Loron ne’e nu’udar loron ne’ebé hein kleur ona. Ekipa husi Sentru Nasionál Rehabilitasaun (SNR) to’o duni hodi sukat Eviana nia isin, pasu importante molok halo nia kadeira roda foun ne’ebé ajusta ba nia kondisaun fiziku.
Ho kuidadu, Xefe Departementu Kadeira Roda SNR, Sezario dos Santos Vinhas, sukat Eviana nia aas, nia ain nia naruk, to’o nia pozisaun tuur, hodi garante kadeira roda ne’ebé sei mai seguru no konfortavel duni bainhira uza.
“Agradese ba imi-nia notísia ne'ebé públika ona iha Jornál INDEPEDENTE. Ita bele servisu hamutuk di'ak liu tan, kompleta malu, ne'ebé husi parte Sentru Nasionál Rehabilitasaun hetan ona Eviana nia hela fatin,” dehan terspista SNR, Jafet Noe Pereira Pinto, iha Kampung Baru, Kuarta (05/11).
Tuir Jafet, Eviana kleur ona sai pasiente SNR. Molok ne’e nia halo ona terapia no SNR planeia atu fó kadeira roda ba nia. Maibé tanba difikuldade iha komunikasaun no númeru telefone ne’ebé la ativu ona, prosesu haruka kadeira roda ne’e mós pendente.
“Planu ikus liu mak ami atu apoiu kadeira roda. Kadeira roda prontu tiha, ami-nia tékniku sira kontaktu sira, komu telefone sira la atende, entaun kliente ka pasiente seluk ne'ebé presiza kadeira roda ami fó tiha fali.”
Hafoin hetan fali Eviana, Jafet dehan, ekipa tenke sukat fila fali tanba nia isin aumenta aas.
Prosesu ne’ebé nakonu ho pasensia
Jafet esplika katak, kada kadeira roda ne’ebé SNR produs bazeia sasukat detallu husi kada pasiente. Tanba maske iha diferensia kiik liu mós bele afeta ba seguransa no konfortu ema ne’ebé uza.
"Uluk ne'e Eviana hetan 170 milimetru, maibé agora tama ba 210, entaun nia diferensia ne'ebé dook la halimar, entaun ita labele uza kadeira ida tuan ne'e, ita tenke troka fali kadeira ida tuir medidas ne'ebé ohin ita sukat ona ne'e," nia esplika.
Ekipa SNR rejista mós katak aas husi nia kidan ba ulun sa’e husi milimetru 430 ba 450. Maske iha diferensia kiik, maibé ba ema ne’ebé uza kadeira roda medida ida ne’e signifikante tebes.
“Mudansa ne'e boot la halimar no diferensia ne'ebé boot liu entaun presiza tenke troka,” nia hatutan.
Hafoin sasukat ne’e kompletu, dadus refere sei haruka ba tekniku SNR. Iha tempu semana ida sira sei finaliza no bele entrega ba Eviana.
"Ohin ne'e ami mak sukat, semana oin hanesan ne'e ami bele entrega ona ba Eviana," katak nia.
Parte ida husi isin
Ba ekipa SNR, kadeira roda ne’e laos de’it ekipamentu asistensia ida. Sira konsidera ida ne’e nu’udar ‘parte ida husi pasiente nia isin’, tanba utiliza lorloron no sai hanesan apoiante prinsipál ba ninia atividade.
Hafoin kadeira roda ne’e finaliza, Jafet hatete, sira la entrega kedas, maibé sira tenke garante uluk katak pasiente ne’e prontu ona no hatene uza.
“Hepois ida ne'e hotu mak foin bele kontaktu pasiente ba nune'e bele fitting, koko. Pasiente nia kondisaun ne'e bele ona uza kadeira roda ne'e ka seidauk, keta halo ba orsida nia ba uma mak uza la tuir ninia kondisaun, aumenta problema seluk fali.”
“Depois fitting hotu se dehan pas ona, tékniku sira haree, husi kadeira haree, husi terapia haree dehan loos ona, oke, ita entrega ba sira, nune'e sira bele uza.”
Molok entrega, nia hatutan, parte SNR sei fó edukasaun ba família kona-ba oinsa atu kuidadu, hamoos, no uza kadeira roda ho loos.
“Kadeira roda ne'e hanesan sai pasiente ne'e nia isin ona, nia uza lorloron, entaun kuidadu hanesan nia isin hotu, tanba ne'e mak tenke fó edukasaun oinsá útiliza kadeira roda ne'e,” Jafet esplika.
Inan nia agradesimentu
Iha sikun uma kiik ne’e, Eviana nia inan, Fernanda Fernandes, labele tahan ninia emosaun. Matan-been nakonu haree nia oan hetan atensaun hafoin hein durante tempu naruk nia laran.
"Obrigada barak ba mana no maun sira ne'ebé fahe tempu mai to'o iha ne'e, tan de'it ha'u-nia oan mak na'in hira mak to'o iha ne'e. Ha'u sente kontente tanba na'in hira mai ona sukat ha'u-nia oan nia isin," dehan Eviana.
Fernanda konta, kuaze lorloron nia hein Eviana iha uma. Tanba ninia limitasaun, Eviana ladun sai. Nia so tuur ka toba de’it iha uma laran.
“Ha'u lori labarik ba misa mós la di'ak. Lorloron nia iha de'it uma laran, atu kous sai ba mós, ita kous la oras tama fali mai,” Fernanda hatete.
Fernanda mós promete atu ba lalais SNR bainhira sira hetan kontaktu atu foti kadeira roda.
"Ami prontu atu foti, ami hein na'in hira telefone. Ha'u sente kontente tebes no agradese ba na'in hira mai to'o iha ne'e," nia dehan.
Pasu ida ne’ebé muda moris
Ba ema barak, kadeira roda karik hanesan sasan baibain ida. Maibé ba Eviana no nia familia, kadeira roda mak liras moris nian—ekipamentu ne’ebé fó posibilidade ba labarik ida atu haree fali mundu liur, sente anin nia hamaus, no ho oin-midar hateke ba loro-matan nia furak iha lorokraik.
Knar Sentru Nasionál Rehabilitasaun laos de’it atu prepara ekipamentu asistensia nian, maibé mós restaura ema-nia dignidade no esperansa.