FRETILIN Preokupa Partidu Balun Hakarak Muda Sistema Governasaun Featured

By Maiu 24, 2017 3209
Partido FRETILIN Partido FRETILIN

DILI:Partidu FRETILIN kestiona makaas ho partidu foun balun ne’ebé iha inisiativa hodi muda Sistema governasaun Timor-Leste nian liu husi revizaun Konstituisaun Repúblika Demokrátika Timor-Leste (K-RDTL).

Deputadu Bankada FRETILIN, Antonino Bianco hatete, partidu foun sira ne'ebé foin mosu mai hanoin katak fasil tebes atu muda konstituisaun ho sira nia programa ne'ebé iha.

Maibé, nia dehan, sé de'it atu mai ukun nasaun ne’e fofoun hakarak ka lakohi tenke hakru'uk ba lei inan konstituisaun, tanba lei ina mak bele orienta hodi halo servisu iha Estadu ne’e.

Nia hatutan, konstituisaun ne'ebé ohin loron sai hanesan fuan ba Estadu fó orientasaun ne'ebé di'ak ba ema sira kaer órgaun soberania atu ezekuta no halo desizaun tuir lei inan ne'ebé eziste ona, maibé dala ruma ema sira ne'ebé kaer órgaun importante sira mak la halo tuir orientasaun ne'ebé fó ona.

“Tanba ne’e, iha ema balun ne'ebé hanoin atu muda sistema governasaun sai prezidensiál ne’e mehi ida ne'ebé ha'u hanoin kusta atu ita bele konkretiza”, dehan nia, iha Uma Fukun PN, horisehik.

Nia hatutan, atu halo revizaun ba lei hodi muda sistema governasaun la'ós mai iha Parlamentu Nasionál ho votu maioria simples, maibé tenke liu husi referendu tenke manan maioria absoluta.

Tanba ne’e, hanesan polítiku na’in labele hanoin hodi perde tempu hodi muda sistema sira ne’e tun-sa’e, maibé tenke konsentra hodi oinsá bele lori povu sai husi kiak no mukit.

Nia hatutan, sistema ne'ebé iha la'ós la di'ak, maibé oinsá atu buka ema di'ak atu mai kaer órgaun sira ne’e hodi ezekuta prosesu la'o tuir nia dalan, la'ós atu mai muda sistema.

Iha fatin hanesan, Deputadu Bankada FRETILIN, Joaquim dos Santos hatete, konstituisaun la bandu sidadaun ida atu halo mudansa polítiku ba futuru nasaun nian, maibé tenke halo tuir regra demokrátiku.

Iha limitasaun ba alterasaun konstituisaun sistema balun mak labele muda, hanesan forma republikana ne’e labele book, maibé hanesan sistema governativa husi prezidensiál bele muda ba semi-prezidensiál bele muda ba sistema monarkia ne’e tenke halo revogasaun ba konstituisaun.

Atu muda matéria tenke lori ba halo sosializa hodi halo konsulta populár aseita mak halo. Nune’e mós partidu sira ne'ebé hakarak atu muda tenke manan maioria kualifikada atu mai iha parlamentu nasionál hodi substitui forsa polítika harii asembleia hodi halo revizaun ba konstituisaun.

Nia hatutan, iha nasaun ne’e laiha sistema ditadura, tanba ne’e sé mak hakarak atu halo mudansa ba valór estadu ne’e nian tenke tuir regra demokrátiku, la'ós mai hakarak atu sobu tun-sa’e sistema ne’e tuir sira nia hakarak. 

Rate this item
(0 votes)

Independente Digital TV