Print this page

FONGTIL: Membru KIP “Haan Matak” de’it Osan Estadu Featured

By Jacinto Xavier Abril 26, 2019 1274
Diretór Ezekutivu FONGTIL, Daniel Carmo dos Santos Diretór Ezekutivu FONGTIL, Daniel Carmo dos Santos

DILI: Sosiadade sivil sira kestiona Komisaun Inkeritu Parlamentar (KIP) ne’ebé la konsege aprova sira-nia relatoriu, maske durante hala’o serbisu sira uza sasan no osan estadu nian.

Hanesan públiku hatene, KIP la konsege aprova sira-nia relaróriu finál ba projetu 143. Membru KIP sira akuza no duun-malu de’it.

Ba serbisu KIP ne’ebé laiha rezultadu, Diretór Ezekutivu FONGTIL, Daniel Carmo dos Santos konsidera deputadu sira hatudu katak sira laiha moral.

“Durante sira-nia atividade inkeritu sira uza sasan estadu nian hanesan karreta, perdiem, kombustivel. Maibé to’o ikus la konsege produs relatoriu. Ne’e signifika sira komete esbanjamentu ka estraga rekursu estadu nian, laiha efisiensia no efikas,” deklara Diretór Ezekutivu FONGTIL ne’e iha nia knar-fatin, Kinta (25/04).

Tuir nia, bainhira iha organizasaun ida halo planu no programa ruma, tenke iha rezultadu.

“Maibé atividade KIP ne’e laiha rezultadu tanba relatoriu ne’e rasik sumba iha PN, ne’e deputadu sira immoral,” deklara nia.

Daniel hatete, projetu 143 ne’ebé implementa molok tama eleisaun Parlmentár ho maneira ajudikasaun direita nakonu ho tendensia polítika tanbá ne’e projetu sira la liu tenderizasaun no laiha kontratu.

Iha governu anterior, sempre mosu debate atu selu maibé deputadu sira iha PN dada malu no to’o eleisaun antesipada, to’o ohin loron mós kontinua dada-malu, ikus mai PN kria KIP hodi halo inkeritu ba implementasaun projetu ne’e.

Maibé, hafoin halo serbisu, KIP la konsege aprova relatoriu. Tan ne’e hamosu deskonfiansa husi Diretór Ezekutivu FONGTIL katak iha mós involvimentu indireita husi deputadu balun.

“Iha Komisaun (KIP) ne’e deskonfia deputadu balun mós envolve, maske la direita maibé pesoál koletivamente entermus polítika, liu husi ninia ema sira iha partidu laran no familia balun,” Daniel deskonfia.

Tuir Daniel, konsekuensia husi politiku sira halo fiskalizasaun mak ne’e, sira mai ho versaun polítiku nune’e sira dada-malu tanba interese grupu, pesoál no partidaria.

“KIP ne’e bankada partidu opozisaun no bankada governu envolve hotu, bainhira sira la konsege aprova relatóriu sira rasik hatun kredibilidade segundu orgaun soberania ne’e iha públiku.”

Daniel dehan, maske projetu ne’e barak mak laiha kualidade no abandonadu, maibé iha projetu balun konsege finalize ho di’ak.

Maibé, tanba relatoriu KIP sumba iha PN implika emprezariu Timor-oan sira, tanba laiha dalan ba Ministériu Obras Públika, KAFI, no ADN atu halo desizaun hodi halo pagamentu ba projetu implementadu sira.

Bainhira MOP ho ADN foti desizaun hodi selu, nia esplika, sira tenke ba halo deklarasaun ka fó informasaun ba Ministériu Públiku, Komisaun Anti Korupsaun (KAK) nia oin hodi fó razaun tanba saida mak sira tenke selu projetu ne’e.

Daniel hatete, orgaun ne’ebé iha poder tomak atu halo desizaun tuir lei mak PN.

“Bainhira sira la brani halo aprovasaun ba sira-nia rezultadu fiskalizasaun signikfika katak sira rasik la valoriza sira-nia knaar nu’udar fiskalizadór tanba de’it interese ki’ikoan ida.”

Nia dehan, iha KIP nia relatoriu bainhira mensiona katak ema ne’ebé halo desizaun hodi fó projetu mak sala sei prosesa tuir lei.

“(Ema ne’ebé hola desizaun) ema ida rua de’it entaun prosesa sira tuir lei hodi haree fila fali ba regras sira nune’e bele halo pagamentu ba kotratór sira.”

Tuir Diretór FONGTIL ne’e, bainhira deputadu sira kontinua dada-malu, instituisaun estadu sira hanesan KAK, PDHJ, Inspetór Jeral Estadu, no Sosiedade Sivíl sira bele halo ninia serbisu hodi buka tuir tanba saida mak relatóriu ne’e produs tiha maibé la konsege aprova.

“Saida mak sala iha (relatoriu) ne’ebá, karik sira aprova tauk kona hotu sira ka oinsá”.

Daniel dehan, ema hotu nia espetativa katak projetu kiik ka boot tenke la’o tuir prosesu aprovizionamentu.

“Karik la tuir ne’e kotra lei ne’ebé vigora, entaun loke dalan ba KAK atu halo investigasaun,” nia hatete.

Iha fatin ketak tuir Ministru Reforma Lezijlativa Asuntu Parlamentar (MRLAP), Fidelis Leite Mangalhães, projetu hirak ne’ebé iha kontratu governu selu daudaun ona no sira seluk governu sei halo hela revizaun.

“Projetu ne’ebé la tama lista KIP nian konforme husi Ministeriu Obras Públika hato’o katak projetu 20 resin, sira ne’e ita presiza verifika didi’ak hafoin governu foti desizaun ruma,” dehan nia iha Palasiu Governu.

Ba projetu ne’ebé tama lista KIP, Fidelis hatete, tenke konfirma ho Parlamentu Nasionál maibé governu nian pozisaun projetu ne’ebé la tama lista, governu sei haree.

Rate this item
(0 votes)