Print this page

Governu sei regulariza uma no rai estadu, Hahú husi Perumnas Bairo-pite Featured

By Marcelino Tomae Maiu 26, 2025 623
Sekretariu Estadu Terras no Propriedade, Jaime Xavier Lopes. Foto:Dok. Sekretariu Estadu Terras no Propriedade, Jaime Xavier Lopes. Foto:Dok.

DILI: Iha tempu badak nia laran, governu konstitusional dasia sei hahú regula uma no rai estadu ne’ebé sidadaun sira okupa.

Sekretariu Estadu Terras no Propriedade, Jaime Xavier Lopes hatete, sidadaun barak mak hahú okupa rai no uma estadu nian desde tempu okupasaun to’o ohin loron, no sidadaun hirak ne’e lakohi tuir prosesu legal.

Tan ne’e, nia dehan, iha tempu badak nia laran, governu dasia sei hahú prosesu regularizasaun ba rai no uma estadu ne’ebé sidadaun sira okupa, hahú husi Perumnas Bairo-pite.

“Governu sei komesa prosesu regularizasaun ba uma no rai estadu ne’ebé okupa ilegalmente, liu-liu iha área Dili. Iha tempu badak ami sei komesa halo levantamentu ho notifikasaun no konvoka reuniaun ho sira atu halo regularizasaun tuir lei,” dehan Jaime ba jornalista sira iha edifisiu Ministériu Justisa, Kolmera-Dili, Sesta (23/04).

Hafoin Perumnas Bairo-pite, nia hatutan, sei hala’o mós prosesu hanesan ba abitasaun (Perumahan) Indonezia nian hanesan Osindo, Surikmas, Delta no fatin seluk tan.

SETP mós fó prioridade ba zona ne’ebé Ministériu Finansas iha, tanba instituisaun estadu presiza uza fatin legal no seguru.

Kona-ba rai estadu, Jaime hatete, governu sei fó liberdade ba rai iha area tasi ibun to’o Metiaut atu dezenvolve hanesan sidade modernu.

“Governu presiza hatama reseita ba estadu. Iha tinan 2024 to’o 2025 ami hatama reseita $4 millaun husi setór ne’e. Komunidade presiza kompriende no kolabora atu regulariza rai estadu nian,” Jaime afirma.

Levantamentu ne’e, nia hatutan, sei hahú husi Dili hafoin estende mós ba munisipiu sira seluk.

Inisiativa ida ne’e, tuir SETP, nu’udar parte husi esforsu Governu nian atu promove dezenvolvimentu ordenadu, aumenta reseita, no hasae resseita ba propriedade estadu.

Entretantu, iha Outubru 2021, Diresaun Nasionál Terras no Propriedade (DNTP) deklara, hahú husi tinan 2020 to’o 2021 simu rejistu foun ba sidadaun nain rihun lima resin ne’ebé utiliza patrimoniu estadu hanesan rai ona uma.

“Sidadaun sira ne’e mai rejistu ho voluntariu no ita sei halo verifikasaun hodi bele regulariza,” informa Sekretariu Estadu Terras no Propriedade, iha governu konstitusional daulau, Mario Ximenes, hanesan jornal INDEPENDENTE sita husi ajensia Tatoli, ne’ebé públika iha 1 Outubru 2021.

Mario dehan, SETP fahe ona informasaun ba sidadaun sira iha teritoriu Timor-Leste laran tomak hodi fó koñesimentu klean ba sidadaun sira uza patrimoniu estadu atu bele rejistu iha DNTP.

Rate this item
(0 votes)