauk prosesu, ita haruka ona karta ba iha Ministériu Saúde, ita hein Ministeriu Saúde fó resposta,” dehan Diretór ne’e ba Jornalista Jornal INDEPENDENTE, iha nia knar-fatin, Farol, Segunda (20/10).

KAK, nia dehan, haruka karta desde Jornal INDEPENDENTE halo públikasaun ba kazu refere.

“Iha fulan kotuk, espera katak iha tempu besik sira fornese dokumentus sira ne'e mai par ekipa sira ba halo ona servisu," dehan José.

Konteudu ba karta ne’e, nia dehan, KAK husu MS atu oferese dokumentus kona-ba prosesu sira ba projetu fornesimentu servisu limpeza no lavandaria.

"Tanba informasaun sira publika iha media ne'e sei la to'o, ita labele uza ita-nia analiza katak ne'e loos ona, maibé tenke halibur dokumentu sira, ita halo komparasaun no haree ba iha prosesu aprovizionamentu sira ba projetu refere," nia dehan.

Normalmente, nia dehan, bainhira iha prosesu averiguasaun mak iha indisiu korrupsaun, KAK haruka kedas ba Ministeriu Publiku hodi halo auto-inkeritu.

Molok ne’e, bazeia ba dokumentu kontratu ba projetu Fornesimentu Servisu Limpeza no Lavandaria Ministériu Saude nian hatudu aumentu orsamentu ne’ebé drástiku, husi $187,195 iha 2024 sa’e ba $410,400 iha 2025, ka sa’e pursentu 119.

Ezemplu simples ida, folin deterjente Rinso ne’ebé sa’e husi $2,400 ba $9,600 ba tinan ida, hamosu deskonfiansa ba pratika mark-up.

Tuir kontratu, kompaña ne’ebé manan projetu oferese servisu limpeza no lavandaria ba edifisiu sira iha Ministériu Saude (MS) kompostu husi: Palacio das Cinzas Kaikoli, Servisu Sentral tuan no Edifisiu DNASH, edifisiu ex SPK Lahane A/B, no Armajen Bebora.

Iha tinan 2024, MS estabelese kontratu ho kompaña Evip-Marel, Unipesoal Lda. ho durasaun tinan ida, hahú husi 01 Maiu 2024 to’o 30 Abril 2025, ho kustu total ba projetu ne’e $187,196.

Hafoin kontratu ho kompaña Evip-Marel, Unipesoal, Lda., remata, iha 19 Agostu 2025, MS asina tan kontratu ho kompaña Evip Marel II, Lda. ho durasaun tinan ida, hahú husi 01 Agostu 2025 to’o 31 Jullu 2026.

Prosesu pagamentu ba projetu ne’e halo dala rua. Etapa dahuluk, sei selu $171,000 husi OJE 2025, no sei kompleta $239,400 iha OJE 2026.

Ho nune’e, tuir kontratu ho númeru RDTL-MS-UAC-KP-25-030 A, ne’ebé asina husi Ministra Elia ho Diretór kompaña Evip Marel II, José Antonio Pape Granadeiro ne’e, total valor kontratu mak $410,400.

Bazeia ba valor total husi kontratu tinan 2024 no 2025 ne’e hatudu aumentu ne’ebé atinze liu pursentu 119. Maske iha aumentu ne’ebé maka’as, maibé laiha espansaun signifikativa ruma ba servisu sira. Númeru traballadór, tipu servisu, no sasán limpeza nian relativamente hanesan nafatin, só folin unidade nian mak aumenta maka’as.

“Se ita haree, laiha aumentu signifikante. Sasan hanesan, nia kuantidade mós kuaze atu hanesan, maibé nia folin sa’e maka’as,” dehan fonte konfirmadu ida ne’ebé lakohi públika ninia identidade.

Husi Rinso to’o fatin soe foer

Bazeia ba rezultadu husi peskiza dokumentus kontratu nian hatudu ezemplu oioin husi aumentu sira ne'ebé maka'as tebes:

  • Rinso/Daya: husi $2,400 iha 2024 sa’e ba $9,600 iha 2025.
  • Sasan laos konsumivel (ladder, karpet, fatin lixu, farda): husi $15,840 sa’e ba $46,020.
  • Consumables (ekipamentu limpeza annual: aisar, hena pel, mop, boraxa, nst.): husi $27,960 haksoit ba $75,300.
  • Ekipamentu iha li’ur (mangueira bee nian, mákina tesi du'ut, sapatu seguransa nian, nst.): husi $23,172 sa’e ba $62,640.
  • Material ekipamentu bee nian (mangueira wastafel, torneira, soket, nst.): husi $8,505 sa’e ba $32,400.
  • Kategoria ‘bazeia ba orden servisu’: husi $100 de’it iha 2024 bubu sa’e ba $33,300 iha 2025.

Folin ne'ebé sa'e maka'as ne'e konsidera la rasionál tanba sasan balun nia folin aumenta dala haat iha de’it tinan ida nia laran.

Rate this item
(0 votes)
Last modified on Tersa, 21 Outubru 2025 18:27